Εδώ και μέρες η κοινή γνώμη παρακολουθεί εμβρόντητη τη φρίκη του πολέμου στην Ουκρανία και προσπαθεί να συνειδητοποιήσει πώς φτάσαμε ως εδώ την ώρα που ο δημόσιος χώρος φέρεται να κατακλύζεται όχι μόνο από παραποιημένες ειδήσεις αλλά και από απλοϊκές, «προκάτ» ερμηνείες του κόσμου, γράφει ο Μιχάλης Χατζηκωνσταντίνου.
Από την έντυπη έκδοση
Tου Μιχάλη Χατζηκωνσταντίνου
[email protected]
Εδώ και μέρες η κοινή γνώμη παρακολουθεί εμβρόντητη τη φρίκη του πολέμου στην Ουκρανία και προσπαθεί να συνειδητοποιήσει πώς φτάσαμε ως εδώ την ώρα που ο δημόσιος χώρος φέρεται να κατακλύζεται όχι μόνο από παραποιημένες ειδήσεις αλλά και από απλοϊκές, «προκάτ» ερμηνείες του κόσμου.
Αφορμή για αυτές τις σκέψεις αποτέλεσε η συχνότητα με την οποία η βάναυση και απρόκλητη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία αποδίδεται σε υποτιθέμενα ψυχικά ή ιδεολογικά γνωρίσματα του Βλαντιμίρ Πούτιν. Όλο και περισσότερο ακούει και διαβάζει κανείς ότι ο πόλεμος οφείλεται στην «παράνοια» ή την «ψυχική αστάθεια» του Βλαντιμίρ Πούτιν και αναρωτιέται πώς εξηγούν αυτές οι ερμηνείες το γεγονός ότι προσωπικότητες του κύρους του Εμανουέλ Μακρόν επιδιώκουν επανειλημμένα διαβουλεύσεις με έναν τέτοιο ηγέτη. Βέβαια, δεν χρειάζεται να ανατρέξει κανείς πολύ στο παρελθόν για να θυμηθεί ότι αντίστοιχα απλουστευτικοί χαρακτηρισμοί χρησιμοποιούνται από καιρού εις καιρόν όχι για να εξηγηθεί ο κόσμος αλλά ακριβώς για το αντίθετο:
Αν δεν μπορούμε να προβλέψουμε ή να κατανοήσουμε τα κίνητρα κάποιου, τότε αμφισβητούμε την ικανότητά του για έλλογη δράση.
Μια άλλη ερμηνεία του συρμού είναι ότι η πολεμική εισβολή οφείλεται σε «απέχθεια για την ελευθερία». Πρόκειται, βέβαια, για ανακύκλωση του γνωστού δόγματος του Τζορτζ Μπους νεότερου που χρησιμοποιήθηκε ως νομιμοποιητική βάση για την εισβολή στο Ιράκ. Πέραν τούτου, οι υποστηρικτές αυτής της μανιχαϊστικής άποψης για τον κόσμο θα πρέπει να εξηγήσουν γιατί με την πλευρά του ελεύθερου κόσμου φαίνεται να συμπλέουν χώρες όπως η γειτονική μας Τουρκία…
Η ανάλυση του νέου κόσμου που αναδύθηκε μπροστά μας δεν είναι εύκολη.
Οφείλουμε να εξετάσουμε πολυάριθμους παράγοντες, όπως για παράδειγμα την παγιωμένη ρωσική ανησυχία ότι περικυκλώνεται από τη Δύση, τη στρατηγική Μπάιντεν για την επανένωση της διχασμένης -ελέω Τραμπ- Αμερικής και τις νέες ισορροπίες που δημιουργεί η οικονομική και τεχνολογική ισχύς της Κίνας.
Σε κάθε περίπτωση, ο κόσμος μας είναι πια εξαιρετικά σύνθετος για να τον ερμηνεύουμε με απλοϊκά εργαλεία.