Του Δρ. Δημήτρη Γιακούλα
Επιστημονικού στέλεχους του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ
Του Δρ. Δημήτρη Γιακούλα
Επιστημονικού στέλεχους του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ
Τo 2020 οι εισαγωγές μας από τη Ρωσία ανέρχονταν στα 2.933,46 εκατ. ευρώ, ενώ οι εξαγωγές μας ήταν μόλις 161,4 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας έλλειμμα 2.772,06 εκατ. ευρώ. Το βασικό προϊόν εισαγωγής μας από τη Ρωσία είναι τα ορυκτά καύσιμα, που κυμαίνονται περίπου στα 2,5 δισ. ευρώ και αποτελούν το 85% των εισαγωγών μας από τη χώρα και ακολουθούν με σαφώς μικρότερα ποσοστά οι εισαγωγές μετάλλων και δημητριακών.
Οι εξαγωγές μας προς τη Ρωσία, το 2020, αφορούσαν κυρίως χαλκοσωλήνες, φρούτα και λαχανικά, μηχανήματα, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, γούνες και χρώματα. Το πεδίο στο οποίο έχουμε σαφώς μεγαλύτερη έκθεση στην αγορά της Ρωσίας είναι το εμπόριο υπηρεσιών και συγκεκριμένα ο τουρισμός, αφού πριν από την πανδημία, το 2019, η ελληνική οικονομία κατέγραψε έσοδα από Ρώσους υπηκόους ύψους 433,4 εκατ. ευρώ, που αποτελούσαν όμως μόλις το 2,38% των συνολικών ταξιδιωτικών εισπράξεων.
Βέβαια, φαίνεται πως οι Ρώσοι υπήκοοι δαπανούν περισσότερο από τον μέσο όρο των τουριστών στη χώρα καθώς αποτελούν μόνο το 1,78% επί των αφίξεων στη χώρα.
Σε γενικές γραμμές η Ελλάδα εισάγει κατά προσέγγιση το 4,5% των εισαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών της από τη Ρωσία, ενώ εξάγει το 2,5% των αντίστοιχων εξαγωγών της. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι ο όγκος του εμπορίου μας με τη Ρωσία ήταν σε υπερδιπλάσιο επίπεδο πριν από την επιβολή των πρώτων κυρώσεων το 2014, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία.
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις της Ρωσίας στη χώρα μας είναι ιδιαίτερα χαμηλές. Συγκεκριμένα, την περίοδο 2011-2021 ρωσικές επιχειρήσεις πραγματοποίησαν επενδύσεις ύψους 186 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα, που αντιστοιχεί στο 0,65% των συνολικών ξένων επενδύσεων στη χώρα μας κατά την ίδια περίοδο.
Από την άλλη πλευρά οι ελληνικές άμεσες επενδύσεις στη Ρωσία είναι σχετικά υψηλές, με εταιρείες όπως οι Coca-Cola HBC, Frigoglass και Σαράντης να έχουν σημαντικές επενδύσεις στη χώρα. Την περίοδο 2011-2021 οι ελληνικές επενδύσεις στη Ρωσία ανήλθαν σε 237 εκατ. ευρώ αναλογώντας στο 4,1% του συνόλου των ελληνικών ξένων επενδύσεων κατά την ίδια περίοδο. ΑΝ ΚΑΙ όπως φαίνεται η Ρωσία δεν αποτελεί βασικό εμπορικό εταίρο της Ελλάδας, θα υπάρξει ένα σημαντικό πλήγμα λόγω της ενεργειακής μας εξάρτησης από το ρωσικό αέριο, ενώ μεγάλα προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν και από τις μειώσεις εισαγωγών μαλακών σιτηρών και άλλων βασικών τροφίμων.
Σε μια πρώτη ανάγνωση τα ακατέργαστα τρόφιμα έχουν μικρή βαρύτητα στη συνολική αξία των εισαγωγών μας λόγω της χαμηλότερης προστιθέμενης αξίας τους, όμως ενδεχόμενη έλλειψή τους θα δημιουργήσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε πολλές παραγωγικές αλυσίδες των οποίων αποτελούν τη βάση, όπως ακριβώς συμβαίνει όταν υπάρχει έλλειψη ενεργειακών πόρων.
Όσον αφορά τις εξαγωγές μας, θα πληγούν σημαντικά επιχειρήσεις που έχουν βασικό πελάτη τους τη ρωσική αγορά, κυρίως στους κλάδους της γούνας και των φρούτων στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ ένας μικρότερος αντίκτυπος θα υπάρξει και στον τουρισμό.
Ανεξάρτητα όμως από τις κυρώσεις στη Ρωσία, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε τις επιπτώσεις του πολέμου στο διμερές εμπόριο της χώρας μας με την Ουκρανία, στην οποία κάνουμε εξαγωγές αντίστοιχου ύψους με αυτές που κάνουμε στη Ρωσία, ενώ έχουμε και σημαντικές εισαγωγές σε σιτηρά.
Πιστεύω ότι ο χειρότερος αντίκτυπος στην ελληνική οικονομία δεν θα έρθει από τη συμμετοχή της χώρας μας στις κυρώσεις προς τη Ρωσία, αλλά από μια ενδεχόμενη ύφεση που θα πλήξει την Ε.Ε. συνολικά λόγω των κυρώσεων και του χειρότερου ενεργειακού σοκ που διανύουμε από το 1979. Όπως φάνηκε και από τη συγκυρία της πανδημίας, κάθε ύφεση στην Ε.Ε. χτυπά πολλαπλάσια τη χώρα μας λόγω της μεγάλης μας εξάρτησης από την τουριστική δαπάνη, η οποία είναι αυτή που πλήττεται πρώτα σε τέτοιες περιπτώσεις.