Η ταχύτητα των αλλαγών

Επειδή όλα αυτά ακούγονται θεωρητικά ας δούμε πως τα περιγράφει στην ετήσια έκθεσή του 2021 ο Συνήγορος του Πολίτη. Μας ενδιαφέρει τώρα μόνο η ταχύτητα εφαρμογής των μέτρων, όχι το περιεχόμενό τους. Το πρώτο θέμα με το οποίο καταπιάνεται ο συνήγορος του πολίτη είναι τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία. Ας δούμε τι γράφει ή έκθεση:

«Χωρίς τον κατάλληλο σχεδιασμό, καταγράφηκε και η αιφνίδια μετατροπή σχολείων σε πρότυπα και πειραματικά. Σε συνέχεια αναφορών, ο Συνήγορος διαπίστωσε ότι μαθητές νηπιαγωγείου, που είχαν εγγραφεί, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, στο δημοτικό της περιοχής κατοικίας τους τον Μάρτιο 2021, ενημερώθηκαν τον Μάιο ότι θα έπρεπε να μετεγγραφούν σε απομακρυσμένη σχολική μονάδα, καθώς το σχολείο της γειτονιάς τους είχε μετατραπεί σε πρότυπο ή πειραματικό και είχε συνδεθεί με διαφορετικό νηπιαγωγείο. Παρόμοια ήταν η περίπτωση αποφοίτων γυμνασίων που ενημερώθηκαν ότι δεν θα συνεχίσουν τη φοίτησή τους στο συστεγαζόμενο λύκειο της περιοχής τους, καθώς το σχολείο μετατράπηκε σε πρότυπο και συνδέθηκε με άλλο γυμνάσιο της ευρύτερης περιοχής».

Το άλλο θέμα στο οποίο διαπιστώνει ο συνήγορος του πολίτη πρόβλημα… υπερβολικής ταχύτητας είναι η καθιέρωση της ΕΒΕ. Γράφει η έκθεση του συνηγόρου:

«Παράλειψη θέσπισης μεταβατικής περιόδου. Ο ανωτέρω νόμος τέθηκε σε ισχύ τον Φεβρουάριο 2021 και εφαρμόστηκε ήδη στις πανελλαδικές εξετάσεις του ιδίου έτους, με αποτέλεσμα οι μαθητές να καταληφθούν από τις ρυθμίσεις του αναμορφωμένου συστήματος εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μεσούσης της διδακτικής χρονιάς. Η άμεση εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας δεν επέτρεψε την έγκαιρη πληροφόρηση, αλλά και την επαρκή προετοιμασία των τελειόφοιτων μαθητών, οι δε κανονιστικές πράξεις, με τις οποίες εξειδικεύθηκαν οι όροι εφαρμογής της Ε.Β.Ε., εκδόθηκαν λίγες μέρες πριν την έναρξη των πανελλαδικών εξετάσεων. Ο Συνήγορος, υπενθύμισε την πάγια νομολογιακή θέση του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με την οποία οι ρυθμίσεις επί θεμάτων που αφορούν εισαγωγικές εξετάσεις πρέπει να πραγματοποιούνται σε χρόνο που να μην επηρεάζει την προπαρασκευή των υποψηφίων και, σε κάθε περίπτωση, όχι κατά τη διάρκεια του ίδιου διδακτικού έτους.

Ειδικά Μαθήματα. Η θέσπιση πρόσθετης Ε.Β.Ε. για τα ειδικά μαθήματα και  τις πρακτικές δοκιμασίες απέβη σε πολλές περιπτώσεις καθοριστική για την επιτυχία ή αποτυχία των υποψηφίων, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε μέχρι σήμερα. Οι υποψήφιοι, μάλιστα, αγνοούσαν σχεδόν έως τη λήξη του διδακτικού έτους τον συντελεστή της βάσης εισαγωγής για τα ειδικά μαθήματα, με συνέπεια να κατανείμουν το χρόνο προετοιμασίας τους – κατά προτεραιότητα – στα λοιπά πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Παράλληλα, δεν ελήφθησαν υπόψη οι ιδιαίτερες δυσκολίες προετοιμασίας των υποψηφίων λόγω της πανδημίας (περιορισμοί στις προπονήσεις των αγωνισμάτων, εξ αποστάσεως διδασκαλία σε αντικείμενα όπως το ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο, κ.ά.). Είναι χαρακτηριστική, δε, η περίπτωση Τμήματος Α.Ε.Ι. της περιφέρειας, όπου ορίστηκαν οι μέγιστοι συντελεστές βάσης για τα ειδικά μαθήματα, με αποτέλεσμα να μην καταφέρουν να εισαχθούν στη Σχολή του τόπου διαμονής τους, ακόμη και υποψήφιοι με υψηλότατη βαθμολογική κατάταξη (σ.σ. πρόκειται για το τμήμα Αρχιτεκτονικής Ξάνθης)».

Αναφέρει πιο κάτω ότι η ενιαία ΕΒΕ μεταξύ ημερησίων και εσπερινών Λυκείων αντιβαίνει το πνεύμα του νόμου και έχουν προσφύγει στο ΣΤΕ οι ενδιαφερόμενοι.

Δεν γνωρίζω τι μπορεί να αλλάξει με την προσφυγή στο ΣΤΕ των υποψηφίων, αφού έγινε η επιλογή, εκδόθηκαν τα αποτελέσματα και πλησιάζουμε στις Πανελλαδικές Εξετάσεις του 2022. Ουσιαστικά ο συνήγορος του Πολίτη εγκαλεί το υπουργείο Παιδείας για παραβίαση της νομολογίας για τη μη αλλαγή των όρων εισαγωγής στα ΑΕΙ μεσούσης της χρονιάς. Αυτό συνέβη με την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας (υπουργός και υφυπουργοί) να είναι απόφοιτοι Νομικής.

Το θέμα είναι πως αντιμετωπίζεται η υπερβολική ταχύτητα του υπουργείου Παιδείας, αλλά και κάθε υπουργείου, γενικότερα. Είναι προφανές ότι ο συνήγορος του πολίτη δεν αρκεί για να προστατέψει τους πολίτες από την αυθαιρεσία των ίδιων των υπουργείων. Το διαπιστώνουμε από την εξέλιξη των πραγμάτων. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αποταθεί στο κάθε υπουργείο και να παρακαλέσει. Το Συμβούλιο της Επικρατείας αργεί να εκδώσει τις αποφάσεις του και το κακό έγινε και δεν αντιστρέφεται.

Το πρόβλημα, λοιπόν, πέρα από τις ίδιες τις αλλαγές, είναι ο τρόπος εφαρμογής τους. Αυτή η υπερβολική ταχύτητα έχει τη λογική ότι αν λειτουργήσει κάτι θα είναι πιο δύσκολο για τον επόμενο Υπουργό να το καταργήσει. Ας δούμε το παράδειγμα των διετών προγραμμάτων σπουδών στα Πανεπιστήμια για αποφοίτους ΕΠΑΛ, που ίδρυσε ο κ. Γαβρόγλου. Με μία απόφαση καταργήθηκαν. Τα 37 τμήματα στα ΑΕΙ που ιδρύθηκαν, αλλά δεν πρόλαβαν να δεχθούν εισακτέους καταργήθηκαν με μία απόφαση. Αντίθετα αυτά που δέχθηκαν εισακτέους είναι πολύ πιο δύσκολο να καταργηθούν. Χρειάζεται η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής και πολλά άλλα ώστε, τελικά, να καταργηθούν. Ο λόγος, λοιπόν, που όλοι βιάζονται, είναι να είναι δύσκολο να καταργηθούν όσα εφαρμόζουν από τον επόμενο Υπουργό.

Αυτή η νοοτροπία των ασκούντων την εξουσία είναι που δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα. Σκέφτονται ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα συνεννόησης με τους «αντίπαλους», όποιοι και αν είναι αυτοί, οπότε τρέξτε να προλάβουμε να κάνουμε ό,τι περισσότερο μπορούμε. Έτσι όλα γίνονται με αστραπιαία ταχύτητα, για να προλάβουμε. Τη νύφη την πληρώνουν, φυσικά, οι μαθητές και οι γονείς τους, που δεν έχουν κανένα τρόπο να αμυνθούν. Και με όλα αυτά χάνονται και όποια καλά περιλαμβάνει η κάθε μεταρρύθμιση που κάνει κάθε Υπουργός, ανεξάρτητα κομματικής προέλευσης. Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο που η Εκπαίδευσή μας πάει από το κακό στο χειρότερο, αντίθετα είναι η λογική κατάληξη.