Covid19, ευλογιά των πιθήκων, νόσος Marburg: Οι ζωονοσογόνες μολυσματικές ασθένειες που μπορούν να μεταδοθούν από τα ζώα στον άνθρωπο και αντίστροφα, εξαπλώνονται όλο και περισσότερο στην Αφρική.
«Πάνω από το 60% όλων των μολυσματικών ασθενειών και περισσότερο από το 75% όλων των αναδυόμενων μολυσματικών ασθενειών παγκοσμίως ,προκαλούνται από παθογόνα που μοιράζονται οι άνθρωποι με άγρια ζώα ή οικόσιτα ζώα», λέει η ειδικός του ΠΟΥ. Οι άνθρωποι και - ως πιθανοί φορείς ασθενειών - τα άγρια ζώα πλησιάζουν όλο και περισσότερο μεταξύ τους. Οι λόγοι είναι η αύξηση του πληθυσμού στην ήπειρο, η αυξανόμενη κινητικότητα των ανθρώπων και η αναζήτηση τροφίμων, μεταξύ άλλων μέσω του κυνηγιού. Σύμφωνα με τους φόβους του ΠΟΥ, η Αφρική θα μπορούσε «να γίνει το επίκεντρο των αναδυόμενων μολυσματικών ασθενειών».
Ειδικοί στον τομέα της υγείας από την Αφρική ζητούν δικαιότερη κατανομή των διαγνωστικών τεστ και των εμβολίων για την καταπολέμηση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων. «Αυτό που συνέβη στις πρώτες ημέρες της εκστρατείας εμβολιασμού για τον COVID-19, όταν η Αφρική κοιτούσε στο περιθώριο ενώ άλλες χώρες αγόραζαν τα εμβόλια , δεν πρέπει να επαναληφθεί», λέει η Μούτι.
Αυτό έχει αντίκτυπο σε χώρες της Αφρικής που έχουν πληγεί σοβαρά, όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό ή η Νιγηρία. «Η τρέχουσα παγκόσμια εστίαση στην ευλογιά των πιθήκων θα πρέπει να χρησιμεύσει ως καταλύτης για την οριστική εξάλειψη αυτής της ασθένειας στην Αφρική», είπε η γεννημένη στη Μποτσουάνα γιατρός, Ματσιντίσο Μούτι.
Το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ είχε ήδη προειδοποιήσει το 2016, τρία χρόνια πριν από τον Covid19, ότι οι ζωονόσοι αυξάνονταν ραγδαία. Οι άνθρωποι καταστρέφουν τις «παραδοσιακές ζώνες προστασίας» στον κόσμο των ίδιων των μικρών ή ακόμα άγνωστων παθογόνων. Για να θέσουμε την κατάσταση υπό έλεγχο, η νέα μαγική λέξη είναι «One Health- «Μία υγεία».
Τον Ιούνιο, η Αφρικανική Ένωση δημιούργησε μια ομάδα εργασίας με εμπειρογνώμονες από διάφορους τομείς. Οι άνθρωποι, τα ζώα και τα φυτά πρέπει να νοούνται ως μέρος του ίδιου οικοσυστήματος που πρέπει να προστατεύεται και να υπερασπίζεται έναντι των ασθενειών. Ο ΠΟΥ και άλλοι οργανισμοί βασίζονται εδώ και καιρό στην προσέγγιση «Μία Υγεία». Εάν ο αγώνας για την παγκόσμια υγεία είναι επιτυχής, θα αντανακλάται σε αριθμούς τα επόμενα χρόνια: μείωση του αριθμού των κρουσμάτων ζωονοσογόνων νόσων. Αλλά η τάση εξακολουθεί να είναι ριζικά διαφορετική.
Η Μαύρη Ηπειρος έχει μάθει πολλά για την καταπολέμηση σοβαρών μολυσματικών ασθενειών, ειδικά από τον Έμπολα - και έχει επίγνωση του κινδύνου. «Εκτός από τον Covid19, αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε για άλλες 11 απειλές για τη δημόσια υγεία», δήλωσε ο Αχμέντ Ογκγουελ Ούμα,εκτελεστικός διευθυντής του Αφρικανικού Οργανισμού Μεταδοτικών Ασθενειών (CDC). Μία από αυτές τις απειλές εμφανίστηκε στην Τανζανία την περασμένη εβδομάδα. Ενα μυστηριώδες κρούσμα αποδείχθηκε ότι ήταν λεπτοσπείρωση, μια βακτηριακή ασθένεια που μεταδίδεται από τρωκτικά. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να επιτεθεί στα εσωτερικά όργανα και να αποβεί μοιραίο.
Ο ιός Marburg ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά σε ανθρώπους το 1967, στις πόλεις Μάρμπουργκ, Φρανκφούρτη και Βελιγράδι. Ο ιός μεταδόθηκε από αφρικανικούς πιθήκους που εισήχθησαν από την Ουγκάντα. Έκτοτε, ο ιός έχει συνδεθεί και με άλλα ζώα. Μεταξύ των ανθρώπων, μεταδίδεται κυρίως από άτομα που έχουν περάσει μεγάλα χρονικά διαστήματα σε σπηλιές και ορυχεία τα οποία κατοικούνται από νυχτερίδες. Για τους ασθενείς της νόσου του Marburg δεν υπάρχει θεραπεία , αλλά οι εμβολιασμοί κατά του Έμπολα και της ευλογιάς των πιθήκων είναι πλέον δυνατοί.
Το πρόβλημα: Τα εμβόλια είναι σπάνια, στην Αφρική - ο Covid19 είναι το καλύτερο παράδειγμα. Μέχρι σήμερα, λιγότερο από το 20% του αφρικανικού πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο κατά του ιού.