Ποιοι εγκαταλείπουν τις σπουδές τους;

Του Στράτου Στρατηγάκη 
Μαθηματικού - Ερευνητή
[email protected], www.stadiodromia.gr

Οι φοιτητές που καθυστερούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους ήταν περισσότεροι από τους φοιτητές που βρίσκονταν σε κάποιο εξάμηνο σπουδών το έτος 2018, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΛ.ΣΤΑΤ.. Συγκεκριμένα 237.241 φοιτητές σε όλη την Ελλάδα φοιτούν σε κάποιο εξάμηνο σπουδών στις σχολές τους και 252.718 βρίσκονται πέρα των κανονικών εξαμήνων σπουδών. Φυσικά όσοι ολοκληρώνουν τη φοίτησή τους δεν παίρνουν αμέσως το πτυχίο τους, αφού στα μαθήματα του τελευταίου εξαμήνου εξετάζονται με την ολοκλήρωση της φοίτησής τους. Είναι λογική μία μικρή καθυστέρηση, αλλά το φαινόμενο παίρνει μεγάλες διαστάσεις, ξεπερνώντας το όριο της μικρής καθυστέρησης και μας βάζει σε σκέψεις.

Η πρώτη σκέψη είναι ότι οι φοιτητές που εισάγονται με πολύ χαμηλές βαθμολογίες δεν μπορούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, λόγω χαμηλού γνωστικού υπόβαθρου. Τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν είναι μόνο έτσι τα πράγματα. Στον πίνακα 1 βλέπουμε ότι το πανελλαδικό ποσοστό των φοιτητών που καθυστερούν τις σπουδές τους σε σχέση με αυτούς που βρίσκονται σε κάποιο εξάμηνο σπουδών είναι 107%. Τα Πανεπιστήμια στα οποία το ποσοστό των λιμναζόντων φοιτητών είναι μεγαλύτερο του 107% είναι μερικά από τα καλύτερα Πανεπιστήμια της χώρας μας. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών με ποσοστό 233% είναι ο πρωταθλητής των λιμναζόντων φοιτητών, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών με ποσοστό 193% είναι δευτεραθλητής και ακολουθούν το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Πρωταθλητής στα τμήματα είναι το τμήμα Θεολογίας Θεσσαλονίκης με 703 ενεργούς φοιτητές και 3.305 λιμνάζοντες. Αυτό φαίνεται λογικό, καθώς όλοι γνωρίζουμε ότι πολλοί εισάγονται στο τμήμα ως τελευταία επιλογή, διότι δεν κατάφεραν να πιάσουν το στόχο τους που ήταν κάποια άλλη σχολή και μη έχοντας πραγματικό ενδιαφέρον για τις σπουδές τους εγκαταλείπουν.

Η έκπληξη είναι μεγάλη, όμως, όταν βλέπουμε ότι στη Νομική Αθηνών έχουμε 2.655 ενεργούς φοιτητές και 10.918 λιμνάζοντες. Πρόκειται για φοιτητές που εισήχθησαν με περισσότερα από 18.000 μόρια, ήταν, δηλαδή, όλοι αριστούχοι. Προφανώς δεν τίθεται θέμα αν ήταν ικανοί να παρακολουθήσουν τις σπουδές τους. Ήταν και με το παραπάνω. Επίσης είχαν όλες τις επιλογές στη διάθεσή τους, αφού πέτυχαν στην πιο υψηλόβαθμη σχολή του πεδίου τους. Ήταν οι πρώτοι των πρώτων. Η κατάσταση στα άλλα δύο τμήματα Νομικής είναι καλύτερη, με το τμήμα της Κομοτηνής να έχει μόλις 341 περισσότερους λιμνάζοντες φοιτητές από τους κανονικής φοίτησης.

Εντύπωση προκαλεί ότι τα Πανεπιστήμια Αθήνας και Θεσσαλονίκης βρίσκονται στα Πανεπιστήμια με το μεγαλύτερο ποσοστό λιμναζόντων φοιτητών. Πρόκειται για Πανεπιστήμια που βρίσκονται ψηλά στις διεθνείς κατατάξεις, έχουν υψηλές βάσεις, λόγω μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμού σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και φυσικά έχουν φοιτητές με υψηλή βαθμολογία στις Πανελλαδικές Εξετάσεις.

Από την άλλη βλέπουμε στον πίνακα 2 τα Πανεπιστήμια με το χαμηλότερο ποσοστό λιμναζόντων φοιτητών είναι περιφερειακά κυρίως Πανεπιστήμια· εξαίρεση το Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας έχει το μικρότερο ποσοστό λιμναζόντων φοιτητών. Είχε, βέβαια, λίγα τμήματα το 2018, Να σημειώσουμε ότι τα στοιχεία αφορούν το έτος 2018, πριν τη διεύρυνση της Ανώτατης Εκπαίδευσης που έγινε το 2019.

Είναι προφανές ότι πρέπει να γίνει μία σοβαρή μελέτη για τις αιτίες που δημιουργούν τους λιμνάζοντες φοιτητές. Πιθανό τα κεντρικά Πανεπιστήμια με το μεγάλο αριθμό φοιτητών να είναι απρόσωπα και να μην εμπνέουν τους φοιτητές τους για τις σπουδές τους. Μπορεί ακόμη οι καθηγητές να μην έχουν χρόνο να γνωρίσουν τους φοιτητές τους και να ασχολούνται προσωπικά μαζί τους σε όλη τη διάρκεια της φοίτησής τους. Χρόνια τώρα διαμαρτύρονται οι Πανεπιστημιακοί ότι δεν μπορούν να εκπαιδεύσουν τόσο μεγάλο αριθμό φοιτητών. Ίσως αυτό να είναι μία από τις αιτίες.

Μία άλλη αιτία είναι, πιστεύω, ότι πολλοί υποψήφιοι ελκύονται από το κύρος που έχουν κάποιες σχολές, όπως η Νομική, και τις επιλέγουν χωρίς να έχουν σκεφτεί αν πράγματι τους ενδιαφέρουν αυτές οι σπουδές. Δεκαετίες τώρα ταλανίζει την ελληνική κοινωνία το όνειρο του γιατρού, του μηχανικού και του δικηγόρου.

Το φαινόμενο των λιμναζόντων φοιτητών είναι δύσκολο να ερμηνευτεί διότι έχει πολλαπλές αιτίες. Θα έπρεπε να γίνει μία σοβαρή έρευνα, που θα μας έδειχνε τις αιτίες του προβλήματος, ώστε να ληφθούν, επιτέλους, οι σωστές αποφάσεις για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Εξ όσων γνωρίζω τέτοια έρευνα δεν έχει γίνει· αποφάσεις, όμως, λαμβάνονται. Ίσως γι’ αυτό τα πράγματα στην εκπαίδευση γίνονται όλο και χειρότερα.