Την «απόλυτη προσήλωση» της κυβέρνησης και του ίδιου στην επιτυχία του σχεδίου δίκαιης μετάβασης για τη Δυτική Μακεδονία εξέφρασε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη διάρκεια της ομιλίας που έκανε ολοκληρώνοντας την τετράωρη και πλέον δημόσια διαβούλευσή του με εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, επιστημονικών και συνδικαλιστικών φορέων στην Κοζάνη, επισημαίνοντας ότι οι δημόσιοι και ιδιωτικοί πόροι που θα διατεθούν για το σχέδιο απολιγνιτοποίησης και τη δίκαιη μετάβαση στη Δυτική Μακεδονία ανέρχονται σε περίπου 7 δισ. ευρώ.
Το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, το οποίο θα κινητοποιήσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους άνω των 7 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη Δυτική Μακεδονία, μετατρέποντας την περιοχή σε επενδυτικό πόλο για τη μεταλιγνιτική εποχή, ανέπτυξε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια ευρείας σύσκεψης με κυβερνητικούς και τοπικούς φορείς για την πορεία της απολιγνιτοποίησης, που έγινε στην Κοζάνη.
«Είμαστε πρωτίστως για να λύνουμε τα προβλήματα, όχι μόνο για να τα εντοπίζουμε και για να τα καταγράφουμε», τόνισε ο πρωθυπουργός, ενώ αναλύοντας το Σχέδιο επισήμανε: «αυτό είναι και ένα προσωπικό στοίχημα για μένα και θέλω να το τονίσω. Νοιαζόμαστε πραγματικά για το τι συμβαίνει στη Δυτική Μακεδονία. Και από τη στιγμή που η απόφαση αυτή πάρθηκε σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο έχουμε υποχρέωση το Σχέδιο αυτό να το υλοποιήσουμε, να ξεπεράσουμε όλες τις δυσκολίες, να κινητοποιήσουμε όλα τα πιθανά χρηματοδοτικά εργαλεία για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τη φυσική καχυποψία, την ανησυχία μίας τοπικής κοινωνίας η οποία είχε μάθει και είχε προσαρμοστεί σε ένα συγκεκριμένο παραγωγικό μοντέλο το οποίο, όμως, καλείται σήμερα να αλλάξει. Και να αλλάξει με γρήγορους ρυθμούς».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στους σημαντικούς πόρους που θα κινητοποιηθούν: «Δεν θα μιλήσω αναλυτικά για όλους τους πόρους τους οποίους μπορούμε να κινητοποιήσουμε. Στο καλύτερο σενάριο θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 7 δισεκατομμύρια δημόσιοι και ιδιωτικοί πόροι. Η πρόκληση έγκειται, όπως σωστά επισημάνατε, στη γρήγορη εφαρμογή του σχεδίου το οποίο έχουμε δρομολογήσει. Και το βασικό ζητούμενο είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας. Αυτό θα κρίνει τελικά την επιτυχία του σχεδίου δίκαιης μετάβασης. Και δεν θα έλεγα οποιωνδήποτε θέσεων εργασίας, αλλά καλύτερων θέσεων εργασίας. Δεν συζητάμε μόνο να μεγαλώσουν οι υφιστάμενες δουλειές, πρέπει να έρθουν και νέες επενδύσεις και υπάρχει ένα πολύ μεγάλο έντονο ενδιαφέρον για νέες παραγωγικές επενδύσεις στην περιοχή. Κάποιες μάλιστα πολύ σημαντικές, πολύ μεγάλες, από πολύ μεγάλες ελληνικές και ξένες εταιρείες».
«Αυτό το οποίο κρατώ από τη συζήτηση, παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις οι οποίες ακούστηκαν για την ταχύτητα με την οποία δρομολογείται η μετάβαση, δεν άκουσα κανέναν να λέει ότι δεν είναι η σωστή επιλογή. Γιατί όλοι ξέρουν ότι δεν είναι απλά η σωστή επιλογή, είναι μονόδρομος. 'Αρα το ζήτημα είναι αυτόν τον μονόδρομο πώς θα τον διανύσουμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά, για να μπορέσει η Δυτική Μακεδονία του 2025, του 2030, του 2035 να είναι μία άλλη Περιφέρεια», υπογράμμισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός έκανε έκκληση στους κατοίκους της Δυτικής Μακεδονίας, όπου παρατηρούνται χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, να κάνουν το εμβόλιο. «Κάνω ακόμα μία έκκληση εδώ στη Δυτική Μακεδονία να εργαστούμε όλοι για να αυξήσουμε τα ποσοστά εμβολιασμού. Μπορούμε καλύτερα και εδώ στην Δυτική Μακεδονία. Πηγαίνετε και κάντε παρακαλώ την τρίτη δόση όσοι έχετε κάνει την πρώτη και την δεύτερη, από τη στιγμή που το σύστημα σας δίνει τη δυνατότητα να την κάνετε. Και αν δεν έχετε κάνει ακόμα την πρώτη δόση, ακούστε τις ιστορίες όσων βρέθηκαν στην εντατική ανεμβολίαστοι και έρχονται τώρα, είδαν τον χάρο κατάματα, τη γλίτωσαν και έρχονται τώρα και λένε "Μακάρι να το ήξερα να είχα κάνει το εμβόλιο νωρίτερα"» είπε.
Το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης αποτελεί τον οδικό χάρτη για τον μετασχηματισμό του παραγωγικού ιστού των λιγνιτικών περιοχών, ώστε να μεταβούν στην εποχή μετά την απολιγνιτοποίηση. Αποβλέπει στην αναγέννηση της τοπικής οικονομίας, την ανάπτυξη του πρωτογενούς, του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα και την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μέσω τη δημιουργίας σταθερών θέσεων εργασίας.
Για την υλοποίηση του Σχεδίου, που καλύπτει την περίοδο 2021-27, θα αντληθούν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης για αποκαταστάσεις εδαφών, σχεδόν 2 δισεκ. ευρώ από το κοινοτικό επενδυτικό εργαλείο InvestEU και από τις δανειακές διευκολύνσεις για υποδομές που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, και δημόσιοι πόροι άνω του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ από το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης. Αναμένονται ακόμα, μεταξύ άλλων, 2 δισεκ. ευρώ από επενδύσεις του ομίλου ΔΕΗ, 147 εκατομμύρια από επενδύσεις του ΔΕΣΦΑ, επιπλέον 900 εκατομμύρια από ιδιωτικά κεφάλαια και 250 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης για έργα πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Η Ελλάδα - σημειώνουν κυβερνητικές πηγές - είναι το πρώτο κράτος-μέλος της ΕΕ το οποίο διαθέτει εθνικό στρατηγικό σχέδιο δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης, μέσω του οποίου καταρτίστηκαν το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης για την περίοδο 2021-2027 και τα Εδαφικά Σχέδια που το συνοδεύουν. Η Ελλάδα είναι, επίσης, το πρώτο κράτος-μέλος μεταξύ των κρατών-μελών που δικαιούνται στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης που υπέβαλε το Πρόγραμμά της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ακόμη, η Ελλάδα, μετά από σκληρή διαπραγμάτευση για το ύψος των πόρων του νέου Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης της ΕΕ, καταλαμβάνει μακράν την πρώτη θέση ανάμεσα στα κράτη που είναι δικαιούχοι πόρων του Ταμείου ως προς την κατά κεφαλήν ενίσχυση, με 877 ευρώ ανά κάτοικο εξορυκτικής περιφέρειας. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος στις συνολικά 31 περιοχές εξόρυξης είναι 365 ευρώ ανά κάτοικο, ενώ τη δεύτερη υψηλότερη τιμή μετά την Ελλάδα κατέχει η Τσεχία, με 641 ευρώ ανά κάτοικο.
Πρόδρομος του ΣΔΑΜ είναι το σχέδιο έκτακτης ανάγκης, προϋπολογισμού 368,7 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο έχει καταρτιστεί για την περίοδο 2021-2023 με στόχο τη χρηματοδότηση κρίσιμων έργων για την αναβάθμιση των υποδομών της Δυτικής Μακεδονίας και την τόνωση της απασχόλησης.
Στο χαρτοφυλάκιο του σχεδίου περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η εξασφάλιση της βιωσιμότητας της τηλεθέρμανσης της Κοζάνης, της Πτολεμαΐδας και του Αμυνταίου, η κατασκευή δικτύου μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου στην Φλώρινα, η δημιουργία 5.400 θέσεων εργασίας μέσω προγραμμάτων του ΟΑΕΔ, και 11 έως τώρα δημοτικά έργα σε τομείς όπως η ύδρευση, η διαχείριση λυμάτων, η ανάπτυξης ΑΠΕ και η αγροτικής οδοποιίας.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι η απολιγνιτοποίηση και η κατάρτιση του ΣΔΑΜ έχει επίσης συμβάλει στην προώθηση σημαντικών έργων και επενδύσεων στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, με νεότερο παράδειγμα τη δρομολόγηση του κάθετου άξονα Κοζάνη-Φλώρινα-Νίκη, ο οποίος αποτελεί τμήμα του Πανευρωπαϊκού άξονα Χ. Θα έχει μήκος 78,5 χιλιόμετρα και προβλέπεται να συνδέει την Εγνατία Οδό με το Συνοριακό σταθμό Νίκης.
Επίσης, μεγάλα έργα που έχουν ευνοηθεί από το ΣΔΑΜ είναι η επέκταση του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) προς την Δυτική Μακεδονία και η ολοκλήρωση του βόρειου τμήματος του αυτοκινητοδρόμου Ε65 από τα Τρίκαλα έως το Κηπουρειό Γρεβενών.
«Σήμερα για τη Δυτική Μακεδονία σας υποδεχόμαστε στην πρωτεύουσα της περιφέρειάς μας σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο, αυτή, που ιστορικά, πλέον, θα χαρακτηρίζεται περίοδο της μετάβασης στη μετά λιγνίτη εποχή. Είμαστε στη στιγμή που έχοντας ολοκληρωθεί το σχέδιο της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης, με την παρουσία τη δική σας και του κλιμακίου των συνεργατών σας, δίνετε το στίγμα και την κατεύθυνση που όλοι, όλα αυτά τα χρόνια, περιμέναμε -όχι μόνο- τα δύο χρόνια μετά την απόφασή σας -την τολμηρή απόφαση σας- που ανακοινώσατε στον ΟΗΕ για την απολιγνιτοποίηση. Εδώ και μία δεκαετία αναζητούσαμε τον αναπτυξιακό μας προσανατολισμό, το νέο μας παραγωγικό μοντέλο, που τώρα παίρνει σάρκα και οστά», τόνισε, μεταξύ άλλων, ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, Γιώργος Κασαπίδης.
«Σας είχα υποδεχθεί 13 χρόνια πριν ως Πρόεδρο επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής.Η κατεύθυνση της απολιγνιτοποίησης είναι δεδομένο ότι είναι η σωστή. Όλος ο πλανήτης πάει σε Κλιματική ουδετερότητα. Εκεί πρέπει να κατευθύνουμε και εμείς», σημείωσε, μεταξύ άλλων, ο δήμαρχος Κοζάνης Λάζαρος Μαλούτας. Την σύσκεψη συντόνιζε ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Νίκος Παπαθανάσης
Νωρίτερα ο πρωθυπουργός, σε συνάντησή του με επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, ανέφερε πως «σκοπός μας δεν είναι μόνο να προσελκύσουμε νέες εταιρείες στη Δυτική Μακεδονία αλλά να στηρίξουμε και τις εταιρείες οι οποίες ήδη λειτουργούν εδώ και που από απ' ό,τι βλέπω έχουν πολύ φιλόδοξα σχέδια για να επεκτείνουν και άλλο τις δραστηριότητές τους. Η μεγάλη πρόκλησή μας θα είναι πάντα η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και η υποκατάσταση θέσεων εργασίας που χάνονται καθώς σταδιακά η δραστηριότητα περί του λιγνίτη θα σταματάει με νέες θέσεις εργασίας οι οποίες θα μετατρέψουν τη Δυτική Μακεδονία από μία οικονομία με σχεδόν μονοθεματικά χαρακτηριστικά, όπως δυστυχώς ήταν τα τελευταία 50 χρόνια, σε μία οικονομία του μέλλοντος που θα αναπτύσσει και θα στηρίζει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής».
Σε συνάντηση που είχε με νέους ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι η κυβέρνηση θα στηρίξει τις προτάσεις που κατέθεσαν. «Είναι σοβαρές οι προτάσεις σας. Θα στηρίξω αυτό το οποίο κάνετε. Και φυσικά όλη αυτή η μεγάλη προσπάθεια γίνεται όχι μόνο για να κρατήσουμε τους νέους στην περιοχή, για να φέρουμε πιο πολλούς νέους στην περιοχή. Για τη νέα γενιά γίνεται. Η προηγούμενη γενιά έζησε από το λιγνίτη, η νέα γενιά θα πρέπει να μπορέσει να διακριθεί, να αναπτυχθεί και να κάνει τη ζωή της στη μετά λιγνίτη εποχή».