Απαραίτητος αλλά ανεπαρκής αποδεικνύεται ο εμβολιασμός κατά του κορωνοϊού, την ώρα που ελάχιστες χώρες στην Ευρώπη έχουν γλιτώσει από την ανησυχητική αύξηση των κρουσμάτων, που σηματοδοτεί ξεκάθαρα την άφιξη του 4ου κύματος πανδημίας. Ωστόσο, οι λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά μεταξύ των χωρών.
Της Μαρίας Βε
Απαραίτητος αλλά ανεπαρκής αποδεικνύεται ο εμβολιασμός κατά του κορωνοϊού, την ώρα που ελάχιστες χώρες στην Ευρώπη έχουν γλιτώσει από την ανησυχητική αύξηση των κρουσμάτων, που σηματοδοτεί ξεκάθαρα την άφιξη του 4ου κύματος πανδημίας. Ωστόσο, οι λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά μεταξύ των χωρών.
Οι θερμοκρασία φαίνεται να είναι αντιστρόφως ανάλογη με την εξάπλωση του ιού, οπότε οι χώρες που είχαν εφαρμόσει μέτρα το καλοκαίρι, εξετάζουν τώρα που ξεκινά το κρύο, την εκ νέου εφαρμογή μέτρων για να ανακόψουν το κύμα αυξανόμενων θανάτων, κρουσμάτων και νοσηλειών μέσα στο χειμώνα.
Ο εμβολιασμός «λύνει μόνο εν μέρει το πρόβλημα», δηλώνει καθηγητής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης, επισημαίνοντας ότι παρόλο που ο εμβολιασμός προστατεύει από τη μόλυνση, ανησυχία προκαλεί η μείωση των αντισωμάτων με τον καιρό, που οδηγεί τις χώρες σε προγράμματα ενισχυτικών δόσεων εμβολίου.
Την ίδια στιγμή, τα πιο έξυπνα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί από κάποιες χώρες όπως οι απαιτήσεις για μάσκα σε πολυσύχναστα μέρη, αλλά και το «διαβατήριο» εμβολιασμού, αποτελούν σημαντικό παράγοντα διαφοροποίησης, ενώ μια ομάδα χωρών έχει επιτύχει υψηλά ποσοστά εμβολιασμού τόσο του ενήλικου πληθυσμού τους όσο και των μαθητών μεγαλύτερης ηλικίας.
Πρώτη στην κατηγορία, σύμφωνα με έρευνα του Politico, είναι η Πορτογαλία, η οποία έχει περιορίσει επιτυχώς τις λοιμώξεις, τις νοσηλείες και τος θανάτους σε χαμηλά επίπεδα.
Στον αντίποδα βρίσκονται οι χώρες που εμφανίζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά κρουσμάτων από την έναρξη της πανδημίας την άνοιξη του 2020, ενώ με μόλις ένα μικρό ποσοστό ενηλίκων εμβολιασμένων, η πανδημία εξαπλώνεται τάχιστα σε Βουλγαρία και Ρουμανία, οδηγώντας τα συστήματα υγείας τους προς την κατάρρευση.
Ταυτόχρονα, η επιτυχία ή η αποτυχία των χωρών έχει διαχωριστεί σε τέσσερις ομάδες ως εξής:
Οι άριστες (Overachievers): Η επιτυχία των εκστρατειών εμβολιασμού σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Μάλτα και η Ισπανία - όπου το 80% ή περισσότερο του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί πλήρως - μεταφράζεται άμεσα σε πολύ χαμηλά ποσοστά νέων κρουσμάτων, θανάτων και νοσηλειών.
Θα μπορούσαν και καλύτερα: Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Αυστρία, έχουν επιτύχει ποσοστά εμβολιασμού στο εύρος του 60% έως 75%, αλλά δεν είναι αρκετό για να ανακοπεί η αύξηση νέων κρουσμάτων. Επίσης, η χαλάρωση των περιορισμών στο Ηνωμένο Βασίλειο, αποτέλεσε ισχυρό παράγοντα για την εμφάνιση νέων μολύνσεων.
Έχουν μείνει πίσω (Falling Behind): Τα τρία κράτη της Βαλτικής και ορισμένες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, όπως η Σλοβενία, αντιμετωπίζουν από τα υψηλότερα ποσοστά καθημερινών νέων κρουσμάτων ανά εκατομμύριο ανθρώπων. Το ποσοστό εμβολιασμού της τάξεως του 50%, έχει αφήσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους απροστάτευτο από τον ιό, ενώ οι νοσηλείες και οι θάνατοι είναι πολύ υψηλότεροι από τους δυτικούς γείτονές τους.
Παλεύουν (Strugglers): Οι δύο χώρες που υστερούν περισσότερο στους εμβολιασμούς είναι η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Τα υπερφορτωμένα συστήματα υγείας, δημιούργησαν πρόσφορο έδαφος για το τρέχον κύμα του ιού, το οποίο οδηγεί σε υψηλά επίπεδα νοσηλειών.
«Πανδημία ανεμβολίαστων»
Εντούτοις, όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια «πανδημία ανεμβολίαστων».
Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία, οι «Overachievers», παρουσιάζουν πολύ χαμηλό ποσοστό νέων κρουσμάτων ανά εκατομμύριο ατόμων, ενώ η αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού στην αποφυγή των θανάτων είναι ιδιαίτερα καθησυχαστική.
Οι Strugglers από την άλλη, η Ρουμανία και η Βουλγαρία, έχουν το χαμηλότερο ποσοστό πλήρως εμβολιασμένων ατόμων και νέους καθημερινούς θανάτους που ξεπερνούν κατά πολύ οποιαδήποτε άλλη χώρα στην ΕΕ. Αυτά τα στοιχεία αντικατοπτρίζονται σε νοσηλεία και πληρότητα ΜΕΘ.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον Γάλλο υπουργό Υγείας Ολιβιέ Βεράν, «Όλη η Ευρώπη αντιμετωπίζει νέες πιέσεις από την πανδημία, ενώ στην Ανατολική Ευρώπη, όπου το ποσοστό εμβολιασμού είναι πολύ χαμηλότερο από ό,τι στη Δύση, ο υγειονομικός αντίκτυπος είναι πραγματικός και έντονος».
«Κατά τα άλλα, οι κλιματικές συνθήκες και η εξάπλωση της παραλλαγής Delta του κορωνοϊού, είναι λόγοι να είμαστε σε επαγρύπνηση», επισημαίνει ο Βεράν.
Δεν θα αντέξουν ξανά τα ΕΣΥ
Οι ειδικοί ανησυχούν ότι τα συστήματα υγείας δεν θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν ακόμη ένα κύμα πανδημίας και θα καταρρεύσουν.
Ωστόσο, αν και ο εμβολιασμός δεν αποτελεί ολοκληρωμένη λύση όσον αφορά τη μετάδοση, είναι πλέον σαφές ότι μπορεί να αποτρέψει σοβαρές λοιμώξεις αλλά και θανάτους.
Τα στοιχεία από το Ηνωμένο Βασίλειο, ειδικότερα, είναι καθησυχαστικά. Η Βρετανία έχει εμφανίσει εκτόξευση κρουσμάτων κυρίως μεταξύ των νέων ανθρώπων, καθώς τα σχολεία άνοιξαν ξανά και ξεκίνησε η έντονη κινητικότητα. Εντούτοις, ενώ τα ποσοστά νοσηλείας αυξάνονται, δεν έφτασαν σε επίπεδα προηγουμένων κυμάτων.
Παράλληλα όμως, σε μεγάλο μέρος της Δυτικής Ευρώπης, όπου τα κρούσματα αυξάνονται, οι ειδικοί τονίζουν ότι είναι πολύ νωρίς για να προβλεφθεί εάν οι νοσηλείες θα αυξηθούν απότομα ή όχι.
Σημαντική βοήθεια οι εμβολιασμοί στους κάτω των 18
Μεταξύ των χωρών με διαθέσιμα δεδομένα, οι χώρες που έχουν λίγα νέα κρούσματα, όπως η Πορτογαλία και η Ισπανία, έχουν επίσης ποσοστά εμβολιασμού που ξεπερνούν το 30% μεταξύ των ατόμων κάτω των 18 ετών.
Οι Strugglers Βουλγαρία και Ρουμανία, παρουσιάζουν ποσοστά που δεν ξεπερνούν το 4%. Η Κροατία, η Σλοβενία, η Σλοβακία και η Ελλάδα, στην κατηγορία Falling Behind, έχουν ποσοστά κάτω από 10% και αντιμετωπίζουν επίσης απότομες διακυμάνσεις στις μολύνσεις.
Επομένως, ενισχύεται η γενική πεποίθηση ότι είναι πολύ σημαντικό για τις χώρες να φτάσουν όχι μόνο σε αξιοπρεπή επίπεδα εμβολιασμού, αλλά σε ποσοστά που ξεπερνούν το 80%.
Όσο για το τι θα μπορούσε να φέρει το μέλλον, οι ειδικοί σημειώνουν ότι ίσως όταν έρθει η άνοιξη, η οποία ούτως ή άλλως μειώνει τα νούμερα, θα γίνουν περισσότεροι εμβολιασμοί και πιθανώς να έχουμε προχωρήσει προς την ανοσία της αγέλης σε ορισμένα μέρη.