«Ξεκινήσαμε τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης» λέει στο BBC ο βραβευθείς με το Νόμπελ Ειρήνης, Ρώσος δημοσιογράφος Ντμίτρι Μουράτοφ. «Ο ειρηνόφιλος ρωσικός λαός θα νιώσει τώρα το μίσος του κόσμου. Επειδή ξεκινήσαμε τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης», τονίζει ο 59χρονος Μουράτοφ, διευθυντής της «Novaya Gazeta».
Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
«Ξεκινήσαμε τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης» λέει στο BBC ο βραβευθείς με το Νόμπελ Ειρήνης, Ρώσος δημοσιογράφος Ντμίτρι Μουράτοφ. «Ο ειρηνόφιλος ρωσικός λαός θα νιώσει τώρα το μίσος του κόσμου. Επειδή ξεκινήσαμε τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης», τονίζει ο 59χρονος Μουράτοφ, διευθυντής της «Novaya Gazeta».
Η ρωσική εφημερίδα κυκλοφόρησε σήμερα με δίγλωσσο τίτλο στα ρωσικά και τα ουκρανικά. «Επειδή δεν αναγνωρίζουμε την Ουκρανία ως εχθρό και την ουκρανική ως γλώσσα του εχθρού. Και αυτό δεν θα το αναγνωρίσουμε ποτέ» τόνισε ο Μουράτοφ.
Η παρέμβαση του Ρώσου νομπελίστα είναι ένα δείγμα των αντιδράσεων που υπάρχουν στην ίδια τη Ρωσία για την στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία. Μια επέμβαση που ο Πούτιν θέλησε αρχικά να δικαιολογήσει με την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών για την προστασία της ρωσόφωνης μειονότητας στην Ανατολική Ουκρανία, αλλά αυταδιαψεύστηκε πολύ γρήγορα, διατάσσοντας γενική εισβολή.
Μια εισβολή, που θα αφήσει πίσω της έναν πολιτικό σωρός ερειπίων για την ίδια τη Μόσχα, ανεξάρτητα από την έκβαση του πολέμου.
Ο Πούτιν έσβησε την επίπονα χτισμένη αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης από το τραπέζι: την Τελική Πράξη του Ελσίνκι του 1975, στην οποία τα υπογράφοντα κράτη – συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας – δεσμεύτηκαν να απόσχουν από τη βία και να σέβονται τα εθνικά σύνορα.
Όπως και το Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994, στο οποίο η Ουκρανία αντάλλασσε τα πυρηνικά της όπλα για εγγυήσεις της εδαφικής της ακεραιότητας. Και εδώ, η Ρωσία ήταν ένας από τους υπογράφοντες.
Τι θέλει να πετύχει ο Πούτιν; Να σβήσει την ήττα που ένιωσε όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση το 1991; «Νομίζω ότι είναι λάθος να πιστεύουμε ότι η Ρωσία ενδιαφέρεται για την Ουκρανία ή το ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν θέλει να αποδείξει ότι η Ρωσία είναι μεγάλη δύναμη στην Ευρώπη», λέει ο Γερμανός,πρώην ομοσπονδιακός υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. Μόνο που ο Πούτιν κάνει τα ίδια λάθη με τους πρώην Σοβιετικούς ηγέτες:
Σε καίριες συγκυρίες του Ψυχρού Πολέμου, οι ηγέτες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης έκαναν αρκετές φορές λάθος υπολογισμούς, ξεκινώντας, εγκρίνοντας ή απειλώντας επιθετικές ενέργειες που τελικά αποδείχθηκαν εσφαλμένες για τα σοβιετικά συμφέροντα: Από την καταστολή με τανκς της εξέγερσης στην Ουγγαρία το 1956, ως την εισβολή στην Τσεχοσλοβακία το 1968 και την άσκηση πίεσης στη δεκαετία του ‘80 στην Πολωνία για να εξουδετερώσει το συνδικάτο «Αλληλεγγύη», του Λεχ Βαλέσα. Τι πέτυχαν τότε οι Σοβιετικοί; Δημιούργησαν εχθρούς και βοήθησαν να αυξηθεί η αντίθεση στην επιρροή της ΕΣΣΔ. Η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία, για παράδειγμα, επιτάχυνε την άνοδο του «ευρωκομμουνισμού» στη Δυτική Ευρώπη, που μείωσε την επιρροή της Μόσχας στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.
Η καταστολή της ουγγρικής εξέγερσης από τη Μόσχα το 1956 ενίσχυσε επίσης το ΝΑΤΟ. Η επίθεση της Μόσχας θύμισε στη συμμαχία το λόγο ύπαρξής της συμμαχίας. Παρά τις πολυάριθμες, επαναλαμβανόμενες εντάσεις εντός του ΝΑΤΟ τις επόμενες δεκαετίες, η συμμαχία παρέμεινε ισχυρή για το υπόλοιπο του Ψυχρού Πολέμου. Περιοδικές επιδείξεις του σοβιετικού κινδύνου -η δεύτερη κρίση του Βερολίνου, που διήρκεσε από το 1958 έως το 1961,οι εισβολές στην Τσεχοσλοβακία και στο Αφγανιστάν (το 1979) και απειλές για εισβολή στην Πολωνία (το 1980 –81),ενίσχυσε τη συνοχή της συμμαχίας. Και στο Αφγανιστάν, η Μόσχα, που ήλπιζε και σχεδίαζε να μπει και να βγει μέσα σε λίγους μήνες, βρέθηκε εγκλωβισμένη σε έναν μακρύ, σκληρό αγώνα ενάντια σε μια εξέγερση που υποστηριζόταν από την Ουάσιγκτον. Τελικά η Ρωσία αναγκάστηκε να υποχωρήσει μια δεκαετία αργότερα. Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν αποδυνάμωσε ολοφάνερα τη Σοβιετική Ένωση.
Σήμερα, φαίνεται ότι ο πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν να επαναλαμβάνει τα λάθη των σοβιετικών προκατόχων του. Η επίθεση που διέταξε εναντίον της Ουκρανίας, μάλλον θα γιγαντώσει την ουκρανική αντίσταση στη ρωσική επιρροή και ταυτόχρονα θα δώσει νέα πνοή στο ΝΑΤΟ, το οποίο ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν δεν είχε διστάσει να χαρακτηρίσει ως «εγκεφαλικά νεκρό».