Ξεκίνησαν από το μηδέν, τόλμησαν να ρισκάρουν. Αλλά εκ του αποτελέσματος, 22 χρόνια μετά, οι αριθμοί για τα αδέλφια Γαρουφαλή από τη Σάμο δείχνουν πως και άξιζε τον κόπο, και πέτυχαν το όνειρό τους, να παράγουν σε δικά τους θερμοκήπια, να στέλνουν και εκτός συνόρων, τις πολύχρωμες ορχιδέες τους, φυτό που μόνο στο νησί τους καλλιεργείται στην Ελλάδα...
Ξεκίνησαν από το μηδέν, αυτοδημιούργητοι, τόλμησαν να ρισκάρουν. Αλλά εκ του αποτελέσματος, 22 χρόνια μετά, οι αριθμοί για τα αδέλφια Γαρουφαλή από τη Σάμο δείχνουν πως και άξιζε τον κόπο, και πέτυχαν το όνειρό τους, να παράγουν σε δικά τους θερμοκήπια, να στέλνουν και εκτός συνόρων, τις εντυπωσιακές, πολύχρωμες ορχιδέες τους, φυτό που μόνο στο νησί τους καλλιεργείται στην Ελλάδα...
Τελειόφοιτος της Γεωπονικής ο ένας, ο 52χρονος Μάνος, τεχνολόγος γεωπόνος ο άλλος, ο 49χρονος Νίκος, αποφάσισαν μετά τις σπουδές τους να κάνουν «κάτι διαφορετικό, κάτι πέρα από τα τετριμμένα», που θα τους παρείχε, όπως λένε, τα πλεονεκτήματα της ιδιαιτερότητας της συγκεκριμένης καλλιέργειας, ειδικά της ανθεκτικότητας αυτών των λουλουδιών, που υπάρχουν διάσπαρτα και στην άγρια μορφή τους στα βουνά της Σάμου. Σκέφτηκαν, δηλαδή, πως, εκμεταλλευόμενοι τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τους, θα διευκολύνονταν στη διάθεση και μεταφορά τους έξω από τα στενά όρια του τόπου τους και της χώρας. Άλλωστε, καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι και οι δύο μοναδικές επιχειρήσεις καλλιέργειας του φυτού αυτού δραστηριοποιούνται στο νησί του Πυθαγόρα. Είναι που το μικροκλίμα της περιοχής ευνοεί την ανάπτυξη της ορχιδέας, το δείχνουν και οι επιστημονικές μετρήσεις ότι το νησί αυτό έχει καταγράψει τα μεγαλύτερα ποσοστά ηλιοφάνειας πανελληνίως.
«Πέραν της ομορφιάς τους, τα δρεπτά αυτά άνθη έχουν και μεγάλη διάρκεια ζωής, μπορούν να διατηρηθούν στο βάζο τουλάχιστον 30 ημέρες μετά την κοπή τους. Ο τρόπος και η μεθοδολογία που ακολουθούμε κατά τη συσκευασία των λουλουδιών μάς παρέχουν τη δυνατότητα να έχουμε χρονικό περιθώριο τουλάχιστον 10 ημερών μέχρι να φτάσουν στον προορισμό τους - έτσι για όλους αυτούς τους λόγους η απόσταση δεν θα αποτελούσε απαγορευτικό μειονέκτημα για εμάς» λέει στο naftemporiki.gr ο Νίκος Γαρουφαλής.
Το εγχείρημα χρονολογείται από το 1997-1998, όταν ο μεγαλύτερος εκ των δύο έστησε το πρώτο θερμοκήπιο, στον Μεσόκαμπο, εκτάσεως πέντε (5) στρεμμάτων σε κτήματά τους. Τον αμέσως επόμενο χρόνο, σειρά πήρε και ο αδελφός του, που λειτούργησε το δεύτερο, ίδιας έκτασης. Έκτοτε συνέχισαν από κοινού τη δραστηριότητά τους, επέκτειναν σταδιακά τις εγκαταστάσεις τους και σήμερα έχουν τέσσερις θερμοκηπιακές μονάδες, συνολικής έκτασης είκοσι ενός (21) στρεμμάτων.
Στις μονάδες τους αυτές καλλιεργούν πλέον περισσότερες από ογδόντα (80) διαφορετικές ποικιλίες του είδους cymbidium standard, σε διάφορους χρωματισμούς και αποχρώσεις. Τα κύρια χρώματα είναι το λευκό, το πράσινο, το ροζ, το κόκκινο, το κίτρινο, τα τελευταία χρόνια και το πορτοκαλί - στην ελληνική αγορά, πάντως, το πιο δημοφιλές χρώμα είναι το λευκό.
Οι δυσκολίες που κλήθηκαν να υπερβούν οι αφοί Γαρουφαλή, ειδικά στα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα, έμοιαζαν «βουνό». Στην πραγματικότητα, πήραν, όπως λένε, μεγάλο ρίσκο. «Ως νέοι στον χώρο στο ξεκίνημά μας, χωρίς σχετικές υποδομές ή άλλη εμπειρία στο επιχειρείν, δυσκολευτήκαμε ιδιαίτερα να βρούμε αρωγούς και συμπαραστάτες στην προσπάθειά μας, ανταγωνιζόμενοι άλλους παραγωγούς, στο πλαίσιο υποβολής αιτημάτων χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά προγράμματα που θα μας παρείχαν πρόσβαση σε κεφάλαια. Χωρις αυτά, δε θα μπορούσαμε να υλοποιήσουμε την επένδυσή μας. Ευτυχώς, όμως, για εμάς η ιδέα μας αγκαλιάστηκε και υποστηρίχθηκε από τους καθ’ ύλην αρμόδιους τοπικούς φορείς και τα τραπεζικά ιδρύματα, κι έτσι ξεκινήσαμε» λέει ο Νίκος Γαρουφαλής.
Τα θερμοκήπιά τους είναι ολλανδικής προέλευσης και προδιαγραφών, με μεταλλικό σκελετό βαρέως τύπου από εν θερμώ γαλβανισμένο σίδηρο, αμφίριχτο με οροφή αλουμινίου και κάλυψη από ειδικά επεξεργασμένο γυαλί. Στον βασικό εξοπλισμό περιλαμβάνονται τα συστήματα θέρμανσης με τη χρήση ήπιων μορφών ενέργειας, συστήματα δροσισμού (panel) και άρδευσης, μονάδα αφαλάτωσης ύδατος κι επεξεργασίας του, συστήματα εξαερισμού, θερμοκουρτίνα για τη σκίαση και τη θέρμανση. Όλα αυτά ελέγχονται από ηλεκτρονικό υπολογιστή, που, με χρήση σχετικού προγράμματος και ρύθμιση των αντίστοιχων παραμέτρων, δημιουργεί τις κατάλληλες κλιματικές συνθήκες που απαιτούνται για την ανάπτυξη των φυτών. Μέσω της ίδιας ηλεκτρονικοποιημένης διαδικασίας γίνεται και το πότισμα και η λίπανση των φυτών. Ο ηλεκτρονικός αυτός υπολογιστής μπορεί να ελεγχθεί και να προγραμματιστεί και απομακρυσμένα, με τη χρήση smart phone. Με τον ίδιο τρόπο, σε μηδενικό χρόνο οι δύο παραγωγοί μπορούν να αντλούν όλα τα δεδομένα και τις πληροφορίες που χρειάζονται για τον έλεγχο των εγκαταστάσεων κι όλης της παραγωγικής διαδικασίας, διαθέτουν και σύστημα αυτόματης ανίχνευσης δυσλειτουργιών.
Η παραγωγή κάθε έτους δεν είναι συγκεκριμένη. Δεν μπορεί εκ των προτέρων να υπολογιστεί, καθώς την επηρεάζουν πολλοί και διαφορετικοί παράγοντες, που σχετίζονται με τις επικρατούσες κλιματολογικές συνθήκες, αλλά και την ηλικία των φυτών. Η καλλιέργεια αυτή δεν είναι απλή και εύκολη υπόθεση. Αντιθέτως, είναι μακροχρόνια και εξειδικευμένη διαδικασία, λέει ο Ν. Γαρουφαλής. Όπως εξηγεί, τα φυτά παράγονται με τη μέθοδο in vitro (μεριστοματικός πολλαπλασιασμός), σε εξειδικευμένο εργαστήριο του εξωτερικού, απαλλαγμένα από ιώσεις και ασθένειες. Η διαδικασία πολλαπλασιασμού τους διαρκεί δύο χρόνια. Στη συνέχεια, μετά την παραλαβή των νέων φυτών, αυτά αναπτύσσονται για χρονική περίοδο περίπου τεσσάρων ετών, μέχρι την πρώτη ανθοφορία τους. Οι ορχιδέες ανθοφορούν μια φορά τον χρόνο και η παραγωγική ζωή τους διαρκεί επτά με οκτώ χρόνια μετά την πρώτη ανθοφορία. «Η παραγωγή τους εξασφαλίζεται με προγραμματισμό κι οργάνωση, που περιλαμβάνει την κυκλική διαδικασία της συνεχούς ανανέωσης και εμπλουτισμού των ποικιλιών, τη σταδιακή απόσυρση κι αντικατάσταση των παλαιότερων ηλικιακά φυτών. Η παραγωγική περίοδος είναι ελεγχόμενη και σχετίζεται με τις περιόδους αυξημένης ζήτησης της αγορά, διαρκεί από τον Οκτώβριο έως και το τέλος Μαΐου κάθε χρόνου. Το υπόλοιπο χρονικό διάστημα γίνονται καλλιεργητικές φροντίδες για τη συντήρηση και ενίσχυση των φυτών» αναφέρει.
Τα προϊόντα των αδελφών Γαρουφαλή διατίθενται μόνο στη χονδρική. Πέρα απ' την Ελλάδα, φθάνουν και σε Ιταλία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Κύπρο, Γερμανία, παλαιότερα ταξίδευαν και απέναντι, στην Τουρκία. Η τιμή τους δεν είναι συγκεκριμένη, αλλά καθορίζεται κάθε χρόνο από την προσφορά και τη ζήτηση.
«Το να επιχειρείς από ένα ακριτικό νησί είναι μια πρόκληση, το να καλλιεργείς είναι ακόμη δυσκολότερο. Σε κάθε περίπτωση, πολύ σημαντικό, για όλες τις επιχειρήσεις, είναι να μπορείς με ευκολία να διαθέτεις τα προϊόντα σου στην αγορά» σημειώνει ο Μάνος Γαρουφαλής. «Αυτό που για όλους φαντάζει το αυτονόητο, για εμάς αποτελεί μια πολύ δύσκολη και σύνθετη εξίσωση. Καθώς υπάρχει απόλυτη εξάρτηση από τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια, σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι να διαθέσουμε τα τόσο ευαίσθητα προϊόντα μας τους χειμερινούς μήνες, όταν τα δρομολόγια από και προς το νησί είναι μόνο τρία την εβδομάδα, χωρίς να υπολογίζουμε τις έκτακτες περιπτώσεις που προκύπτουν από τα απαγορευτικά και λοιπούς αστάθμητους παράγοντες. Οι περιορισμοί αυτοί στις δυνατότητες μεταφοράς καθιστούν το έργο μας πολύ πιο δύσκολο, αφού, σε περίπτωση και για λόγους έξω από εμάς χαθεί ένα δρομολόγιο, είμαστε αναγκασμένοι να περιμένουμε και για μια ολόκληρη εβδομάδα για να αποστείλουμε τα προϊόντα μας. Φανταστείτε πόσο δύσκολο είναι αυτό σε επίπεδό συνέπειας ως προς τις παραδόσεις στους πελάτες μας και τι συνέπειες μπορεί να έχει για την επαγγελματική μας φήμη όταν αδυνατούμε να είμαστε συνεπείς.
Δε μπορούμε, πάντως, να παραβλέψουμε και να μην επικροτήσουμε και τις προσπάθειες που γίνονται, τα τελευταία χρόνια ιδίως, από την πλευρά της Κεντρικής Διοίκησης και των Υπηρεσιών της σε ό,τι αφορά στο μέτρο του Μεταφορικού Ισοδύναμου, που έχει βοηθήσει πάρα πολύ τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις ακριτικές νησιωτικές περιοχές» υπογραμμίζει.
Ο ίδιος επισημαίνει πως, λόγω του απομακρυσμένου, δεν υπάρχει ευκολία σε εξειδικευμένα συνεργεία τα οποία μπορεί να χρειαστεί να συνδράμουν και να αποκαταστήσουν τυχόν έκτακτες βλάβες ή προβλήματα στις εγκαταστάσεις τους. «Αυτό έχει ως πρακτική συνέπεια το να προσπαθούμε με ίδια μέσα να αποκαθιστούμε τις όποιες βλάβες προκύπτουν» αναφέρει.
Κατά την 22χρονη λειτουργία των θερμοκηπίων Γαρουφαλή, μόνο μία φορά αντιμετώπισαν ακραίο καιρικό φαινόμενο, αφού κατά τα λοιπά οι εγκαταστάσεις τους μπορούν να ανταπεξέρχονται στις συνήθεις καιρικές δυσκολίες. «Ήταν ένα πολύ έντονο πλημμυρικό φαινόμενο, απόρροια των καταστροφικών πυρκαγιών του 2010 στο νησί μας, που είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή μέρους ενός εκ των θερμοκηπίων μας και της αντίστοιχης παραγωγής. Η χρονική περίοδος κατά την οποία προέκυψε το συγκεκριμένο γεγονός, αν και μας πέτυχε κατά τα πρώτα μας βήματα, όχι μόνο δεν μας πτόησε, αλλά καταφέραμε με πείσμα και σκληρή δουλειά να το ξεπεράσουμε και να επεκταθούμε περισσότερο» τονίζει ο 52χρονος.
Κατά καιρούς, στις εγκαταστάσεις τους έχουν βρεθεί και πολιτικά πρόσωπα, στη διάρκεια επισκέψεών τους στο νησί. Μεταξύ άλλων, τα θερμοκήπια Γαρουφαλή έχουν επισκεφθεί ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, αλλά και ο νυν πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ πριν από λίγες μέρες ξεναγήθηκε εκεί και ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, που, εντυπωσιασμένος από όσα είδε, έκανε και σχετική ανάρτηση.
«Κοινός παρονομαστής όλων των επισκέψεων αυτών ήταν η ευχάριστη έκπληξη, οι επισκέπτες μας αδυνατούσαν να πιστέψουν ότι τέτοιες παραγωγικές μονάδες λειτουργούν σε ένα ακριτικό νησί της Ελλάδας» λέει ο Ν. Γαρουφαλής. Μάλιστα, οι ορχιδέες των δύο αδελφών έχουν επανειλημμένα προβληθεί, και με απευθείας συνδέσεις, σε πάρα πολλές τηλεοπτικές εκπομπές και προγράμματα της ελληνικής τηλεόρασης. «Είναι πολύ σημαντική για εμάς αυτή η αναγνώριση των προσπαθειών και των κόπων μας. Αποτελούν κινητήρια δύναμη για τη συνέχιση των προσπαθειών μας για βελτίωση και εξέλιξη» λέει ο 49χρονος.
Τα μελλοντικά σχέδια των δύο επιχειρηματιών κατευθύνονται προς τους τομείς της ενεργειακής αυτάρκειας με εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είτε από την ήλιο, είτε από τον άνεμο. «Μελετάμε και προγραμματίζουμε να τοποθετήσουμε στις εγκαταστάσεις μας φωτοβολταϊκά συστήματα, τα οποία θα μας εξασφαλίσουν ενεργειακή αυτάρκεια και αυτονομία, με απώτερο σκοπό τη μείωση του κόστους παραγωγής και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης μας» λέει ο Μάνος Γαρουφαλής. Στα σχέδια είναι και η δημιουργία μιας νέας θερμοκηπιακής μονάδας που ως αποκλειστικό αντικείμενο θα έχει τη μείωση του χρόνου ανάπτυξης των νέων φυτών, ώστε αυτά σε μικρότερο χρονικό διάστημα των τεσσάρων ετών, που είναι τώρα, να μπαίνουν στην παραγωγική διαδικασία. «Όλα αυτά γίνονται με γνώμονα και με προοπτική για το μέλλον, αφού ήδη η κόρη μου είναι δευτεροετής φοιτήτρια του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο μάλιστα εισήλθε ως πρώτη επιτυχούσα. Το γεγονός ότι και τα νέα μέλη των οικογενειών μας στρέφονται προς την κατεύθυνση αυτή, μας δίνει δύναμη και αισιοδοξία να συνεχίσουμε με βλέμμα προς τον μέλλον, ευελπιστώντας ότι με τις γνώσεις τους και την τεχνογνωσία που θα εισφέρουν θα συμβάλουν στην περαιτέρω ανάπτυξή μας» δηλώνει ο Μάνος Γαρουφαλής.