Με στίχους του Γιώργου Σεφέρη και του Άγγελου Σικελιανού, που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης και ερμήνευσε η Μαρία Φαραντούρη, έκλεισαν τις ομιλίες τους στην 85η ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρώντας να δώσουν ποιητικό στίγμα στην μάλλον άχαρη και ασύμβατη με την ποίηση, πολιτική γλώσσα.
Του Μιχάλη Χατζηκωνσταντίνου
Με στίχους του Γιώργου Σεφέρη και του Άγγελου Σικελιανού, που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης και ερμήνευσε η Μαρία Φαραντούρη, έκλεισαν τις ομιλίες τους στην 85η ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρώντας να δώσουν ποιητικό στίγμα στην μάλλον άχαρη και ασύμβατη με την ποίηση, πολιτική γλώσσα.
«Στον δρόμο που μας δείχνουν ο Γιώργος Σεφέρης και ο Μίκης Θεοδωράκης που θα είναι πάντα δίπλα μας: “Λίγο ακόμα να σηκωθούμε, λίγο ψηλότερα”. Τους απαντάμε πολύ υψηλότερα η Ελλάδα, το θέλουμε, το αξίζουμε και το μπορούμε και θα τα καταφέρουμε». Με τα λόγια αυτά ολοκλήρωσε ο πρωθυπουργός την ομιλία του το Σάββατο της 11ης Σεπτεμβρίου στη Θεσσαλονίκη ενσωματώνοντας στο λόγο του το γνωστό απόσπασμα από την ποιητική συλλογή «Μυθιστόρημα» του νομπελίστα ποιητή της γενιάς του 30’.
Στην ποιητική παραπομπή του κ. Μητσοτάκη «απάντησε» μια εβδομάδα αργότερα από τη Θεσσαλονίκη ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας κλείνοντας τον λόγο του με έναν στίχο του Άγγελου Σικελιανού. «Είμαστε έτοιμοι και αποφασισμένοι για να σηκώσουμε ξανά τον ήλιο πάνω από την Ελλάδα» είπε στο Βελίδειο. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν έκανε βέβαια ρητή αναφορά στον Άγγελο Σικελιανό ούτε είπε τις χαρακτηριστικές λέξη «ομπρός βοηθάτε» αλλά όλοι αναγνώρισαν τον αξέχαστο στίχο από το «Πνευματικό Εμβατήριο» του μεγάλου Λευκαδίτη ποιητή και στοχαστή.
Όμως αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που οι δύο πολιτικοί αντίπαλοι χρησιμοποίησαν ποιητικά αποσπάσματα στις μεταξύ τους αντιπαραθέσεις αλλά και στις ευρύτερες πολιτικές τοποθετήσεις τους για να προσδώσουν μια διαχρονική διάσταση στον εφήμερο και συχνά εργαλειακό χαρακτήρα της τρέχουσας πολιτικής.
«Δεν έφταιγεν ο ίδιος» του Μανώλη Αναγνωστάκη
Μια αναφορά στον ολιγογράφο ποιητή της μεταπολεμικής γενιάς, Μανώλη Αναγνωστάκη, χαρακτήρισε τη μετωπική σύγκρουσή τους τις παραμονές των ευρωεκλογών του 2019. Τότε ο πρόεδρος της ΝΔ ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης μετέφερε στη Βουλή την παλαιά παραφιλολογία ακροδεξιών εντύπων σχετικά με υποτιθέμενες «δουλειές» του πατέρα του κ. Τσίπρα με τη δικτατορία. «Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε» απάντησε φανερά στεναχωρημένος ο τότε πρωθυπουργός με τη γλώσσα του Αναγνωστάκη και αποχώρησε από την αίθουσα. Σημειώνεται ότι και αυτό το ποίημα μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη στα τραγούδια «Της εξορίας» και τραγουδήθηκε από τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου.
Το «Αν» του Κίπλινγκ
Τον Ιούλιο του 2019 ο Κυριάκος Μητσοτάκης ολοκλήρωσε τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής της ΝΔ στη Βουλή με μια ενδιαφέρουσα παράφραση του πασίγνωστου ποιήματος «Αν» Ράντγιαρντ Κίπλινγκ. Ο πρωθυπουργός αποκάλυψε μάλιστα ότι το έξοχο ποίημα του του Βρετανού νομπελίστα, αλλά και νοσταλγού της αποικιοκρατίας, είναι ένα από τα αγαπημένα του. «Ας εμπιστευτούμε τον εαυτό μας όταν ο κόσμος δεν μας πιστεύει, ας ονειρευτούμε χωρίς να γίνουμε σκλάβοι των ονείρων μας» είπε ο κ. Μητσοτάκης από το βήμα της Ολομέλειας του Κοινοβουλίου. Αξίζει να επισημανθεί ότι δύο χρόνια νωρίτερα, τον Μάιο του 2017, ο μετέπειτα δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, είχε αφιερώσει το ίδιο ποίημα στον παππού του, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, που αναχωρούσε πλήρης ημερών για το μεγάλο ταξίδι.
Το «Γερμανικό εγχειρίδιο πολέμου» του Μπρεχτ
Τον Ιανουάριο του 2019 εν μέσω υψηλών τόνων στα ελληνοτουρκικά ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε παραπέμψει σε ένα αντιφασιστικό απόσπασμα του Μπέρτχολτ Μπρεχτ για να απαντήσει στον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερνοτγάν ο οποίος απειλούσε την Ελλάδα απαγγέλλοντας εθνικιστικά ποιήματα από τη Σμύρνη. «Στρατηγέ, ο άνθρωπος είναι πολύ χρήσιμος. Ξέρει να πετάει, ξέρει και να σκοτώνει. Έχει όμως ένα ελάττωμα, ξέρει να σκέφτεται» είχε πει ο κ. Τσίπρας στο πνευματικό κέντρο του Δήμου Σαμοθράκης ενθυμούμενος το «Γερμανικό εγχειρίδιο πολέμου» του μαρξιστή ποιητή, δραματουργού και σκηνοθέτη που μελοποίησε ο μοναδικός Θάνος Μικρούτσικος και τραγούδησε ο Γιάννης Κούτρας.
Η «Ελλάς» του Πέρσι Σέλλεϊ
Στα γραπτά ενός άλλου Άγγλου ποιητή, του φιλέλληνα Πέρσι Σέλλεϊ, παρέπεμψε ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον Ιανουάριο του 2020 σε χαιρετισμό εκδήλωσης της επιτροπής «Ελλάδα 2021» της Γιάννας Αγγελοπούλου. «Είμαστε όλοι Έλληνες. Οι νόμοι και η λογοτεχνία μας, η θρησκεία και οι τέχνες μας -όλα έχουν τις ρίζες τους στην Ελλάδα. Και ο σύγχρονος Έλληνας κληρονόμησε από τους προγόνους ευαισθησία, ταχύτητα αντίληψης, ενθουσιασμό και θάρρος» ανέφερε αναπαράγοντας ένα εδάφιο από τον πρόλογο του λυρικού δράματος «Ελλάς» που έγραψε ο ρομαντικός ποιητής το 1822.
Η «Απόφαση» του Μανώλη Αναγνωστάκη
Ο Μανώλης Αναγνωστάκης φαίνεται ότι συγκινεί ιδιαίτερα τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος είχε απαγγείλει στίχους του και το 2017 στη Βουλή στο πλαίσιο ακραίας αντιπαράθεσης με τον κ. Μητσοτάκη για το νομοσχέδιο της τότε κυβέρνησης σχετικά με την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου στη βάση του αυτοπροσδιορισμού. «Είστε υπέρ, ή κατά; Έστω απαντήστε μ’ ένα ναι, ή μ’ ένα όχι. Το έχετε το πρόβλημα σκεφτεί…» είχε πει ο κ. Τσίπρας επικρίνοντας με τα λόγια του Θεσσαλονικιού ποιητή την «απόφαση» της ΝΔ να μην στηρίξει τελικά το νομοσχέδιο.
To «Anthem» του Λέοναρντ Κοέν
Η πολιτική «ανθολογία» του κ. Μητσοτάκη περιέλαβε και τον στενά συνδεδεμένο με την Ελλάδα, Λέοναρντ Κοέν. Σε ομιλία του στη Βουλή τον περασμένο Νοέμβριο με θέμα την πανδημία και το lockdown o πρωθυπουργός επικαλέστηκε τον αισιόδοξο στίχο από το γλυκά μελαγχολικό «Anthem» του Καναδού ποιητή και τροβαδούρου. «Υπάρχει μία ρωγμή, μία ρωγμή στα πάντα. Έτσι μπαίνει το φως» ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης δίνοντας το μήνυμα ότι η ελπίδα ζει ακόμη και μέσα στο σκοτάδι…