Έγκαιρη προειδοποίηση

Του Φραγκίσκου Κουτεντάκη
Επικεφαλής Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή

Ο ΠΡΟΣΦΑΤΟΣ δανεισμός του Ελληνικού Δημοσίου από τις διεθνείς αγορές ήταν μια σαφής ένδειξη ότι οι συνθήκες αλλάζουν προς το χειρότερο. Ο ΟΔΔΗΧ δανείστηκε 1,5 δισ. ευρώ με απόδοση 2,366% στην πενταετία. Η επιδείνωση είναι προφανής αν συγκριθεί με την έκδοση του Ιανουαρίου (3 δισ. με απόδοση 1,836% στη δεκαετία) και ακόμα πιο προφανής αν συγκριθεί με την έκδοση του περσινού Ιουνίου (2,5 δισ. με απόδοση 0,888% στη δεκαετία).

ΑΣ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ καταρχήν τη δραματοποίηση και τους εύκολους χαρακτηρισμούς. Ο ΟΔΔΗΧ υλοποιεί το δανειακό του πρόγραμμα που προβλέπει συγκεκριμένες εκδόσεις για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών του ελληνικού κράτους. Η
τιμολόγηση των ελληνικών τίτλων και κατά συνέπεια οι αποδόσεις τους εξαρτώνται αφενός από τις διεθνείς συνθήκες και αφετέρου από τα χαρακτηριστικά της χώρας.

ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ συνθήκες είναι γνωστές. Η περίοδος των χαμηλών επιτοκίων, που κράτησε πάνω από μια δεκαετία,
φαίνεται να κλείνει τον κύκλο της καθώς οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες προσαρμόζουν τη νομισματική τους πολιτική στις ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις.

Η ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ Τράπεζα των ΗΠΑ και η Τράπεζα της Αγγλίας ξεκίνησαν ήδη να αυξάνουν τα βασικά τους επιτόκια, ενώ η ΕΚΤ αναμένεται να το κάνει μέσα στο καλοκαίρι. Αν αυτή η στροφή της νομισματικής πολιτικής θα καταφέρει να συγκρατήσει τον πληθωρισμό ή όχι είναι κάτι που μένει να φανεί στο μέλλον, όμως η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού είναι ήδη ορατή.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ πλευρά, η Ελλάδα παραμένει ο σχετικά αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης. Παρά την τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή που πραγματοποίησε την τελευταία δεκαετία, η χώρα μας δεν έχει αποκαταστήσει πλήρως τη δημοσιονομική της αξιοπιστία, έχει το υψηλότερο χρέος στην Ε.Ε. (και από τα υψηλότερα στον κόσμο) και στερείται επενδυτικής βαθμίδας. Επομένως, κάθε δεδομένη αύξηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων θα προκαλεί πολλαπλάσια αύξηση στα ελληνικά επιτόκια. Τι σημαίνει αυτό; Άμεσα όχι πολλά πράγματα, με δεδομένο όμως ότι οι συνθήκες δεν αναμένεται να βελτιωθούν, τα υψηλότερα επιτόκια θα αυξάνουν τις χρηματοδοτικές υποχρεώσεις της Ελλάδας και θα απαιτούν υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Με άλλα λόγια, η δημοσιονομική χαλαρότητα της τελευταίας διετίας δεν μπορεί να διατηρηθεί.

Ο ΠΡΟΣΦΑΤΟΣ δανεισμός ήταν μια έγκαιρη προειδοποίηση, ένα μήνυμα για τους κινδύνους που βρίσκονται μπροστά μας. Η Ελλάδα δεν μπορεί, φυσικά, να επηρεάσει τις διεθνείς οικονομικές συνθήκες, μπορεί όμως να προετοιμάζεται ώστε να προστατευθεί απέναντι στις δραματικές αλλαγές που συντελούνται στην παγκόσμια οικονομία. Ένα κρίσιμο στοιχείο αυτής της προετοιμασίας είναι η κατανόηση της σημασίας της δημοσιονομικής σταθερότητας από το σύνολο της κοινής γνώμης και του πολιτικού προσωπικού. Το μίγμα της πολιτικής ή η ταχύτητα της προσαρμογής είναι θέματα που χωρούν πολλή συζήτηση, όχι
όμως και η σταθερότητα. Σε τελική ανάλυση, το ζήτημα δεν αφορά τις διαθέσεις των αγορών, αλλά τον σεβασμό του δημόσιου χρήματος.