Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: 10 βήματα για fast track αδειοδοτήσεις

Της Λαλέλας Χρυσανθοπούλου 
[email protected]

 

Ισχυρό «σήμα» για fast track αδειοδοτήσεις των έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ετοιμάζεται να δώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θέτοντας σε δημόσια διαβούλευση τις σχετικές ρυθμίσεις.

Ο κεντρικός στόχος που επιδιώκει να πετύχει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) με τις νέες ρυθμίσεις είναι η ολοκλήρωση όλης της αδειοδοτικής διαδικασίας, από το πρώτο στάδιο (Βεβαίωση Παραγωγού) έως το τελευταίο (Άδεια Λειτουργίας), σε λιγότερο από δύο χρόνια, έναντι πέντε που είναι ο σημερινός μέσος όρος. Επιδίωξη του ΥΠΕΝ είναι να υλοποιηθούν με γοργούς ρυθμούς οι πράσινες επενδύσεις εκτιμώμενου ύψους 10 δισ. ευρώ που θα βάλουν στην «πρίζα» έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) συνολικής ισχύος 12 GW έως το τέλος της δεκαετίας και τα οποία θα έρθουν να προστεθούν στα έργα ΑΠΕ 9 GW που ήδη βρίσκονται σε λειτουργία.

Με δεδομένο ότι το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα -που αποτελεί «πυξίδα» για τους στόχους που έχουν τεθεί- αναθεωρείται αυτή τη στιγμή προς το πιο φιλόδοξο, ο πήχης για τα έργα που θα πρέπει να «τρέξουν» τα επόμενα χρόνια και το ύψος των επενδύσεων που μπορούν να «ξεκλειδώσουν» τίθεται ακόμα πιο ψηλά.

Και πολύ περισσότερο εάν ληφθεί υπόψη ότι η νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ -που θα περιλαμβάνει και το θεσμικό πλαίσιο για τις μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, που είναι προαπαιτούμενο για την ευστάθεια και επάρκεια ενός ηλεκτρικού συστήματος με αυξημένη διείσδυση ΑΠΕ- έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία και στο φόντο της ενεργειακής κρίσης, καθώς η επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης αποτελεί κεντρικό πυλώνα του σχεδίου της Ε.Ε. Repower EU για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα γενικά και ειδικότερα από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΑΠΕΕΠ, το 2019 τέθηκαν σε λειτουργία μονάδες ΑΠΕ ισχύος 905 MW. Το 2020 -και παρά την πανδημία του κορονοϊού- άλλο 1 GW νέων ΑΠΕ μπήκε στο δίκτυο, το 2021 εντάχθηκαν άλλα 1.233 MW. Φέτος προβλέπεται -σύμφωνα με την ενημέρωση- για τις μονάδες υπό κατασκευή ότι για πρώτη φορά η πράσινη ισχύς θα ξεπεράσει τα 10 GW, με τον υπουργό ΠΕΝ Κώστα Σκρέκα να εκτιμά ότι έως το τέλος του έτους θα ηλεκτριστούν νέα έργα ισχύος 2 GW, δηλαδή ο ρυθμός θα διπλασιαστεί σε σχέση με την περίοδο 2019-2021.

 

Οι νέες ρυθμίσεις

 

Με τις νέες ρυθμίσεις -που στηρίζονται στο τρίπτυχο απλοποίηση-ψηφιοποίηση-επιτάχυνση- επιδιώκεται να γίνει ακόμα πιο γρήγορος ο ρυθμός αυτός, χάρη στις ακόλουθες αλλαγές που έρχονται:

1. Μειώνονται τα στάδια της αδειοδοτικής διαδικασίας σε πέντε (από επτά), καθώς καταργείται το στάδιο της μη δεσμευτικής προσφοράς σύνδεσης, ενώ κάποιες άλλες διαδικασίες θα «τρέχουν» παράλληλα - μέχρι πρότινος για να ξεκινήσει το ένα στάδιο έπρεπε πρώτα να ολοκληρωθεί το άλλο. Με άλλα λόγια, η διαδικασία μετατρέπεται σε σειριακή από παράλληλη.

2. Η «αδειοδοτική αλυσίδα» υπό το νέο καθεστώς θα έχει τους εξής κρίκους:

α) Βεβαίωση Παραγωγού (εκδίδεται από τη ΡΑΕ)

β) Περιβαλλοντική Αδειοδότηση (ΑΕΠΟ - εκδίδεται από το ΥΠΕΝ ή τις Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες των Περιφερειών)

γ) Οριστική Προσφορά Σύνδεσης (εκδίδεται από τον ΔΕΔΔΗΕ ή τον ΑΔΜΗΕ, ανάλογα με την ισχύ του έργου)

δ) Σύμβαση Σύνδεσης (που υπογράφει ο ιδιοκτήτης του έργου ΑΠΕ με ΑΔΜΗΕ ή ΔΕΔΔΗΕ), Άδεια Εγκατάστασης (που εκδίδεται από ΥΠΕΝ ή τις Αποκεντρωμένες) και υπογραφή Σύμβασης Λειτουργικής Ενίσχυσης με τον ΔΑΠΕΕΠ

ε) Άδεια Λειτουργίας, με την οποία και ολοκληρώνεται η διαδικασία

3. Με τη νέα αδειοδοτική διαδικασία, ο αριθμός των απαιτούμενων δικαιολογητικών μειώνεται δραστικά από τα σημερινά 91 σε μόλις 54 και τα οποία θα υποβάλλονται πλέον ψηφιακά.

4. Διαχωρίζονται οι απαιτούμενοι έλεγχοι ανά στάδιο αδειοδότησης και η κάθε υπηρεσία ελέγχει αποκλειστικά τα θέματα αρμοδιότητάς της. Με τον τρόπο αυτό, απαλλάσσονται οι αρμόδιοι φορείς αδειοδότησης από μεγάλο διοικητικό βάρος, τόσο από πλευράς φόρτου όσο και από πλευράς όγκου εργασίας.

5. Μειώνονται οι προθεσμίες για ανταπόκριση στα αιτήματα των επενδυτών, αλλά και οι προθεσμίες που έχουν οι επενδυτές ώστε να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, όσον αφορά την Οριστική Προσφορά Σύνδεσης, ο αρμόδιος Διαχειριστής θα πρέπει να τη χορηγήσει εντός δύο μηνών από την ημερομηνία υποβολής πλήρους φακέλου και ο ενδιαφερόμενος να την αποδεχθεί εντός δύο μηνών από την ημερομηνία έκδοσής της. Και εντός ενός έτους από την έκδοση οριστικής προσφοράς σύνδεσης, καθίσταται υποχρεωτική για τον επενδυτή η υποβολή αιτήματος για άδεια εγκατάστασης, προκειμένου να προχωρήσει άμεσα και γρήγορα η ανάπτυξη των έργων. Στόχος είναι να ξεκαθαρίσει ο ορίζοντας αναφορικά με τον βαθμό ωριμότητας των έργων, καθώς αυτή τη στιγμή υπάρχουν έργα ΑΠΕ συνολικής ισχύος τουλάχιστον 80 GW σε διάφορες φάσεις.

6. Μπαίνουν φίλτρα και ορόσημα για απόδειξη της φερεγγυότητας και του πραγματικού ενδιαφέροντος των επενδυτών. Μεταξύ άλλων, με την υποβολή αιτήματος σύνδεσης ενός έργου στο δίκτυο, θα πρέπει να κατατίθεται πλέον εγγυητική επιστολή ύψους ανάλογου με την ισχύ του έργου. Μάλιστα, ακόμα και αν ο επενδυτής προχωρήσει εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών στα επόμενα αδειοδοτικά βήματα, η εγγυητική επιστολή θα πρέπει να ανανεώνεται για ένα σημαντικό ποσοστό του ποσού αυτού, έως ότου το έργο τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία.

7. Παρέχεται ευελιξία στους επενδυτές στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη των σταθμών, καθώς -μεταξύ άλλων- μειώνονται οι περιπτώσεις που απαιτείται τροποποίηση των αδειών. Και τούτο διότι δίνεται η δυνατότητα απλής ενημέρωσης - επικαιροποίησης των φακέλων χωρίς να καθυστερεί η ανάπτυξη του έργου και να πρέπει να ενημερωθεί όλο το έργο από την αρχή.

8. Θεσπίζεται Υπηρεσία μιας Στάσης στο ΥΠΕΝ και δημιουργείται Πληροφοριακό σύστημα ΑΠΕ για την παρακολούθηση όλης της διαδικασίας. Το Πληροφοριακό Σύστημα θα διαλειτουργεί με όλα τα επιμέρους πληροφοριακά συστήματα και τις βάσεις δεδομένων των αρμόδιων αδειοδοτικών φορέων (ΡΑΕ, Περιβαλλοντικές Διευθύνσεις, Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, Διαχειριστές Συστήματος και Δικτύου, ΔΑΠΕΕΠ).

9. Θεσπίζεται η υποχρέωση τήρησης Μητρώου από τους αρμόδιους Διαχειριστές με αποτύπωση των Δικτύων Υψηλής και Μέσης Τάσης, που δεν υπάρχει σήμερα, καθώς και η υποχρέωση δημοσιοποίησης στοιχείων ανά τακτά χρονικά διαστήματα από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς της αδειοδοτικής διαδικασίας.

10. Αποτυπώνονται οι «μικροί» φωτοβολταϊκοί σταθμοί που εξαιρούνται από Βεβαίωση Παραγωγού και δεν καταχωρούνται μέχρι στιγμής πουθενά.

 

Περικοπές έως 5%

Τέλος, όσον αφορά τη σύνδεση όσο το δυνατόν περισσότερων έργων ΑΠΕ στο δίκτυο, το νομοσχέδιο δίνει για πρώτη φορά τη δυνατότητα στον Διαχειριστή να μειώσει κατά 5% το ποσοστό της «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής που εγχέεται ετησίως στο δίκτυο, από νέες μονάδες που σχεδιάζεται να εγκατασταθούν σε περιοχές όπου υπάρχει περιορισμένη δυνατότητα σύνδεσης νέων έργων. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορεί να αξιοποιηθεί καλύτερα ο διαθέσιμος ηλεκτρικός «χώρος» σε τέτοιες περιοχές, ώστε να αναπτυχθεί σε αυτές ο μέγιστος δυνατός αριθμός σταθμών ΑΠΕ.

 

Το πλαίσιο για την αποθήκευση

Ο δεύτερος «πυλώνας» του νομοσχεδίου αφορά την οργάνωση της αδειοδοτικής διαδικασίας για την εγκατάσταση και λειτουργία μεμονωμένων σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και ο καθορισμός του πλαισίου ενίσχυσης που θα διέπει τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που συνδυάζονται με εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Προβλέπεται μεταξύ άλλων η καθιέρωση τριών κατηγοριών αδειών για έργα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, ξεκινώντας από τους μεμονωμένους σταθμούς αποθήκευσης. Στην περίπτωση έργων ΑΠΕ με μονάδες αποθήκευσης, θα γίνεται κατηγοριοποίηση σε σταθμούς ΑΠΕ που συνδυάζονται με μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας οι οποίες δεν απορροφούν ενέργεια από το δίκτυο (η αποθήκη είναι πίσω από τον σταθμό ΑΠΕ), καθώς και σε σταθμούς ΑΠΕ με μονάδες αποθήκευσης που μπορούν τόσο να εγχέουν όσο και να απορροφούν ενέργεια από το δίκτυο. Τα πρώτα έργα θα είναι επιλέξιμα για λήψη ενίσχυσης μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας με βάση το κοινοποιημένο καθεστώς ενίσχυσης έργων ΑΠΕ, ενώ η δεύτερη κατηγορία έργων δεν θα μπορεί να λαμβάνει ενίσχυση.

Σημειώνεται ότι το πλαίσιο για την επενδυτική και λειτουργική ενίσχυση των σταθμών αποθήκευσης ψηφίστηκε πρόσφατα. Προβλέπει ότι με απόφαση του υπουργού ΠΕΝ καθορίζεται ο τρόπος διενέργειας των ανταγωνιστικών διαδικασιών (που προκηρύσσονται με απόφαση της ΡΑΕ), ο αριθμός και τα χαρακτηριστικά των διαγωνισμών αυτών για τη χορήγηση επενδυτικής και λειτουργικής ενίσχυσης, η διάρκεια χορήγησης της ενίσχυσης αυτής. Με Υπουργική Απόφαση καθορίζεται επίσης το πλαίσιο και οι αρχές χορήγησης της λειτουργικής ενίσχυσης σε έργα που έχουν επιλεγεί να λάβουν μεμονωμένη ενίσχυση.