Οι μεταρρυθμίσεις που έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά και αυτές που δρομολογούνται, σήμερα συνδυάζονται με την ιδιαίτερα μεγάλη ρευστότητα που πλέον προσφέρεται και στον ιδιωτικό τομέα της χώρας μας.
Του Μιχάλη Μητσόπουλου*
Οι μεταρρυθμίσεις που έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά και αυτές που δρομολογούνται, σήμερα συνδυάζονται με την ιδιαίτερα μεγάλη ρευστότητα που πλέον προσφέρεται και στον ιδιωτικό τομέα της χώρας μας. Δημιουργείται έτσι η μεγαλύτερη ευκαιρία των τελευταίων δεκαετιών να καλύψουμε τις χρόνιες παθογένειες της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας και να διαμορφώσουμε μια χώρα που θα προσφέρει, επιτέλους, ποιότητα ζωής σε όλους τους πολίτες της.
Η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης παραγωγικών επενδύσεων που έχει προωθηθεί τα τελευταία χρόνια σημαίνει ότι τα ποσά του Ταμείου Ανάκαμψης που θα στηρίξουν το μετασχηματισμό προς τη βιώσιμη ανάπτυξη θα μπορέσουν να μετουσιωθούν, στην πράξη, σε επενδύσεις και θέσεις εργασίας. Επιπλέον, το μεγάλο έργο της ολοκλήρωσης του χωρικού σχεδιασμού στο μεγαλύτερο μέρος της έκτασης της χώρας σημαίνει ότι η οικιστική ανάπτυξη, η παραγωγή και κάθε οικονομική δραστηριότητα καθώς και η προστασίατου περιβάλλοντος θα μπορέσουν να συνυπάρξουν αρμονικά, σε αντίθεση με ότι συνέβαινε τις τελευταίες δεκαετίες.
Τα μεγάλα έργα υποδομών που εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης δεν υπόσχονται μόνο να στηρίξουν, επιτέλους, και την παραγωγική βάση της χώρας, αλλά θα συμβάλουν και στην ενίσχυση της ποιότητας ζωής στις πόλεις καθώς και στον μετασχηματισμό ειδικά των μικρότερων επιχειρήσεων στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Την προσπάθεια αυτή θα στηρίξουν και οι εξελίξεις στον χώρο των αγορών χρήματος και κεφαλαίων, όπου μεταρρυθμίσεις όπως τα προγράμματα «Ηρακλής» και το νέο πλαίσιο για τη «2η ευκαιρία» οδηγούν στη σταδιακή αποκατάσταση της πρόσβασης των ελληνικώνεπιχειρήσεων σε χρηματοδότηση με ανταγωνιστικούς όρους, ειδικά όταν διατυπώνουν βιώσιμα επενδυτικά σχέδια ευθυγραμμισμένα με τους στόχους ESG.
Κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων προσαρμογής, οι υπερβολές του φορολογικού συστήματος κατέστησαν τη χώρα την πλέον μη ανταγωνιστική φορολογικά χώρα της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ τόσο για την εργασία όσο και για την επένδυση.
Πλέον, ειδικά για τις επενδύσεις και τους αλλοδαπούς που επιλέγουν να έρθουν στη χώρα, έχουν υλοποιηθεί σημαντικές παρεμβάσεις εκλογίκευσης και σε αρκετές περιπτώσεις η χώρα διατυπώνει έως και ανταγωνιστικές φορολογικές προτάσεις.
Φυσικά μένουν πολλά να γίνουν. Οι μεταρρυθμίσεις και ειδικά ο χωρικός σχεδιασμός πρέπει να ολοκληρωθούν, ειδικά η φορολογία φυσικών προσώπων πρέπει να καταστεί και αυτή ανταγωνιστική, μέτρα όπως η επέκταση του συμψηφισμού ζημιών με μελλοντικά κέρδη για πέρα από 5 έτη είναι κρίσιμα για την ταυτόχρονη ανάκαμψη αγοράς εργασίας και οικονομίας μετά τα απανωτά χτυπήματα κρίσης και πανδημίας και η δημοσιονομικά εφικτή αναβάθμιση αποτελεσματικών κοινωνικών υπηρεσιών αποτελεί μόνιμη πρόκληση σε όλες τις χώρες.
Φυσικά, τα χρήματα πλέον υπάρχουν, οι μεταρρυθμίσεις βοηθάνε αλλά η πλειονότητα των ελληνικών μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων εξέρχονται από έναν 12ετή σκληρό αγώνα επιβίωσης με αποδυναμωμένους ισολογισμούς και με μεγάλες απώλειες στελεχών, πολλά εκ των οποίων μεταναστεύσανε. Για αυτές, η διατύπωση και υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων που ευθυγραμμίζονται με τους στόχους ESG και ο οργανικός μετασχηματισμός τους στην ίδια κατεύθυνση θα αποτελέσει μια μεγάλη πρόκληση.
Όμως, επιμένοντας στον δρόμο των μεταρρυθμίσεων, με τις κατάλληλες συμμαχίες και συνεργασίες και με προσήλωση στους στόχους ESG από το κράτος και τον ιδιωτικό τομέα, μπορεί να αξιοποιηθεί το δίδυμο βελτιωμένου θεσμικού πλαισίου και ρευστότητας που έρχεται για να αλλάξει, πραγματικά και ουσιαστικά, η χώρα προς το καλύτερο.