Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι ο ηγέτης του ουκρανικού λαού, θεωρείται ο νούμερο ένα στόχος των ρωσικών δυνάμεων και για αρκετούς αναλυτές αποτέλεσε ένα απρόβλεπτο παράγοντα στους ρωσικούς σχεδιασμούς κατά την εισβολή στην Ουκρανία γιατί επέλεξε να μείνει στην πατρίδα του και να προσπαθήσει να κινητοποιήσει τη Δύση. Ο Ζελένσκι έχει κερδίσει σίγουρα τον πόλεμο σε επικοινωνιακό επίπεδο. Του έχουν επίσης αποδοθεί χαρακτηριστικά ήρωα και πατριώτη. Είναι όμως έτσι;
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι ο ηγέτης του ουκρανικού λαού, θεωρείται ο νούμερο ένα στόχος των ρωσικών δυνάμεων και για αρκετούς αναλυτές αποτέλεσε ένα απρόβλεπτο παράγοντα στους ρωσικούς σχεδιασμούς κατά την εισβολή στην Ουκρανία γιατί επέλεξε να μείνει στην πατρίδα του και να προσπαθήσει να κινητοποιήσει τη Δύση. Ο Ζελένσκι έχει κερδίσει σίγουρα τον πόλεμο σε επικοινωνιακό επίπεδο. Του έχουν επίσης αποδοθεί χαρακτηριστικά ήρωα και πατριώτη. Είναι όμως έτσι;
Όταν ανέλαβε την προεδρία της Ουκρανίας- έχοντας εγκαταλείψει την καριέρα του ηθοποιού- ο Ζελένσκι θεωρήθηκε- όπως σημειώνουν οι καθηγητές Όλγα Ονούχ και Χένρι Χέιλ- ως ένα άβουλο υποκείμενο έτοιμο για το bullying του τότε Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ή ως ένας ηγέτης μιας απελπιστικά διεφθαρμένης και διχασμένης χώρας. Το Κρεμλίνο τον έβλεπε ως αδύναμο.
Σύμφωνα με τους καθηγητές, σπάνια ένας πολιτικός καταφέρνει να εκπλήξει τόσο εμφανώς τόσο πολλά άτομα. «Ο άνθρωπος που οι Ουκρανοί αποκαλούν ''Ζε'' έχει φτάσει να συμβολίζει τη λυσσαλέα αντίσταση του έθνους του… Ακολουθώντας τον, δεκάδες χιλιάδες απλοί Ουκρανοί έχουν ενταχθεί στην αμιγώς εθελοντική Δύναμη Εδαφικής Άμυνας και μια δημοσκόπηση έδειξε ότι το 39% των ενήλικων πολιτών προσφέρεται ενεργά εθελοντικά για να υποστηρίξει ευρύτερα την πολεμική προσπάθεια», σημειώνουν, υποστηρίζοντας ότι αυτό που τον κάνει ξεχωριστό είναι ότι δεν είναι ξεχωριστός.
«Αυτό που τον κάνει εξαιρετικό σε αυτό τον πόλεμο προέρχεται από το γεγονός ότι πρόκειται για ένα συνηθισμένο Ουκρανό», τονίζουν, εξηγώντας πως ο Ουκρανός πρόεδρος έχει κληρονομήσει μια παράδοση διαφωνίας και μια έντονη αίσθηση της ταυτότητας του πολίτη που έχει εμποτιστεί στην ταυτότητα της χώρας. «Είναι ένας οποιοσδήποτε Ουκρανός», λένε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως η Ουκρανία έχει μια μακρά παράδοση αστικής αντίστασης.
Όπως τονίζουν, ο Ζελένσκι είναι κατάλληλος για τη θέση του επειδή αντανακλά την αστική εθνική ταυτότητα της Ουκρανίας, η οποία δεν περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη εθνοτική ομάδα αλλά αφορά σε όλους όσους θεωρούν ότι η πατρίδα τους είναι η Ουκρανία ανεξάρτητα από τη μητρική τους γλώσσα ή την εθνικότητά τους.
Οι φιλόδοξες αστικές επιδιώξεις για την δημοκρατία, την καταπολέμηση της διαφθοράς και πάνω από όλα την εθνική κυριαρχία έχουν ιδιαίτερα βαθιά απήχηση. Αυτή είναι η Ουκρανία στην οποία μεγάλωσε ο Ζελένσκι, σημειώνουν και τονίζουν πως ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν κατάλαβε ποτέ την ουκρανική αστική εθνική ταυτότητα.
Οι Ουκρανοί έχουν βγει μαζικά πολλές φορές στους δρόμους διεκδικώντας τα δικαιώματά τους: από την Επανάσταση στον Γρανίτη το 1990 και την Πορτοκαλί Επανάσταση του 2004, μέχρι την επανάσταση του Euromaidan 2013-14, την οποία οι Ουκρανοί αποκαλούν ευρέως Επανάσταση της Αξιοπρέπειας. «Αυτές οι εξεγέρσεις αντικατοπτρίζουν τη βαθιά ριζωμένη σύνδεση μεταξύ αντιφρονούντων, ακτιβιστών και απλών πολιτών, η οποία πηγαίνει γενιές πίσω και που δεν αντικατοπτρίζεται σωστά στις περιφερειακές ή εθνοτικές διαφορές», υπογραμμίζουν οι καθηγητές.
Όπως αναφέρουν, η Ουκρανία είχε περισσότερους κατά κεφαλήν αντιφρονούντες στη Σοβιετική εποχή από οποιαδήποτε άλλη «δημοκρατία» στην Σοβιετική Ένωση. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ουκρανοί αντιφρονούντες σκόρπισαν σε όλη τη χώρα, χωρίς απαραίτητα να έχουν ίδιες εθνοτικές ή γλωσσικές ταυτότητες. Το κοινό τους στοιχείο ήταν μάλλον η καταδίκη του ρωσικού και σοβιετικού ιμπεριαλισμού, σημειώνουν, προσθέτοντας ότι αυτό το μοτίβο ευρείας πολιτικής αντίστασης διατηρήθηκε σε όλη τη διάρκεια των 30 ετών της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας. Παρόλο όμως που προτιμούν γενικά ένα δυτικό προσανατολισμό, η μεγάλη πλειοψηφία των Ουκρανών επιθυμεί να έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία. Η μεγάλη τους αντίρρηση έγκειται στο ότι θέλουν να μπορούν να κάνουν τις δικές τους επιλογές για τη δική τους κοινωνία.