Η Σάμος έναν χρόνο μετά τον φονικό σεισμό

 

 

Το όμορφο νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου ακόμα να βρει πλήρως τον «βηματισμό» του από το σοκ που άφησαν τα 6,7 Ρίχτερ (μέτρηση ΕΑΑ) και το τσουνάμι τη μέρα εκείνη (έως και 3,35 μέτρα, το μεγαλύτερο στη Μεσόγειο τα τελευταία 65 χρόνια). «Η ένταση του σεισμού ήταν τόσο δυνατή, που έγινε ιδιαίτερα αισθητή σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Έκτοτε, κάθε σεισμική δόνηση, έστω και μικρής έντασης, μας βάζει σε σκέψεις. H ανάμνηση της εφιαλτικής αυτής εμπειρίας, τα έντονα συναισθήματα παραμένουν...» λέει στο naftemporiki.gr ο δήμαρχος Ανατολικής Σάμου, Γιώργος Στάντζος. Ο καταστροφικός αυτός σεισμός προκάλεσε φόβο κι ανασφάλεια, «λειτούργησε πάντως και ως καταλύτης, προκειμένου να αναλογιστούμε τι πραγματικά έχει σημασία» επισημαίνει. «Τα σημάδια και οι πληγές είναι εμφανή, αλλά περισσότερο έχουν αντίκτυπο στην ψυχολογία του κόσμου, τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα. Σίγουρα οι μνήμες από την τραγωδία αυτή δε θα σβήσουν ποτέ. Στο πρόσωπο των δύο αυτών παιδιών που χάθηκαν είναι υποχρέωση και δέσμευση να ανταποκριθούμε στα νέα δεδομένα, μέσω ενός ανθρωποκεντρικού σχεδίου, βάσει του οποίου προδιαγράφεται μια νέα πορεία για το πανέμορφο νησί μας» αναφέρει.

 

 

Κινήσεις σταδιακής αποκατάστασης έγιναν στο δωδεκάμηνο αυτό. Χρήματα δόθηκαν ως έναν βαθμό από την Πολιτεία, αλλά, σύμφωνα με την τοπική κοινωνία, εμφανώς πρέπει ακόμα πολλά να γίνουν.

 

«Γενικότερα, και η όψη των χωριών και της πόλης μάς θυμίζει καθημερινά τι βιώσαμε. Το Βαθύ (η πρωτεύουσα) έχει σαφώς επηρεαστεί από το μέγεθος των ζημιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το μεγαλοπρεπές κτήριο στην παραθαλάσσια λεωφόρο, το οποίο υπέστη πολλές και σημαντικές, όπως επίσης και πολλά άλλα επί του παραλιακού μετώπου. Παρά την πρόοδο που υπάρχει με τις κατεδαφίσεις και τις επισκευές, δεν έχει γίνει άρση επικινδυνότητας σε πολλές περιοχές όπου υπάρχουν ετοιμόρροπα κτίσματα και παραμένουν ακόμα αποκλεισμένες» περιγράφει ο κ. Στάντζος.

 

Οι έως τώρα προσπάθειες βελτίωσης της εικόνας της πόλης, τόσο από τον δήμο, όσο και από τους πολίτες-επιχειρηματίες «είναι συνεχείς, σαφώς φέρνουν αποτέλεσμα» υπογραμμίζει. «Προσπαθούμε όλοι καθημερινά να επιστρέψουμε στην κανονικότητα, να αποκτήσουμε ξανά τους ρυθμούς μας. Διανύουμε μια περίοδο ανασυγκρότησης. Χρέος της πολιτείας είναι να σταθεί δίπλα στο νησί, να εκταμιευθούν γρήγορα οι αποζημιώσεις και οι φυσιολογικοί ρυθμοί όλων μας να επανέλθουν. Ήδη η δημοτική Αρχή με τις αρμόδιες υπηρεσίες σχεδιάζει και υλοποιεί εργασίες αποκατάστασης κτηρίων, σχολικών μονάδων, αναβάθμισης του οδικού δικτύου, καθώς και ενέργειες αστικής αναζωογόνησης. Το κλειδί για την επιτυχή έκβαση είναι οι άνθρωποι που εργάζονται καθημερινά, κυριολεκτικά όλοι μαζί δίνουμε μάχη με τον χρόνο και τις αντοχές μας» σημειώνει.

 

 

Ωστόσο, οι κατεδαφίσεις επικίνδυνων-ετοιμόρροπων κτηρίων συναντούν εμπόδια, μόλις 4 με 6 κτίσματα τον μήνα γκρεμίζονται, κατά μέσο όρο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, στον δήμο Ανατολικής Σάμου το σύνολο των ΠΑΕΕΚ (Πρωτόκολλα Αυτοψίας Επικίνδυνα Ετοιμόρροπου Κτιρίου) ανέρχεται σε 121. Ήδη έχουν κατεδαφιστεί 41 κτήρια, δρομολογήθηκε η κατεδάφιση άλλων 12, ωστόσο δεν υπάρχει συναίνεση για την κατεδάφιση άλλων 68. «Η συναίνεση των ιδιοκτητών είναι μια χρονοβόρα διαδικασία, σε συνδυασμό με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των ιδιοκτητών. Αιτία καθυστέρησης είναι και η απομάκρυνση οικοσκευών μέσα από τα υπό κατεδάφιση κτήρια» εξηγεί ο κ. Στάντζος.

 

Επιπλέον, σε πολλά σημεία οι κατεδαφίσεις γίνονται με τα χέρια, καθώς είναι αδύνατη η προσέγγιση μηχανικών μέσων, όπως για παράδειγμα στην κοινότητα Βαθέος. Τις διαδικασίες επιβραδύνει, τέλος, και η αναγκαιότητα  αποσύνδεσης των κτηρίων από τα δίκτυα, ΟΤΕ, ΔΕΗ κλπ - ήδη έχουν σταλεί πλήρεις λίστες με προτεραιοποίηση.

«Αγκάθι» η γραφειοκρατία - Ανοίγει η πλατφόρμα

Από τη μέρα του σεισμού τίθενται καθημερινά επί χάρτου ζητήματα σχετικά με τα μέτρα στήριξης, αποκατάστασης κ ενίσχυσης του νησιού μετά τον σεισμό. «Κύριο μέλημά μας είναι η αναγκαιότητα επιτάχυνσης των διαδικασιών μέσω της αρμόδιας υπηρεσίας ΔΑΕΦΚ κι αλλαγής του θεσμικού πλαισίου για τις επιδοτήσεις ενοικίου, ώστε να στηριχθούν ουσιαστικά οι σεισμόπληκτοι. Σίγουρα η γραφειοκρατία δεν είναι με το μέρος μας. Ωστόσο, στο πλαίσιο της καλής και συνεχούς συνεργασίας με τον συντονιστή-αρμόδιο υφυπουργό στον πρωθυπουργό, κ. Τριαντόπουλο, στην τελευταία συνάντηση που έγινε προς επίσπευση των διαδικασιών, ενημερωθήκαμε ότι θα ανοίξει η ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα επιτρέψει την εναρμόνιση των μέτρων για τους σεισμόπληκτους της Σάμου με αυτά των σεισμόπληκτων της Κρήτης και των πυρόπληκτων της Εύβοιας» λέει ο δήμαρχος Ανατολικής Σάμου.

Οι βασικές εκκρεμότητες

Ο ίδιος επισημαίνει πως από τις βασικές εκκρεμότητες αυτή τη στιγμή είναι η αποκατάσταση των σχολικών κτηρίων. Ήδη έχει γίνει πλήρης αποκατάσταση των Α΄ και Β΄ κατηγορίας βλαβών μετά τον έλεγχο της ΚΤΥΠ και τα περισσότερα λειτουργούν κανονικά. Για τα υπόλοιπα σχολεία με τις σοβαρότερες ζημιές, έχουν δημιουργηθεί χώροι με τοποθέτηση προκατασκευασμένων αιθουσών που λειτουργούν προσωρινά, έχουν γίνει και συστεγάσεις. Έχουν ολοκληρωθεί οι προμελέτες και μένει η χρηματοδότηση ώστε να ξεκινήσουν οι εργασίες προκειμένου όλα τα σχολικά συγκροτήματα να αναβαθμιστούν σε κατηγορία Β1, κυρίως τα δύο που «χτυπήθηκαν» από τον σεισμό, από βαριές αστοχίες τους.

Κατά τα λοιπά, το μεγαλύτερο μέρος των αποκαταστάσεων που έχουν απομείνει αφορούν σε ιδιωτικά κτήρια («κίτρινα»). Οι διαδικασίες γίνονται μέσω ιδιωτών μηχανικών με έκδοση αδειών επισκευής από τη ΓΔΑΕΦΚ, αλλά με αργές διαδικασίες, γεγονός που εμποδίζει σε σημαντικό βαθμό τη βελτίωση της εικόνας της πόλης, αλλά και τη διέλευση πεζών και αυτοκινήτων από πολλούς δρόμους της πόλης.

Επιπλέον, για την αποκατάσταση γεωλογικών αστοχιών-κατολισθητικών φαινομένων έχουν ανατεθεί και εκπονούνται οι σχετικές μελέτες. Εκκρεμεί και η αποκατάσταση δημοτικών κτηρίων -μέσω της ΓΔΑΕΦΚ, ήδη πάντως πραγματοποιούνται μελέτες αποκατάστασης και χρηματοδότηση.

Σε ό,τι αφορά στις εκκλησίες, στους μεγαλύτερους, αλλά όχι σε όλους, από τους περίπου 70 ιερούς ναούς που επλήγησαν από τον σεισμό πραγματοποιούνται εργασίες υποστυλώσεων και άρσης επικινδυνοτήτων, με μέριμνα της τοπικής Μητροπόλεως, υπό την επίβλεψη του υπουργείου Πολιτισμού. Η τελική αποκατάστασή τους, πάντως, εκτιμάται ως χρονοβόρα, καθώς απαιτείται πλήρης αρχιτεκτονική αποτύπωση κι εξειδικευμένο πλαίσιο επεμβάσεων, με δεδομένο ότι αποτελούν όλες  βυζαντινά μνημεία.

«Η Σάμος δοκιμάστηκε τετραπλά σε θέματα πολιτικής προστασίας (πανδημία, μεταναστευτικό, σεισμό και πλημμύρες). Γι' αυτό το νησί χρειάζεται και ξεκινά έναν ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχεδιασμό για όλον τον δήμο, προκειμένου, με εξασφαλισμένους πόρους, να γίνει άρση του αρνητικού αποτυπώματος των καταστροφών που βιώσαμε. Σχέδιο που θα συγκροτηθεί και θα υλοποιηθεί με συνέργεια όλων, κυβέρνησης, αυτοδιοίκησης και τοπικών παραγωγικών φορέων.

Επιπλέον, αποτελεί πάγιο αίτημά μας η υπηρεσιακή ενίσχυση με στελέχη και υπαλλήλους, ώστε να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις που υπάρχουν, ειδικά τον τελευταίο χρόνο στον δήμο μας. Οι μηχανισμοί του έχουν "κρασάρει", οι αντοχές όλων των υπαλλήλων δοκιμάζονται σε καθημερινή βάση. Τα ζητήματα είναι πολλά και το ανθρώπινο δυναμικό του δήμου μειωμένο, μετά και τη διάσπαση των δήμων της Σάμου» επισημαίνει ο κ. Στάντζος.

Σε κοντέινερ οικογένειες στη Δυτική Σάμο

«Σ' αυτό το διάστημα μετά τη δραματική εμπειρία του φονικού σεισμού έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες. Πρωτίστως για να κατεδαφιστούν τα επικινδύνως ετοιμόρροπα κτίρια, αλλά και να βελτιωθεί η εικόνα του Καρλοβάσου και των χωριών» λέει με τη σειρά του στο naftemporiki.gr o δήμαρχος της Δυτικής Σάμου, Αλέξανδρος Λυμπέρης.

Όπως σημειώνει, από τα 165 κτήρια που έχουν πρωτόκολλο κατεδάφισης, έχουν κατεδαφιστεί περίπου τα μισά. Η εικόνα, όμως, στους χώρους κατεδάφισης είναι απογοητευτική. Υπάρχουν καθυστερήσεις ειδικά από την πλευρά της επίδοσης των ΠΑΕΕΚ από την υπηρεσία της ΔΑΕΦΚ. Οι αποκαταστάσεις δε των χαρακτηρισμένων «κίτρινων» κτηρίων δεν έχουν αρχίσει ακόμη, λόγω της υποστελέχωσης της αρμόδιας υπηρεσίας, εξηγεί.

Πολλά προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί σε υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης του δήμου έχουν επιλυθεί, μένουν όμως και σ' αυτόν τον τομέα πολλές εκκρεμότητες, που για να λυθούν χρειάζεται η στελέχωση του δήμου σε εργατοϋπαλληλικό προσωπικό, κυρίως στην Τεχνική Υπηρεσία του. Είναι αδύνατο να διαχειριστεί ο δήμος με τη συγκεκριμένη υπηρεσία τα προβλήματα που έχει αφήσει ο σεισμός. Η τοπική αυτοδιοίκηση, όσο κι αν προσπαθεί, δεν μπορεί να τα επιλύσει μόνη της. Το θέμα δεν είναι μόνο το οικονομικό - ως δήμος πάντως έχουμε λάβει συνολικά 4.590.000 € για όλες τις ενέργειες» αναφέρει.

Στην παρούσα φάση το χωριό των Κονταιίκων είναι αυτό με τα μεγαλύτερα προβλήματα, ενώ και τα χωριά Πλάτανος, Λέκκα, Κοντακαίικα και Υδρούσσα έχουν και αυτά σοβαρά, υπογραμμίζει. Σε ξενοδοχεία δεν φιλοξενούνται τώρα σεισμοπαθείς, όπως τον πρώτο καιρό, ωστόσο χρησιμοποιούνται 10 κοντέινερ για την προσωρινή στέγαση οικογενειών. Και στα σχολεία που επλήγησαν, τα παιδιά έχουν στεγαστεί σε λυόμενα, «αλλά επιβάλλεται η αποκατάσταση των κτηρίων τους, το ζητάμε επιτακτικά» τονίζει ο κ. Λυμπέρης.

Σε κάθε περίπτωση, ξεκαθαρίζει, το αποτύπωμα στην ψυχολογία των κατοίκων εξακολουθεί να είναι βαρύ, υπάρχει ακόμα φόβος κι ανησυχία για μετασεισμούς, η θλίψη για την απώλεια των δύο παιδιών δεν θα ξεπεραστεί εύκολα. «Τον τελευταίο χρόνο έχει αλλάξει ο τρόπος ζωής όλου του νησιού. Κι αν αναλογιστεί κανείς ότι στην πόλη του Καρλοβάσου έχουν υποστεί ζημιές όλες οι εκκλησίες, η αποκατάσταση των οποίων έχει αργήσει, γίνεται κατανοητή και η ψυχολογική επιβάρυνση των κατοίκων» επισημαίνει. «Η Σάμος θα έχει για πολύ καιρό ακόμη ανοιχτές πληγές. Μας προβληματίζουν έντονα οι μεγάλες φυσικές καταστροφές που πλήττουν τη χώρα μας κι ελπίζουμε να μην ξεχαστούμε…» ευελπιστεί.

Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου

«Έχουν ολοκληρωθεί οι αναθέσεις της σύνταξης 17 μελετών» δηλώνει στο naftemporiki.gr σχετικά με τα έργα αποκατάστασης των δημόσιων υποδομών που έχει αναλάβει να υλοποιήσει η Περιφερειακή Ενότητα Σάμου ο αντιπεριφερειάρχης, Βασίλης Πανουράκης. Όπως εξηγεί, «τα έργα αποκατάστασης βλαβών από τη θεομηνία χρηματοδοτούνται από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων μέσω της ΣΑΕΠ 888 της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Παράλληλα, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας, μέσω του υπουργείου Οικονομιών έχει καταβληθεί το 20% αποζημίωσης σε 110 επιχειρήσεις που έπληξε το τσουνάμι και σε 188 επιχειρήσεις που χτυπήθηκαν από τη σεισμική δόνηση. Το υπόλοιπο 50% της καταβολής είναι σε εξέλιξη. Ως Περιφέρεια έχουμε εντάξει και χρηματοδούμε από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους νέε δράσεις, που η υλοποίησή τους θα συμβάλλει, πέραν των συμβασιοποιημένων, στην αναβάθμιση του νησιού μας» αναφέρει.

Χρ. Τριαντόπουλος: Τα επόμενα βήματα

Σε άλλη μία τηλεδιάσκεψη με τους τοπικούς φορείς προήδρευσε προ ημερών ο συντονιστής αποκατάστασης του νησιού, υφυπουργός στον πρωθυπουργό, αρμόδιος για θέματα Κρατικής Αρωγής και Αποκατάστασης από Φυσικές Καταστροφές, Χρήστος Τριαντόπουλος, που είναι και σήμερα στη Σάμο για νέα σύσκεψη, θα είναι παρών και στη μετανομασία της οδού.

Προς την κατεύθυνση επιτάχυνσης της υλοποίησης των μέτρων στήριξης κι αποκατάστασης, τα συναρμόδια υπουργεία και υπηρεσίες, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι παραγωγικοί φορείς της Σάμου συνεργάστηκαν στενά προκειμένου να εντοπιστούν τα προβλήματα και να δοθούν λύσεις, δηλώνει στο naftemporiki.gr.

Σύμφωνα με τον υφυπουργό, στον έναν αυτόν χρόνο μετά τα Ρίχτερ, η Πολιτεία έχει παρέμβει «με ένα ευρύ φάσμα μέτρων, τα οποία κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις πυλώνες: α) αποκατάσταση ζημιών σε δίκτυα και υποδομές, β) προώθηση κατεδάφισης επικινδύνως ετοιμόρροπων κτηρίων, γ) στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων, δ) στήριξη νοικοκυριών και ενίσχυση για αποκατάσταση ζημιών σε κτήρια.

Οι παρεμβάσεις θα συνεχιστούν όπου κρίνεται απαραίτητο, τονίζει και υπενθυμίζει πως «ήδη με νομοθετική ρύθμιση που πέρασε το υπουργείο Οικονομικών στον νόμο 4837/2021 (ΦΕΚ Α’ 178/02.10.2021), απαλλάσσονται από την καταβολή ΕΝΦΙΑ τα κτίσματα - και τα αναλογούντα οικόπεδά τους - που επλήγησαν από τον σεισμό και την πλημμύρα, για τα έτη 2020, 2021 και 2022.

Παράλληλα, βρισκόμαστε στην τελική φάση της επιχορήγησης των επιχειρήσεων, κατά την οποία οι δικαιούχοι θα λάβουν το 70% της εκτιμηθείσας ζημιάς (αφαιρούμενης της προκαταβολής που έχουν λάβει). Το συνολικό ποσό της τελικής επιχορήγησης στις πληγείσες επιχειρήσεις υπολογίζεται σε 2,8 εκατ. ευρώ. Η διαδικασία συνεχίζεται σε συνεργασία με την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου.

Επιπλέον, δρομολογούνται οι διαδικασίες για να ανοίξει η πλατφόρμα arogi.gov.gr, για να λάβουν πρώτη αρωγή έναντι στεγαστικής συνδρομής τα νοικοκυριά που κατοικούν στο νησί και η κατοικία τους υπέστη σημαντικές ζημιές λόγω του σεισμού.

Παράλληλα, δίνουμε έμφαση και στην επόμενη ημέρα στο νησί και δη στο παραγωγικό του υπόδειγμα, ανοίγοντας τον σχετικό διάλογο με την τοπική κοινωνία, προωθώντας μία σειρά από σχετικές μελέτες για συγκεκριμένους κλάδους» δηλώνει ο κ. Τριαντόπουλος.