«Αριστοφάνης - Ηρώνδας: Contra tempo» είναι ο τίτλος της δεύτερης καλοκαιρινής παραγωγής που παρουσιάζει το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε δημιουργική σύνθεση κειμένων του Άκη Δήμου και σκηνοθεσία του Γιάννη Ρήγα.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
«Αριστοφάνης - Ηρώνδας: Contra tempo» είναι ο τίτλος της δεύτερης καλοκαιρινής παραγωγής που παρουσιάζει το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε δημιουργική σύνθεση κειμένων του Άκη Δήμου και σκηνοθεσία του Γιάννη Ρήγα. Το χιούμορ, το πνεύμα και η αιχμηρή γλώσσα του Αριστοφάνη συναντιούνται με τους ακόλαστους, κωμικούς μιμίαμβους του Ηρώνδα, σε μια παράσταση που αποτελεί μια ενδιαφέρουσα σκηνική «μάχη» και ταυτόχρονα έναν «πόλεμο» ανάμεσα στα δύο φύλα, με μοναδικά όπλα την τολμηρή και ανελέητη σάτιρα.
Στο πλαίσιο της περιοδείας που κάνει σε όλη την Ελλάδα, η παράσταση θα ανέβει στις 7 Σεπτεμβρίου στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού· θα προηγηθεί, στις 31 Αυγούστου, στάση στο - Ανοιχτό Θέατρο Συκεών «Μάνος Κατράκης». Του ανεβάσματος στο Ηρώδειο, θα ακολουθήσουν παραστάσεις στις 11 Σεπτεμβρίου στον Πειραιά -στο Βεάκειο Δημοτικό Θέατρο, και στις 14 Σεπτεμβρίου στο Κηποθέατρο Παπάγου.
Με τον θεατρικό συγγραφέα Άκη Δήμου, είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε.
Αριστοφάνης και Ηρώνδας· πώς προέκυψε η συνάντηση των δύο ανδρών;
«Απροσδόκητα, από μια πρόταση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΚΘΒΕ Αστέριου Πελτέκη. Ήταν όλο το πλήρωμα στη θέση του -ο Γιάννης Ρήγας, ο Γιώργος Χριστιανάκης, οι ηθοποιοί…· έμενε μόνο να λαδωθούν οι κινητήρες του σκάφους. Έγραψα τα –κατάλληλα, ελπίζω – λόγια κι ύστερα, όλοι μαζί, στηθήκαμε στον διάδρομο απογείωσης. Ευτυχώς, ο καιρός ήταν καλός και μπορέσαμε να πετάξουμε στην ώρα μας».
Τι συναντάμε στον πυρήνα της παράστασης;
«Τον Αριστοφάνη, τον Ηρώνδα, του δυο δούλους τους και τους ασυμμάζευτους ηθοποιούς των θιάσων τους. Επίσης, μια ταξιθέτρια και μια τυχαία θεατή που, λες και είναι βαλτές (βαλτές είναι), εκτρέπουν συνεχώς την αντιδικία των δύο κωμωδιογράφων στα όρια ενός δυσοίωνου παρόντος».
Κάτι που σας εντυπωσίασε, που σας άγγιξε περισσότερο, στην επαφή με τα αρχαία κείμενα που συνθέσατε;
«Τα ίδια τα κείμενα. Κυρίως του Ηρώνδα, που τα θυμόμουν ελάχιστα από κάτι παλιές, τυχαίες αναγνωστικές μου περιδιαβάσεις. Διασκεδαστικές υποσημειώσεις της καθημερινότητας μιας κοινωνίας ελάχιστα γνωστής μας. Για τα έργα του Αριστοφάνη, τι να πω. Όσες φορές και να τα διαβάζω, οι εκρήξεις τους στ’ αυτιά μου είναι το ίδιο ισχυρές (λιγάκι πολεμοχαρής η παρομοίωση, αλλά δεν βρίσκω άλλη)».
Μιλήστε μας για τη σκηνοθετική προσέγγιση του Γιάννη Ρήγα.
«Νομίζω ότι σήκωσε αυτό το πολύχρωμο και βουερό καρναβάλι απ’ το χαρτί και το έβαλε να στριφογυρίζει μπροστά στα μάτια μας με οίστρο, κέφι και μια υποψία μελαγχολίας – χαρακτηριστικά όλα κάθε Καρναβαλιού που σέβεται τον εαυτό του».
Λίγα από τα λόγια που ακούγονται στο έργο; Όποια σας έρθουν πρώτα στον νου.
«“Ποιοι είμαστε, τι είμαστε, πού πάμε / βάρκες που ξέμειναν στην άκρη του γιαλού/ κι αν μας ρωτήσει και κανένας πώς περνάμε / εντάξει, λέμε και κοιτάζουμε αλλού”. Το πρώτο τετράστιχο του τραγουδιού της παράβασης».
Αρχαιότητα, ελληνιστική περίοδος….και η σύγχρονη εποχή μας· κάποια κεντρική σκέψη, κάποια πρώτη αντίδραση «κοιτώντας τες»;
«Κοιτάμε αλλήθωρα προς ένα παρελθόν που δεν καλοξέρουμε, για να πάρουμε τα μάτια μας από ένα μέλλον που φοβόμαστε».
Αναφερόμενος στο συγγραφικό σας Σημείωμα σε όσους δεν έχουν μάθει να γελάνε, γράφετε ότι είναι εκείνοι που δεν έχουν κλάψει ποτέ τους· πείτε μας κάτι παραπάνω… Και, γιατί, τελικά, το γέλιο έχει λίγο χώρο, στη σύγχρονη καθημερινότητά μας;
«Τι άλλο να πω; Πάντοτε πίστευα ότι το γέλιο σχηματίζεται από τους ατμούς των δακρύων. Η όποια απελπισία μας, έχει ανάγκη να το ρίξει καμιά φορά λίγο έξω. Κι αν γελάμε λιγότερο σήμερα, είναι γιατί άλλες ανάγκες δείχνουν τα δόντια τους κάθε φορά που πάει να σκάσει μια σταλιά το χειλάκι μας, και τρομάζουμε».
«Πρέπει να λες τα πράγματα με τ’ όνομά τους ή μήπως είναι σοφότερο να τα υπαινίσσεσαι για να ’χεις το κεφάλι σου ήσυχο;» -ένα από τα ερωτήματα που θέτει το έργο· ποια η γνώμη σας;
«Σε εποχές που η όποια διαφορετική γνώμη εξορίζεται ως εχθρική και ανεπιθύμητη στην αρένα των κοινωνικών και άλλων δικτύων, ποια θέλετε να είναι; Ο υπαινιγμός, πάντως, είναι πιο διαβρωτικός και ποιητικά (ποιητικά, όχι πολιτικά) ορθότερος».
Σκέψεις, συναισθήματα όταν βλέπετε τα έργα σας να παίρνουν, επί σκηνής, «σάρκα και οστά»;
«Λίγο με χειροκροτώ, λίγο με μουντζώνω… Μεγάλη αμφιθυμία».
Έργα, καλλιτέχνες, συγγραφείς με επίδραση στη σκέψη και το συγγραφικό έργο σας;
«Είναι τόσες πολλές οι ξένες πινελιές στον καμβά μας, τόσα πολλά τα δάχτυλα που βάζουν το χεράκι τους μέχρι να βγούμε κάθε φορά και σ’ άλλο ξέφωτο, που θα ήταν ματαιοπονία ν’ αρχίσω να απαριθμώ».
Την τελευταία φορά που μιλήσαμε, είχατε ενθουσιαστεί με τη “Σεροτονίνη” του Μισέλ Ουελμπέκ· κάποιο άλλο βιβλίο, που πρόσφατα διαβάσατε και σας άρεσε;
«Διαβάζω γοητευμένος τη συναρπαστική βιογραφία της Εύας Πάλμερ – Σικελιανού, που υπογράφει η Άρτεμις Λεοντή».
Θα μας πείτε κάτι που θα αλλάζατε, αμέσως, στην Ελλάδα –αν μπορούσατε;
«Τα πεζοδρόμια στη Θεσσαλονίκη. Στα περισσότερα από αυτά οι πλάκες είναι σαν ανατιναγμένες. Κόσμος και κόσμος τραυματίζεται καθημερινά».
Και, να κλείσουμε με κάτι που αγαπάτε πολύ στη χώρα μας;
«Την ανάμνηση της “άλλης χώρας” που θα μπορούσε να ήταν αν…»
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Δημιουργική σύνθεση κειμένων: Άκης Δήμου Σκηνοθεσία: Γιάννης Ρήγας
Σκηνικά-Κοστούμια: Αλεξάνδρα Σιάφκου, Αριστοτέλης Καρανάνος
Μουσική-Προσαρμογή στίχων: Γιώργος Χριστιανάκης
Χορογραφία-Επιμέλεια κίνησης: Αναστασία Κελέση
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Μουσική διδασκαλία: Χρύσα Τουμανίδου
Διδασκαλία ακροβατικών: Ηλέκτρα Καρτάνου
Βοηθός σκηνοθέτη: Αντρέας Κουτσουρέλης
Βοηθός σκηνογράφων-ενδυματολόγων: Δανάη Πανά
Φωτογραφίες: Τάσος Θώμογλου
Οργάνωση παραγωγής: Φιλοθέη Ελευθεριάδου
Η μουσική της παράστασης ηχογραφήθηκε στο studio Royal Alzheimer Hall, με ηχολήπτες τον Τίτο Καργιωτάκη και τον Χρήστο Χαρμπίλα και στο studio M, με ηχολήπτες τον Γιώργο Μάνιο και Βασίλη Στεργίου.
Έπαιξαν οι μουσικοί: Γιώργος Αβραμίδης (τρομπέτα), Γιάννης Μαρίνος (τρομπόνι), Βασίλης Μπαχαρίδης (τύμπανα, κρουστά), Κώστας Τσούγκρας (ακορντεόν), Φώτης Σιώτας (βιολί, βιόλα), Νίκος Βελιώτης (τσέλο), Γιώργος Χριστιανάκης (πιάνο, πλήκτρα, κρουστά, κιθάρα).
Πρωταγωνιστούν (με σειρά εμφάνισης): Ταξιάρχης Χάνος (Αριστοφάνης-Κινησίας), Δημήτρης Πιατάς (Λέλεξ: Δούλος Αριστοφάνη -Μυρρίνη), Σταμάτης Γαρδέλης (Διόνυσος), Κωνσταντίνος Χατζησάββας (Ηρώνδας), Τάσος Χαλκιάς (Ιππώναξ: Δούλος Ηρώνδα- Κέρδωνας)
Διανομή (με σειρά εμφάνισης):
Πολυξένη Σπυροπούλου (Ταξιθέτρια) Βιβή Μιτσίτσκα (Σάσα Ψαρομηλίγκου), Μαργαρίτα Αλεξιάδη (Βίττινα), Παναγιώτης Καμμένος (Γάστρωνας- Κότταλος- Δρίμυλος), Νίκος Βατικιώτης (Πυρρίας – Σώμα – Γρύλλος- Κυρία), Ηλέκτρα Καρτάνου (Μητρίχη), Λίνος Μάνεσης (Γύλλη), Μάρα Μαλγαρινού (Λυσιστράτη), Τερέζα Καζιτόρη (Γυναίκα– Κυκνώ – Κυρία), Σπύρος Σιδέρης (Γέρος), Θαλασσινή Βοσταντζόγλου (Μυρρίνη - Γυναίκα), Θεοφανώ Τζαλαβρά (Λαμπιτώ), Γιάννης Τσεμπερλίδης (Κλεονίκη), Βασίλης Παπαδόπουλος (Κήρυκας), Αριστοτέλης Ζαχαράκης (Λαμπρίσκος – Οπίσθιος), Γρηγόρης Παπαδόπουλος (Θράσσα–Πρόβουλος), Βιργινία Ταμπαροπούλου (Μητροτίμη), Ιωάννα Δεμερτζίδου (Μητρώ),Τάσος Τυρογαλάς (Κυρία), Θάνος Κοντογιώργης (Λεωνίδας Χασαλεύρης)
ΧΟΡΟΣ
Θίασος Αριστοφάνη: Θαλασσινή Βοσταντζόγλου, Τερέζα Καζιτόρη, Θάνος Κοντογιώργης, Μάρα Μαλγαρινού, Γρηγόρης Παπαδόπουλος, Βασίλης Παπαδόπουλος, Σπύρος Σιδέρης, Θεοφανώ Τζαλαβρά, Γιάννης Τσεμπερλίδης
Θίασος Ηρώνδα: Μαργαρίτα Αλεξιάδη, Νίκος Βατικιώτης, Ιωάννα Δεμερτζίδου, Αριστοτέλης Ζαχαράκης, Παναγιώτης Καμμένος, Ηλέκτρα Καρτάνου, Λίνος Μάνεσης, Βιργινία Ταμπαροπούλου, Τάσος Τυρογαλάς