Της Ιωάννας Προφύρη, Ιστορικού - εθνολόγου με ειδίκευση σε θέματα φύλου και επιστημονικού στελέχους του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ
Naftemporiki Society
ΑΚΟΜΗ και πριν από την πανδημία, οι γυναίκες επιχειρηματίες είχαν να αντιμετωπίσουν ιδιαίτερες δυσχέρειες -που εδράζονται σε μια σειρά έμφυλων στερεοτυπικών αντιλήψεων- σε σχέση με τις προκλήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπο στο σύνολό του το επιχειρείν. Σύμφωνα με στοιχεία του 2020 από τον ΟΟΣΑ, σε σύγκριση με τους άνδρες ομολόγους τους, οι γυναίκες επιχειρηματίες είναι πιθανότερο να έχουν κλείσει προσωρινά ή οριστικά τις επιχειρήσεις τους λόγω της πανδημίας, να έχουν υποστεί μειώσεις στις επιχειρηματικές δραστηριότητες και να έχουν δημιουργήσει χαμηλότερες πωλήσεις, έσοδα και καταναλωτική ζήτηση.
ΟΡΙΣΜΕΝΑ από τα χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων των γυναικών, τα οποία φαίνεται να ευθύνονται για το ότι έχουν επηρεαστεί δυσανάλογα από την τρέχουσα κρίση, είναι το μικρό μέγεθός τους καθώς και η υπερσυγκέντρωσή τους σε συγκεκριμένους κλάδους που έχουν πληγεί, κατά κύριο λόγο, από την κρίση. Έτσι, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι τομείς που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν αυτοί που έρχονται σε άμεση επαφή με τους καταναλωτές- πελάτες, όπως π.χ. προσωπικές υπηρεσίες, υπηρεσίες παιδικής μέριμνας και γενικότερα φροντίδας, τουρισμός, εκπαίδευση, λιανικό εμπόριο, τέχνες και ψυχαγωγία, τομείς όπου οι γυναίκες επιχειρηματίες είναι πιο πιθανό να δραστηριοποιούνται, παρά στη μεταποίηση ή στην τεχνολογία.
ΕΠΙΣΗΣ, η ενασχόληση των γυναικών επιχειρηματιών με δραστηριότητες χαμηλών αμοιβών, το μικρότερο μέγεθος των επιχειρήσεών τους και ο μικρότερος κύκλος εργασιών περιορίζουν την ικανότητα αποταμίευσης και συνεπώς την ανθεκτικότητά τους στους κραδασμούς.
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ επιβαρυντικός παράγοντας υπήρξε το δυσανάλογο βάρος της απλήρωτης εργασίας που κλήθηκαν να επωμιστούν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της πανδημίας (φροντίδα εξαρτώμενων ατόμων, εκπαίδευση στο σπίτι κ.λπ.), επηρεάζοντας την ικανότητα των γυναικών επιχειρηματιών να επικεντρωθούν στην εργασία. Τα έμφυλα χάσματα ως προς τον οικονομικό και τεχνολογικό αλφαβητισμό παίζουν, επίσης, ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Την ίδια στιγμή, δεν θα μπορούσε να παραλειφθεί η αναφορά στο φαινόμενο της επιχειρηματικότητας ανάγκης, με πολλές γυναίκες να γίνονται επιχειρηματίες λόγω των αναγκών που προκάλεσε η πανδημία, δημιουργώντας άτυπες και ευάλωτες επιχειρήσεις.
ΤΑ ΜΕΓΑΛΗΣ κλίμακας μέτρα στήριξης της ρευστότητας για τον Covid-19 που εισήγαγαν οι κυβερνήσεις εφαρμόστηκαν πολύ γρήγορα, χωρίς να λαμβάνουν υπ' όψιν τους το φύλο και χωρίς στοιχεία σχετικά με τον αντίκτυπο στις θέσεις εργασίας και στις επιχειρήσεις των γυναικών. Για παράδειγμα, η εστίαση των μέτρων στις ΜμΕ με εργαζομένους αποκλείει πολλές γυναίκες επιχειρηματίες που είναι πιθανότερο είτε να μην έχουν υπαλλήλους είτε να είναι αυτοαπασχολούμενες, συνεργαζόμενες με υπεργολάβους. Το ίδιο ισχύει και για την επικέντρωση των υποστηρικτικών μέτρων στην τεχνολογική καινοτομία, αποκλείοντας και πάλι την πλειονότητα των γυναικών επιχειρηματιών.
ΩΣ μέτρα στήριξης που χρειάζονται περισσότερο οι γυναίκες επιχειρηματίες για την ανάκαμψη και τη διατήρηση της επιχειρηματικής δραστηριότητάς τους θα μπορούσαν να αναφερθούν:
* η κυβερνητική βοήθεια με τη μορφή επιχορηγήσεων και χρηματοδοτικών κινήτρων (π.χ., αναβολές φόρων και ενοικίων, επιδοτήσεις μισθών και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, επιδοτούμενα και κρατικά δάνεια και πιστώσεις, αναβολές αποπληρωμής δανείων),
* κεφάλαια και χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα,
* ενεργητικό καινοτομίας για την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και τη συμμετοχή σε δραστηριότητες έντασης τεχνολογίας,
* προγράμματα κατάρτισης για βελτίωση ψηφιακών και επιχειρηματικών δεξιοτήτων,
* περισσότερες επενδύσεις για αύξηση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτές και ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας εξαρτώμενων ατόμων, καθώς και
* εντατικότερη εξατομικευμένη συμβουλευτική υποστήριξη.