Λίγο περισσότερο από μισή δεκαετία αφότου το Podemos τάραξε την Ισπανία, προκαλώντας έναν πολιτισκό σεισμό, ένα νέο αριστερό φαινόμενο έφτασε με τη μορφή της Γιολάντα Ντίαθ.
Ελίζα Καραγιώργη
[email protected]
Λίγο περισσότερο από μισή δεκαετία αφότου το Podemos τάραξε την Ισπανία, προκαλώντας έναν πολιτισκό σεισμό, ένα νέο αριστερό φαινόμενο έφτασε με τη μορφή της Γιολάντα Ντίαθ.
Η δημοφιλία της υπουργού Εργασίας έχει εκτιναχθεί στα ύψη καθώς έχει καλλιεργήσει μια προσωπική φήμη μακριά από τα υπάρχοντα πολιτικά κόμματα, καθιστώντας την μια ισχυρή υποψήφια για να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της χώρας.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η Ντίαθ, η οποία κατέχει επίσης μία από τις τρεις θέσεις αντιπροέδρου της κυβέρνησης, έχει τα καλύτερα ποσοστά αποδοχής από κάθε εθνικό πολιτικό ηγέτη, και μάλιστα βρίσκεται οριακά μπροστά από τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ.
«Είμαι γυναίκα της ακτής του Ατλαντικού», είπε στο POLITICO η Ντίαθ, η οποία είναι από τη βορειοδυτική περιοχή της Γαλικίας. «Όσοι είμαστε από την ακτή τείνουμε να είμαστε πιο ανοιχτοί, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι η Γαλικία είναι μια χώρα ηρεμίας και προσεκτικών ανθρώπων και επίσης ότι το πιο σημαντικό πράγμα για την πολιτική για εμάς είναι ο διάλογος. Αυτό ισχύει πολύ για μένα, είναι κάτι που χρησιμοποιώ καθημερινά».
Η Ντίαθ, 50 ετών, είναι μια δικηγόρος εργατών που έκανε όνομα στην πτέρυγα της Γαλικίας της Ενωμένης Αριστεράς (IU, Izquierda Unida) που ηγούνται οι κομμουνιστές πριν κερδίσει μια έδρα στο ισπανικό Κογκρέσο.
Το 2020, διορίστηκε στο υπουργικό συμβούλιο του Σάντσεθ, ως μία εκ των πέντε υπουργών που εκπροσωπούσαν τους Unidas Podemos (UP), τον μικρότερο εταίρο στο νέο συνασπισμό. Ωστόσο, η Ντίαθ είναι ανεξάρτητη: Είναι μέλος του Ισπανικού Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά μόνο, όπως λέει, για φόρο τιμής στον πατέρα της, έναν ηγέτη του συνδικάτου που φυλακίστηκε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Φράνκο.
«Δεν έχω κόμμα, αλλά προέρχομαι από την κουλτούρα των ανθρώπων που έφεραν τη δημοκρατία σε αυτή τη χώρα», είπε. «Είμαι μια προοδευτική γυναίκα και νομίζω ότι οι πολιτικές μου είναι σοσιαλδημοκρατικές».
Το προφίλ της ανέβαινε καθ' όλη τη διάρκεια της πανδημίας λόγω της στενής της συμμετοχής στο κυβερνητικό πρόγραμμα άδειας και της αύξησης του κατώτατου μισθού νωρίτερα το 2021. Τα φώτα της δημοσιότητας στράφηκαν σταθερά πάνω της τον Μάιο, όταν ο ιδρυτής και ηγέτης του UP Πάμπλο Ιγκλέσιας παραιτήθηκε από την εθνική πολιτική και χαρακτήρισε την Ντίαθ ιδανική υποψήφια για το UP στις επόμενες γενικές εκλογές.
Ωστόσο, κρατά αποστάσεις από το σκληροπυρηνικό αριστερό κόμμα του Ιγκλέσιας, το οποίο χάνει ψηφοφόρους μετά τη μεθυστική πρώιμη επιτυχία του.
«Έχει μια εικόνα ως διαπραγματευτή, μια εικόνα που δεν είναι καθόλου συγκρουσιακή, που είναι ευχάριστη και που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την κλασική εικόνα των Podemos και του Πάμπλο Ιγκλέσιας», δήλωσε ο Πάμπλο Σιμόν, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Carlos ΙΙΙ της Μαδρίτης. «Γνωρίζει ότι έχει εκλογικό πλεονέκτημα, ενώ το Podemos είναι εμπόδιο για τη δημοτικότητά της».
Αυτή η επίγνωση έγινε σαφής τον Νοέμβριο, όταν η Ντίαθ ηγήθηκε μιας ομάδας αριστερών γυναικών ηγετών - η δήμαρχος της Βαρκελώνης Άντα Κολάου, η περιφερειακή αντιπρόεδρος της Βαλένθια Μόνικα Όλτρα και η Φάτιμα Χαμέντ Χοσάιν της Θέουτα, αλλά κανείς από τους Podemos - στην αποκάλυψη μιας νέας πρωτοβουλίας που ονομάζεται Otras Políticas (ένα λογοπαίγνιο που σημαίνει και «άλλες γυναίκες πολιτικοί» και «άλλες πολιτικές»).
Η Ντίαθ επιμένει ότι το ακόμα μάλλον ασαφές έργο επιδιώκει να συγκεντρώσει απόψεις από ψηφοφόρους σε όλη τη χώρα αντί να δημιουργήσει μια εκλογική πλατφόρμα. Ωστόσο, έχει τροφοδοτήσει τις εικασίες ότι η υπουργός Εργασίας ετοιμάζεται να θέσει υποψηφιότητα για πρωθυπουργός με μια ευρεία απήχηση που δεν επηρεάζεται από τα υπάρχοντα κόμματα.
«Πάντα δούλευα σε διαφορετικά κόμματα και έχω συμμετάσχει σε πολιτικές συγχωνεύσεις με ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων. Πάντα έλεγα ότι η επιτυχία βρίσκεται στους συνδυασμούς», είπε.
Η Ρουμπέν Πέερθ, η οποία ορίστηκε απευθείας υπό την Ντίαθ όταν ηγήθηκε της πτέρυγας της IU στη Γαλικία, είπε ότι η προθυμία της να σχηματίσει συμμαχίες ήταν ζωτικής σημασίας.
«Σπάσαμε ένα ταμπού που υπήρχε, όχι μόνο στη Γαλικία, αλλά σε ολόκληρη την Ισπανία: Ένα εθνικό κόμμα όπως το IU ένωνε τις δυνάμεις του όχι μόνο με τους κατοίκους της Γαλικίας αλλά με αυτούς που ήθελαν ανεξαρτησία», είπε. «Ένα από τα μεγάλα προβλήματα της ισπανικής αριστεράς στο παρελθόν ήταν οι εσωκομματικές εντάσεις. Μπόρεσε να κοιτάξει πέρα από αυτό και να δει τη μεγαλύτερη εικόνα».
Στις 11 Δεκεμβρίου, επισκέφτηκε τον Πάπα Φραγκίσκο στο Βατικανό, μια κίνηση που θεωρείται ότι διευρύνει την εκλογική απήχηση της Ντίαθ, η οποία δηλώνει άθεη, σε μια χώρα όπου η αριστερά είχε συχνά μια δύσκολη σχέση με την Καθολική Εκκλησία.
Αλλά, σύμφωνα με το POLITICO, σε μια πολωμένη Ισπανία, δεν πείθονται όλοι από τη μετριοπαθή εικόνα της.
Ο Πέδρο Ροντρίγκεθ, συντάκτης του δεξιού ειδησεογραφικού ιστότοπου El Español, προειδοποίησε ότι η χώρα «δεν αξίζει την τρομερή μοίρα που θα σήμαινε το να έχει μια κομμουνίστρια όπως η Γιολάντα Ντίαθ ως πρωθυπουργό, όσο ωραία, φιλική και ευέλικτη κι αν είναι».
Μέχρι στιγμής δεν έχει αντλήσει το είδος της άγριας εχθρότητας από τη δεξιά που είχε Ιγκλέσιας, αλλά μέσα στους Podemos υπάρχει ανησυχία στην επιμονή της να κρατά το κόμμα σε απόσταση αναπνοής.
Εν τω μεταξύ, οι πολυδιαφημισμένες εξουσίες της Ντίαθ για την οικοδόμηση συναίνεσης τέθηκαν σε δοκιμασία κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων με συναδέλφους υπουργούς και ηγέτες επιχειρήσεων σχετικά με τη μεταρρύθμιση της εργασίας. Η αποφασιστικότητά της να αντικαταστήσει την υπάρχουσα νομοθεσία του Μαριάνο Ραχόι, η οποία πιστεύει ότι υποκινεί την επισφάλεια στην αγορά εργασίας, έχει έλθει σε σύγκρουση με τη λιγότερο δραστική προσέγγιση των Σοσιαλιστών του Σάντσεθ, οι οποίοι προτίμησαν να αναθεωρήσουν τον ισχύοντα νόμο. Η Ντίαθ, θέλει ένα νέο εργασιακό μοντέλο με λιγότερες μέρες και ώρες εργασίας και έχει επενδύσει μεγάλο μέρος του δικού της πολιτικού κεφαλαίου στο νομοσχέδιο, το οποίο πρόκειται να αποκαλυφθεί πριν από το τέλος του έτους.
«Αντιπροσωπεύει τις προσδοκίες για το τι μπορεί να ήταν η «νέα αριστερά» αλλά δεν μπόρεσε να πετύχει», είπε ο Σιμόν ο πολιτικός επιστήμονας αναφερόμενος στους Podemos.
«Αλλά όταν ξεκινήσει η εκλογική μηχανή», πρόσθεσε, «θα δούμε πώς θα τα καταφέρει. Γιατί αυτή τη στιγμή το κόμμα της είναι υποθετικό, δεν υπάρχει ακόμα».
«Δεν το σκέφτομαι αυτό», είπε η Ντίαθ όταν ρωτήθηκε αν σχεδιάζει να θέσει υποψηφιότητα στις επόμενες γενικές εκλογές, οι οποίες είναι προγραμματισμένες για το 2023, αλλά θα μπορούσαν να γίνουν νωρίτερα. Μόλις η εργασιακή μεταρρύθμιση παρέλθει, ωστόσο, θα μπορούσε να αρχίσει να μοιάζει πολύ περισσότερο με εκλογική υποψήφια.