Πόσο «θερμός» θα είναι ο νέος Ψυχρός Πόλεμος

Tου Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

«Ψυχρός πόλεμος»! Ο όρος έχει μπει πλέον στο καθημερινό μας λεξιλόγιο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Μόνο που το ερώτημα είναι πλέον πόσο «θερμός» θα είναι ο νέος Ψυχρός πόλεμος.

Αμερικανικές στρατιωτικές πηγές εκτιμούν ότι η ρωσική επιχείρηση μπορεί να χρειαστεί τέσσερις έως έξι εβδομάδες για να καταληφθεί το μεγαλύτερο μέρος της Ουκρανίας. Οι συγκρούσεις που θα ακολουθήσουν, όμως, θα μπορούσαν να διαρκέσουν 10-20 χρόνια.

Τα πυρηνικά όπλα επιστρέφουν, επίσης. Αν και δεν είχαν φύγει ποτέ από τη στρατηγική εξίσωση, η ενεργοποίηση των αποτρεπτικών δυνάμεων της Ρωσίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών. Και σε περίπτωση κλιμάκωσης, πιθανώς σε μια νέα κρίση, παρόμοια με την κρίση των πυραύλων στην Κούβα, το 1962.

Τα σχέδια του Βλαντίμιρ Πούτιν είναι ακόμη ασαφή. Ο Ρώσος Πρόεδρος δεν έχει αποκαλύψει τι θέλει επακριβώς: (α) να επιβάλει μια κυβέρνηση μαριονέτα στην Ουκρανία, (β) να επιχειρήσει μια ντε φάκτο διχοτόμηση (γ) να πιέσει για διεύρυνση της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή ( δ) να επιδιώξει τη  δημιουργία μιας κοινοπολιτείας ή ένωσης πρώην σοβιετικών κρατών.

Αν η Ρωσία καταλάβει ή με κάποιο τρόπο ενσωματώσει την Ουκρανία, τα άμεσα σύνορα μεταξύ του ΝΑΤΟ και της ρωσικής σφαίρας στρατιωτικής επιρροής θα εκτείνονται από 1.300 έως 3.700 χιλιόμετρα. Κάτι που θα πυροδοτήσει αναγκαστικά  νέες προκλήσεις σε μια εποχή που οι μεγάλες συμφωνίες ελέγχου των εξοπλισμών (INF, CFE και Open Skies) δεν ισχύουν πλέον.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν στις Βερσαλλίες να ενισχύσουν οικονομικά την Ουκρανία με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για την αγορά όπλων και πυρομαχικών. Η Γερμανία έκανε ένα βήμα προς τα εμπρός με την απόφαση της κυβέρνησης του Όλαφ Σολτς να αυξήσει κατά 100 δισεκατομμύρια δολάρια τις αμυντικές της δαπάνες. Οι ισχυρότερες χώρες του ΝΑΤΟ μεταφέρουν ολοένα και περισσότερο οπλικά συστήματα υψηλής τεχνολογίας στην περιοχή. Οι Αμερικανοί έστειλαν επίσης στην περιοχή τα πιο σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη F-35 stealth.

Παγκοσμιοποίηση και Ψυχρός Πόλεμος

Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος, θα διαφέρει πάντως από τον προηγούμενο, που κυριάρχησε μεταπολεμικά, ως την κατάρρευση της πρώην Σοβιετικής Ενωσης το 1989-90:

Πρώτον, γιατί θα διεξαχθεί σε ένα πλαίσιο παγκοσμιοποίησης και αλληλεξάρτησης που δεν υπήρχε πριν από το 1989. Υπάρχει ο πρόσθετος παράγοντας της Κίνας, που είναι πλέον η νέα υπερδύναμη στη θέση της Ρωσίας. Κάτι που η Μόσχα λαχταράει, αλλά μάλλον ποτέ δεν θα αποκτήσει ξανά.

Με δεδομένη την αντιπαλότητα μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, μένει να φανεί αν ο κόσμος θα χωριστεί και πάλι σε δύο στρατόπεδα, όπως παλιά. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία θα φέρει τους Ευρωπαίους ακόμη πιο κοντά στη στρατηγική της Ουάσιγκτον, απέναντι στην Κίνα. Και αυτό μεταφράζεται σε μεγαλύτερη εξάρτηση της ΕΕ από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι Αμερικανοί στρατηγοί έχουν επηρεαστεί από δύο μεγάλες γεωπολιτικές σχολές σκέψης: Η πρώτη αφορά την Ευρώπη και προέρχεται από τον Άγγλο γεωγράφο σερ Χάλφορντ Μάκιντερ (1861-1947): Η ευρασιατική ήπειρος - έγραφε ο Μάκιντερ - αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο μερίδιο του παγκόσμιου πλούτου, ώστε κάθε έθνος που καταλαμβάνει ή ελέγχει αυτόν το χώρο, θα μπορεί να  κυβερνά τον κόσμο.

Η δεύτερη γεωπολιτική σχολή αφορά την πολιτική έναντι της Κίνας. Την εισήγαγε ο Αμερικανός αξιωματικός του ναυτικού Άλφρεντ Τάιλερ Μέιχαν (1840-1914), που υποστήριξε ότι σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο όπου η πρόσβαση στο διεθνές εμπόριο είναι απαραίτητη για την εθνική επιβίωση ο «έλεγχος των θαλασσών» είναι ακόμη πιο σημαντικός από τον έλεγχο της Ευρασίας.

Στις αρχές Φεβρουαρίου, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε τη νέα «στρατηγική για την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού. Περιγράφει την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού ως το πραγματικό επίκεντρο της παγκόσμιας  αντιπαράθεσης και προτείνει μια σειρά μέτρων: Για να ενισχυθεί  η στρατηγική θέση της Αμερικής και να αναχαιτιστεί η άνοδος της Κίνας.

Καλό κουράγιο σε όλον τον πλανήτη…