«Γιατί όλοι τρέχουν στην Τουρκία;», διερωτάται ο διευθυντής της ερντογανικής Yeni Safak, Ιμπραήμ Καραγκιούλ, στο κύριο άρθρο της πιο φιλο-ερντογανικής εφημερίδας της Τουρκίας. Απαριθμεί μάλιστα και τα ονόματα των ξένων πολιτικών που καταφτάνουν στην Τουρκία τις τελευταίες ημέρες: «Πρώτα ο ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτζογκ, μετά ο Αζέρος Αλίεφ, στη συνέχεια οι υπουργοί Εξωτερικών Ρωσίας και Ουκρανίας για την συνάντηση της Αττάλειας, την Κυριακή αναμένεται ο Ελληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και τη Δευτέρα ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς».
Tου Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
«Γιατί όλοι τρέχουν στην Τουρκία;», διερωτάται ο διευθυντής της ερντογανικής Yeni Safak, Ιμπραήμ Καραγκιούλ, στο κύριο άρθρο της πιο φιλο-ερντογανικής εφημερίδας της Τουρκίας. Απαριθμεί μάλιστα και τα ονόματα των ξένων πολιτικών που καταφτάνουν στην Τουρκία τις τελευταίες ημέρες: «Πρώτα ο ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτζογκ, μετά ο Αζέρος Αλίεφ, στη συνέχεια οι υπουργοί Εξωτερικών Ρωσίας και Ουκρανίας για την συνάντηση της Αττάλειας, την Κυριακή αναμένεται ο Ελληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και τη Δευτέρα ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς».
Εξυμνώντας φυσικά τον πρόεδρο Ερντογάν, ο διευθυντής της Yeni Safak υποστηρίζει ότι «όλοι τρέχουν στην Τουρκία γιατί η χώρα προωθεί την «εξομάλυνση» της κατάστασης στη Μέση Ανατολή. Η Αγκυρα κάνει ένα άνοιγμα, που μπορεί να δημιουργήσει μια νέα οικονομική λεκάνη από την Μέση Ανατολή ως την Αφρική», υποστηρίζει ο Καραγκιούλ.
Είναι προφανές ότι για τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, ο πολεμος Ρωσίας-Ουκρανίας είναι μια …ευκαιρία. Για να αποτινάξει τον μανδύα του αυταρχικού παρία και να εμφανιστεί και πάλι «αμόλυντος» στο διεθνές προσκήνιο. Ως ο «αναγκαίος εταίρος» σε Δύση και Ανατολή . Ο Γερμανός ιστορικός, τουρκικής καταγωγής, Ρασίμ Μαρτζ το εξηγεί : «Ο Ερντογάν βλέπει την κρίση ως ευκαιρία για να οικοδομήσει έναν ισχυρό οικονομικό δεσμό με την Ευρώπη. Κάτι που ήταν δύσκολο στο παρελθόν, λόγω των κυρώσεων που έχει επιβάλει η ΕΕ στην Τουρκία. Αλλά και να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν». Ακόμη και αν δεν απέδωσε χειροπιαστά αποτελέσματα η μεσολαβητική πρωτοβουλία του Ερντογάν να φέρει στην Αττάλεια τον Σεργκέι Λαβρόφ και τον Ντμίτρο Κουλέμπα, «ο Ερντογάν θέλει να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη των εταίρων του στο ΝΑΤΟ, η οποία έχει χαθεί τα τελευταία χρόνια», τονίζει ο Γερμανός ιστορικός, που είναι ειδικός στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
Νέο-Οθωμανική πολιτική
Ο δρ Μαρτζ δίνει και μια άλλη διάσταση: Την νέο-Οθωμανική εξωτερική πολιτική που ακολουθεί ο Τούρκος πρόεδρος.« Δεν πρέπει να ξεχνάμε την ιστορική σημασία της Ουκρανίας και της Κριμαίας για την Τουρκία και τον Ερντογάνσε αυτή τη σύγκρουση»,λέει και εξηγεί: «Για περισσότερα από 300 χρόνια, η Κριμαία ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και έτσι εξασφάλιζε την υπεροχή της στη Μαύρη Θάλασσα Η Άγκυρα αισθάνεται επίσης υπεύθυνη για τη μειονότητα των Τατάρων της Κριμαίας που ζουν στην Ουκρανία».
Διπλωματικές πηγές στην Αγκυρα , δεν αποκλείουν μάλιστα το ενδεχόμενο τους επόμενους μήνες ο Ερντογάν να επινοήσει μια «λύση» για την απόσυρση των S-400 ,χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τις σχέσεις με τη Ρωσία.. Μια συγκυρία που θα άνοιγε το δρόμο για το «πράσινο φως» από το Κογκρέσο για την πώληση των αμερικανικών F-16 που ζητάει ο Τούρκος πρόεδρος. Μεσοπρόθεσμα μάλιστα, ακόμη και στην επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35.
Οσο και αν προσπαθεί να μεσολαβήσει στην ουκρανικό πόλεμο, ο Ερντογάν δεν ξεχνά πάντως το βασικό του μέλημα: Την ενίσχυση του ρόλου της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο και τη βόρεια Αφρική.
Η πρόσφατη επίσκεψη του Ισραηλινού προέδρου Χέρτζογκ στην Τουρκία- την πρώτη ισραηλινού αρχηγού κράτους από το 2007- επιχειρείται από την Αγκυρα να αναβαθμιστεί σε επίπεδο «ιστορικής καμπής»
Το ενεργειακό «σκάκι» στη Μεσόγειο
Η πολύ γνωστή αρθρογράφος της Sabah, Χιλάλ Καπλάν , συνδέει την επίσκεψη του Ισραηλινού προέδρου «με το ενεργειακό σκάκι για το φυσικό αέριο που παίζεται στην Ανατολική Μεσόγειο» , Όπως λέει η Χιλάλ Καπλάν «το Ισραήλ είναι μια από τις χώρες με τις οποίες η Αθήνα συνεργάζεται σε αυτό την σκακιστική παρτίδα και η Αγκυρα θέλει να αλλάξει το παιγνίδι». Η Τουρκάλα αρθρογράφος της φιλο-κυβερνητικής Sabah αποκαλύπτει πλήρως τον στόχο του Ερντογάν: Ο αγωγός EastMed για τη μεταφορά ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. «Τώρα που η Ουάσιγκτον έκανε ένα βήμα πίσω σε αυτό το έργο, τα βλέμματα στρέφονται ξανά στην Άγκυρα,ώστε να μην παρακαμφθεί η Τουρκία από το πέρασμα του αγωγού».Τα τελευταία δυόμισι χρόνια η Άγκυρα προσπαθεί άλλωστε να ανατρέψει υπέρ της, τη γεωπολιτική ισορροπία στην πρώην Οθωμανική mare nostrum. Πρώτα, με τη βία και τις παράνομες διεκδικήσεις για την κατοχύρωση των θαλασσίων ζωνών ενάντια σε κάθε έννοια διεθνούς δικαίου. Και τώρα με τη διπλωματία: Ξεκινώντας με την εξομάλυνση των σχέσεων με την Αίγυπτο, κάνοντας ειρήνη με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και προσπαθώντας να αποκαταστήσει άξονα με το Ισραήλ.
Αγωγός Ισραήλ-Τουρκίας;
Η ιταλική επιθεώρηση Γεωπολιτικής «Limes» εκτιμά μάλιστα ότι «οι πιο άμεσες συνέπειες των μεσογειακών ελιγμών της Τουρκίας θα είναι ενεργειακής φύσεως. Αν και δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία, η συνάντηση μεταξύ Ερντογάν και Χέρτζογκ άφησε ανοικτή την προοπτική ότι το ισραηλινό φυσικό αέριο θα μπορούσε να ρέει στην Ευρώπη μέσω ενός υποθαλάσσιου αγωγού Τουρκίας-Ισραήλ, που θα συνδέεται με το δίκτυο υποδομής της Ανατολίας».
Κάτι τέτοιο φυσικά –αν επιτευχθεί- θα επέτρεπε στην Άγκυρα να προωθήσει και τις δύο φιλοδοξίες της: Κυριαρχία στα νερά της λεγόμενης «Γαλάζιας Πατρίδας», αφού θα σημάνει την οριστική ματαίωσης του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, αλλά και καθιέρωση της Τουρκίας ως βασικού ευρασιατικού ενεργειακού κόμβου. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα έφερνε την Αγκυρα σε ιδιαίτερα πλεονεκτική θέση, σε μια φάση που οι Ευρωπαίοι προτείνουν να απελευθερωθούν από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.
Ο Ερντογάν προσπαθεί λοιπόν με κάθε μέσο να εγκαταλείψει οριστικά την πολιτική της «πολύτιμης μοναξιάς» (degerli yalnızlık ) που διακήρυξε το 2014 και να καθιερώσει την Τουρκία ως βασικό παίκτη στην ευρασιατική γεωπολιτική τάξης. Και το ερώτημα είναι: Οι χώρες της περιοχής θα τον εμπιστευθούν; Όπως εύστοχα διερωτάται η Jerusalem Post, «που είναι η συζήτηση περί ηθικής;» Η ισραηλινή εφημερίδα προειδοποιεί ότι «λόγω του ιστορικού του Ερντογάν ως ακραίου ισλαμιστή, αντισημίτη, σύμμαχου της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και προστάτη της Χαμάς , θα πρέπει το Ισραήλ να βαδίσει προσεκτικά. Και όχι απλώς να αρπάξει άνευ όρων το κλαδί ελιάς που δήθεν προσφέρει ο Τούρκος πρόεδρος. Αλλωστε, και οι πιο ανυποψίαστοι συνειδητοποιούν καθημερινά ότι το χέρι του Ερντογάν είναι απλωμένο μόνο για έναν λόγο: Για τα δικά του συμφέροντα…