Το Ίδρυμα Μποδοσάκη στο πλαίσιο της συμμετοχής του στην Πρωτοβουλία 1821-2021 και με το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον της Ελλάδας, ανέλαβε την κατάρτιση τεσσάρων ολοκληρωμένων Σχεδίων Δράσης, για το Πανεπιστήμιο του 2030, την αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας, την αντιμετώπιση βασικών Περιβαλλοντικών Προκλήσεων και την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών στη χώρα μας, τομείς που εμπίπτουν στους πυλώνες δράσης του.
Της Ανθής Αγγελοπούλου
[email protected]
Το Ίδρυμα Μποδοσάκη στο πλαίσιο της συμμετοχής του στην Πρωτοβουλία 1821-2021 και με το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον της Ελλάδας, ανέλαβε την κατάρτιση τεσσάρων ολοκληρωμένων Σχεδίων Δράσης, για το Πανεπιστήμιο του 2030, την αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας, την αντιμετώπιση βασικών Περιβαλλοντικών Προκλήσεων και την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών στη χώρα μας, τομείς που εμπίπτουν στους πυλώνες δράσης του.
Tα Σχέδια Δράσης τελούν υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και θα τεθούν στη διάθεση των αρμόδιων υπηρεσιών της πολιτείας προς αξιοποίηση. Το Σχέδιο Δράσης θα παρουσιαστεί ως κείμενο συζήτησης στις 12 Απριλίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Επιθυμώντας να συνεισφέρει στη συζήτηση για το μέλλον της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα, το Ίδρυμα προσκάλεσε σημαντικούς Έλληνες ειδικούς σε θέματα Δημόσιας Υγείας προκειμένου να προσφέρουν την καλύτερη επιστημονική τεκμηρίωση και διεθνή εμπειρία στην προσπάθεια αυτή. Για τη δημιουργία του Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία συστάθηκε Κεντρική Συντονιστική Ομάδα , η οποία σε συνεργασία με 50μελή Επιστημονική Ομάδα, διαμόρφωσε μετά από 18 μήνες αφιλοκερδούς εργασίας και διαλόγου με την πανεπιστημιακή και επαγγελματική κοινότητα και τους ενεχόμενους φορείς, και λαμβάνοντας υπόψιν τις διεθνείς εξελίξεις, ένα Σχέδιο Δράσης για την αναβάθμιση του ελληνικού συστήματος Δημόσιας Υγείας.
Η Κεντρική Συντονιστική Ομάδα είναι οκταμελής με:
Πρόεδρο τον κ. Άγι Τσουρό, Πρώην Διευθυντή Πολιτικής και Διακυβέρνησης για την Υγεία και Ευεξία στον Π.Ο.Υ. Ευρώπης
και αντιπροέδρους:
Αντιπροέδρους τους κ.κ. Γιάννη Κυριόπουλο, Ομότιμο Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας, ΕΣΔΥ και Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και Γιώργο Χρούσο, Ομότιμο Καθηγητή Παιδιατρικής & Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία στον 21ο αιώνα παρουσιάζει τα δομικά στοιχεία ενός σύγχρονου Συστήματος Δημόσιας Υγείας, καθώς και τις προϋποθέσεις εφαρμογής του, ενώ δίνει μεγάλη έμφαση στο δικαίωμα στην υγεία, την ισότητα και τη βιωσιμότητα. Το εγχείρημα δεν αφορά στο σύστημα παροχής υπηρεσιών περίθαλψης, αλλά στις διατομεακές πολιτικές, τις υπηρεσίες και δραστηριότητες που αφορούν στην πρόληψη και προαγωγή υγείας, την προστασία και παρακολούθηση της υγείας σε πληθυσμιακό επίπεδο και τη διαχείριση κρίσεων, όπως η πανδημία από τη νόσο COVID-19.
Στο κείμενο διατυπώνονται ιεραρχημένες προτάσεις που θα μπορούσαν να συγκροτήσουν έναν στρατηγικό οδικό χάρτη με ορίζοντα το 2030, αλλά με βασική προϋπόθεση τον εκτεταμένο διάλογο, την ευρεία συναίνεση, την πολιτική βούληση και τη συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων από την αρχή της διαδικασίας.
Για την κατάρτισή του, η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε βασίστηκε στις πιο σύγχρονες έννοιες της Δημόσιας Υγείας σε διεθνές επίπεδο και τους στόχους για τη βιωσιμότητα του Ο.Η.Ε. και κάλυψε όλες τις βασικές λειτουργίες της Δημόσιας Υγείας, σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. Διενεργήθηκε επίσης για πρώτη φορά στην Ελλάδα έρευνα για τις στάσεις και αντιλήψεις των λειτουργών Δημόσιας Υγείας αναφορικά με τη λειτουργία και αναδιοργάνωση του συστήματος.
Πιο συγκεκριμένα
Το Σχέδιο απευθύνεται πρωτίστως στον Πρωθυπουργό και τον υπουργό Υγείας, στα πολιτικά κόμματα και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Συγχρόνως, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από φορείς και επιστημονικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Δημόσιας Υγείας.
Το Σχέδιο παρουσιάζει τα δομικά στοιχεία (building blocks) ενός σύγχρονου Συστήματος Δημόσιας Υγείας, καθώς και τις προϋποθέσεις εφαρμογής τους. Οι προτάσεις είναι ιεραρχημένες και θα μπορούσαν να συγκροτήσουν έναν στρατηγικό οδικό χάρτη με ορίζοντα το 2030. Το εγχείρημα δεν αφορά στο σύστημα παροχής υπηρεσιών περίθαλψης, αλλά στις διατομεακές πολιτικές, τις υπηρεσίες και δραστηριότητες που αφορούν στην πρόληψη και προαγωγή υγείας, την προστασία και παρακολούθηση της υγείας σε πληθυσμιακό επίπεδο και τη διαχείριση κρίσεων, όπως η πανδημία από τη νόσο COVID-19.
Είναι το αποτέλεσμα στενής συνεργασίας με την πανεπιστημιακή και επαγγελματική κοινότητα, καθώς και ευρύτατων διαβουλεύσεων με επιστημονικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς και δίνει μεγάλη έμφαση στο δικαίωμα στην υγεία, την ισότητα και τη βιωσιμότητα και προτείνει τέσσερεις άξονες θεώρησης και δραστηριοποίησης για μια συστηματική προσπάθεια αναβάθμισης της Δημόσιας Υγείας: τον πολιτικό, τον επιστημονικό, τον στρατηγικό και τον επιχειρησιακό.
Αναδεικνύει και τονίζει τόσο τη σημασία της θέσης της υγείας στο επίκεντρο όλων των πολιτικών, όσο και τον κομβικό ρόλο της αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού στην παροχή υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας σε πληθυσμιακή και κοινοτική βάση.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το εγχείρημα για την αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας στη χώρα απαιτεί εκτεταμένο διάλογο, ευρεία συναίνεση και συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων από την αρχή της όλης διαδικασίας και, πρωτίστως, ισχυρή πολιτική βούληση.
Για να είναι βιώσιμη και αποτελεσματική η προσπάθεια αναβάθμισης του Συστήματος Δημόσιας Υγείας, θα πρέπει να διαμορφωθεί ως Εθνικό Διατομεακό Πρόγραμμα υπό τον Πρωθυπουργό με μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους.
Οι πιθανότητες επιτυχίας μιας σοβαρής προσπάθειας εκσυγχρονισμού του Συστήματος Δημόσιας Υγείας θα μεγιστοποιηθούν εφόσον επιτευχθεί διακομματική και διεπιστημονική συναίνεση ως προς τους στόχους, τις αρχές και τις βασικές κατευθύνσεις του εγχειρήματος. Υπό το πρίσμα αυτό, προτείνεται η διοργάνωση σχετικού «Συνεδρίου Συναίνεσης για τη Δημόσια Υγεία». Περαιτέρω, προϋπόθεση για την υλοποίηση ενός τέτοιου Σχεδίου είναι η γενική ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων μερών για το περιεχόμενο και τις προσεγγίσεις της σύγχρονης, επιστημονικά τεκμηριωμένης Δημόσιας Υγείας. Οι κύριες προτάσεις του Σχεδίου είναι:
1. Ένταξη της υγείας και της ευεξίας του πληθυσμού στο επίκεντρο των πολιτικών και στρατηγικών κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης (health in all policies).
2. Εναρμόνιση των στρατηγικών της Δημόσιας Υγείας με την υλοποίηση των θεματικών στόχων της ατζέντας 2030 του Ο.Η.Ε.
3. Δημιουργία Ανώτατου Διυπουργικού Συμβουλίου για την Υγεία και την Ευεξία. 4. Αύξηση των δαπανών για τη Δημόσια Υγεία (προληπτική φροντίδα) και αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο κατανέμονται οι διαθέσιμοι πόροι με στρατηγική στόχευση και βιώσιμες δράσεις.
5. Δημιουργία δομών και μηχανισμών διατομεακής και διεπιστημονικής διακυβέρνησης για την υγεία σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο (οριζόντια και κάθετα) με έμφαση στη συνεργασία, τον συντονισμό και τη λογοδοσία.
6. Επανασύσταση του Εθνικού Συμβουλίου Δημόσιας Υγείας, ως Ανεξάρτητης Αρχής ή ως αυτόνομου οργάνου.
7. Αναδιοργάνωση του Ε.Ο.Δ.Υ. με ειδικότητες απ’ όλο το επιστημονικό φάσμα και μετεξέλιξή του σε ένα σύγχρονο Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας.
8. Δημιουργία Σώματος Λειτουργών Δημόσιας Υγείας.
9. Θεσμοθέτηση της ετήσιας Έκθεσης Υγείας του πληθυσμού της χώρας προς τη Βουλή.
10. Ενίσχυση του ρόλου των αιρετών Περιφερειών και των Δήμων στη Δημόσια Υγεία με διακριτούς και συμπληρωματικούς ρόλους.
11. Λειτουργική διασύνδεση της Δημόσιας Υγείας με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.
12. Δημιουργία και λειτουργία του Ενιαίου Ηλεκτρονικού Συστήματος Δεδομένων Υγείας.
13. Στο επιστημονικό και επιχειρησιακό πλαίσιο το σύστημα Δημόσιας Υγείας θα πρέπει να μπορεί να δραστηριοποιείται αποτελεσματικά στους εξής έξι τομείς: κοινωνικούς, οικονομικούς και περιβαλλοντικούς προσδιοριστές της υγείας, συμπεριφορές υγείας, αντιμετώπιση των ανισοτήτων και των αναγκών ευάλωτων πληθυσμών, πληθυσμιακές παρεμβάσεις, εγγραμματοσύνη υγείας και ενδυνάμωση και εμπλοκή της Κοινωνίας των Πολιτών.
14. Δημιουργία ενιαίου στρατηγικού πλαισίου αναφοράς με το οποίο θα εναρμονίζονται όλα τα υπάρχοντα και τα νέα εθνικά θεματικά σχέδια και θέσπιση εθνικών στόχων για την υγεία, την ευεξία και την ισότητα.
15. Επένδυση στη συνεχιζόμενη κατάρτιση/εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων όλων των λειτουργών Δημόσιας Υγείας σε σύγχρονες πρακτικές στο κέντρο, την περιφέρεια και τοπικά.
16. Δημιουργία πλατφορμών διαλόγου και συνεργασίας των κοινωνικών, επιστημονικών, πολιτικών και επαγγελματικών ομάδων για την υγεία, την ευεξία και τη βιωσιμότητα.
17. Να δοθεί ειδική μέριμνα στις ανάγκες ομάδων του πληθυσμού που κατοικούν σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως τα ακριτικά νησιά και οι ορεινοί οικισμοί. Το Σχέδιο στις επιμέρους ενότητες προσδιορίζει στρατηγικές προτεραιότητες στους ακόλουθους βασικούς τομείς της Δημόσιας Υγείας: εκτίμηση αναγκών υγείας του πληθυσμού, ισότητα και ευαλωτότητα, προαγωγή υγείας, ψυχική υγεία, πρόληψη και προστασία, διαχείριση κρίσεων και κοινωνία των πολιτών
Τέλος, μετά την παρουσίαση του Σχεδίου Δράσης, η Επιστημονική Επιτροπή θα δέχεται σχόλια και ερωτήσεις στο mail: [email protected] ως τις 12 Μαΐου, με στόχο να ληφθούν υπόψιν στην τελική διαμόρφωση του Σχεδίου Δράσης και των σχετικών κειμένων.
Ενώ, αξίζει να αναφερθεί ότι από τα 4 Σχέδια Δράσης που έχει αναλάβει να καταρτίσει και να παρουσιάσει το Ίδρυμα Μποδοσάκη και πέραν του Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία στον 21ο αιώνα, το Σχέδιο Δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030 παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση τον Νοέμβριο 2021, ενώ θα ακολουθήσουν τα Σχέδια Δράσης για την αντιμετώπιση βασικών Περιβαλλοντικών Προκλήσεων και για την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών.