Για πολύ καιρό, η ανοσία αγέλης θεωρούνταν η διέξοδος από την πανδημία. Στο μεταξύ, αυτή η ελπίδα έχει πλέον χαθεί στο λεξιλόγιο πολλών ειδικών. Ο επικεφαλής του γερμανικού Ινστιτούτου Robert Koch, Λόταρ Βίλερ αφαίρεσε τη λέξη «ανοσία αγέλης» από το λεξιλόγιό του σε σχέση με τον Covid-19 τον περασμένο Νοέμβριο. «Ο ιός δεν θα εξαφανιστεί εντελώς», είχε πει σε συνέντευξη Τύπου.
Για πολύ καιρό, η ανοσία αγέλης θεωρούνταν η διέξοδος από την πανδημία. Στο μεταξύ, αυτή η ελπίδα έχει πλέον χαθεί στο λεξιλόγιο πολλών ειδικών. Ο επικεφαλής του γερμανικού Ινστιτούτου Robert Koch, Λόταρ Βίλερ αφαίρεσε τη λέξη «ανοσία αγέλης» από το λεξιλόγιό του σε σχέση με τον Covid-19 τον περασμένο Νοέμβριο. «Ο ιός δεν θα εξαφανιστεί εντελώς», είχε πει σε συνέντευξη Τύπου.
Ανοσία αγέλης σημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει ανοσία σε ένα παθογόνο, έτσι ώστε οι αλυσίδες της μόλυνσης να σπάσουν νωρίς. Αυτό προστατεύει τα μη άνοσοποιημένα άτομα από τη μόλυνση. Ο ερευνητής Αντρέας Σόιτς, συμμερίζεται την εκτίμηση του Βίλερ: Η ανοσία της αγέλης δεν μπορεί να επιτευχθεί με τα σημερινά εγκεκριμένα εμβόλια.
Στην περίπτωση του Covid-19, η ατομική προστασία έναντι μιας σοβαρής νόσησης, μέσω του εμβολιασμού, είναι πολύ υψηλή - περίπου 93%. Ωστόσο, η προστασία από την Όμικρον είναι σημαντικά χαμηλότερη - τα εμβόλια δεν παράγουν σαφή ανοσία. Ακόμα κι αν ένα εμβολιασμένο άτομο δεν παρουσιάζει συμπτώματα, μπορεί να μεταδώσει τον ιό σε άλλους.
Σύμφωνα με τον ερευνητή Σόιτς, ο ιός μπορεί επίσης να επιβιώσει σε άλλα είδη και στη συνέχεια να μεταπηδήσει στους ανθρώπους. Μελέτες από τη Δανία και την Ολλανδία που εξέτασαν τη μετάδοση του ιού από τα βιζόν στον άνθρωπο σε φάρμες, επιβεβαιώνουν αυτές τις εκτιμήσεις.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπήρχε μεγάλη πιθανότητα οι εργαζόμενοι να είχαν προσβάλλει τα ζώα. Αυτή η ιδιότητα του ιού καθιστά ουσιαστικά αδύνατη την επίτευξη προστασίας της αγέλης. Ο Ρέινχολντ Φέρστερ, Αντιπρόεδρος της Γερμανικής Εταιρείας Ανοσολογίας, δεν πιστεύει στην προστασία της κοινότητας: «Ένα άτομο που δεν είναι εμβολιασμένο και περιβάλλεται μόνο από εμβολιασμένα άτομα δεν προστατεύεται καθόλου, επειδή τα εμβολιασμένα άτομα μπορούν ακόμα να είναι φορείς του ιός», εκτιμά.
Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους, για τον ανοσολόγο Φέρστερ, η έξοδος από την πανδημία δεν σημαίνει επί του παρόντος ανοσία της αγέλης. Υποστηρίζει ότι ο πληθυσμός θα δημιουργήσει σταδιακά πολλά στρώματα ανοσίας μέσω επαναλαμβανόμενης επαφής με τον ιό: είναι πολύ πιθανό τα άτομα που ήταν ήδη άρρωστα με την παραλλαγή Όμικρον τον Δεκέμβριο να μολυνθούν ξανά τον Απρίλιο. Αλλά αυτό δεν είναι τόσο κακό, καθώς υπάρχει ήδη μια ορισμένη βασική προστασία. Αυτός ο μηχανισμός βοηθά σταδιακά στην ομαλοποίηση της κατάστασης, εξηγεί ο Φέρστερ.
Ο επιδημιολόγος Κρίστιαν Ντρόστεν και οι συνεργάτες του θεωρούν την έννοια της ανοσίας της αγέλης εξαιρετικά επικίνδυνη. Προστασία αγέλης ή ανοσία αγέλης; διερωτάται η Μαρτίνα Πρέλογκ, ανοσολόγος και ειδική στην παιδιατρική και εφηβική ιατρική από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Würzburg. Η Πρέλογκ έχει διαφορετική άποψη για το θέμα της ανοσίας της αγέλης. Επισημαίνει ότι ο όρος ανοσία αγέλης μπορεί να έχει διαφορετικές έννοιες.
Πολλοί κατανοούν τον όρο σήμερα από την σκοπιά της επιδημιολογίας. Σχετίζεται δηλαδή περισσότερο με τον όρο προστασία αγέλης: ένας επαρκής αριθμός ατόμων σε μια ομάδα είναι άνοσο και επομένως προστατεύει επίσης τα μη άνοσα άτομα από μόλυνση. Αντίθετα, η Πρέλογκ εξηγεί, για τους ανοσολόγους, ανοσία αγέλης σημαίνει πόσα άτομα σε μια ομάδα έχουν ανοσία.
Υπό αυτή την έννοια, μια αρκετά υψηλή ανοσία αγέλης, δηλαδή μια αρκετά υψηλή αναλογία ανοσοποιημένων ατόμων, ώστε να μην υπερφορτώνεται το σύστημα υγείας, για παράδειγμα, είναι αρκετά εφικτό. Ωστόσο, αυτό εξακολουθεί να σημαίνει ότι άτομα που δεν έχουν ανοσία μπορεί να μολυνθούν από τον ιό.
Οι καθοριστικοί παράγοντες για αυτόν τον τύπο ανοσίας της αγέλης είναι πόσα άτομα έχουν εμβολιαστεί ή αναρρώσει και πόσο καιρό διαρκεί η προστασία μετά τον εμβολιασμό ή τη μόλυνση. Σε μια μελέτη, η Πρέλογκ και άλλοι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένα άτομο έπρεπε να έρθει σε επαφή με τον ιό τρεις φορές για να έχει αρκετά αντισώματα και να προστατεύεται επαρκώς και από την Όμικρον. Πόσο καιρό θα διαρκέσει η προστασία μετά από τρεις επαφές - είτε μέσω εμβολιασμού είτε λόγω ασθένειας - εξακολουθεί να είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, «αλλά πιθανώς τουλάχιστον έξι έως 12 μήνες με βάση τις τρέχουσες μελέτες, αν όχι περισσότερο», λέει η Πρέλογκ.
Ως εκ τούτου, ένα υψηλό ποσοστό εμβολιασμού εξακολουθεί να είναι σημαντικό. Ανεξάρτητα από τον ακριβή ορισμό της ανοσίας της αγέλης, οι Πρέλογκ και ο Φέρστερ συμφωνούν: στην έξοδο από την πανδημία, το υψηλό ποσοστό εμβολιασμού εξακολουθεί να είναι πολύ σημαντικό. Μια σύγκριση της τρέχουσας κατάστασης του κορωνοϊού στο Χονγκ Κονγκ και στη Νέα Ζηλανδία δείχνει πόσο σημαντική είναι.
Η στρατηγική χωρίς Covid εφαρμόζεται εδώ και καιρό τόσο στη Νέα Ζηλανδία όσο και στο Χονγκ Κονγκ. Υπήρξαν πολύ λίγα κρούσματα κορωνοϊού εκεί τα τελευταία δύο χρόνια. Από τα μέσα Φεβρουαρίου και μετά, τα κρούσματα και στις δύο περιοχές αυξήθηκαν με παρόμοιο ρυθμό, αλλά το ποσοστό θνησιμότητας διέφερε σημαντικά. Ενώ αυτό είναι περίπου δύο άτομα ανά εκατομμύριο κατοίκους στη Νέα Ζηλανδία (από τις 22 Μαρτίου 2022), το Χονγκ Κονγκ κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας στα μέσα Μαρτίου που έχει μετρηθεί παγκοσμίως από την αρχή της πανδημίας: σχεδόν 38 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους.
Η διαφορά μεταξύ των δύο περιοχών: το ποσοστό εμβολιασμού. Στο Χονγκ Κονγκ, το 88% των θανόντων δεν ήταν πλήρως εμβολιασμένοι (από τις 18 Μαρτίου). Για σύγκριση: στη Νέα Ζηλανδία είναι εμβολιασμένο το 98%.
naftemporiki.gr