Για πολλούς φίλους, συνεργάτες και επιχειρηματίες, ο ξαφνικός θάνατος του Κωνσταντίνου Μίχαλου, προέδρου του ΕΒΕΑ και της ΚΕΕ, υπήρξε κάτι παρεμφερές με «κεραυνό εν αιθρία». Γράφει ο Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλος.
Από την έντυπη έκδοση
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Για πολλούς φίλους, συνεργάτες και επιχειρηματίες, ο ξαφνικός θάνατος του Κωνσταντίνου Μίχαλου, προέδρου του ΕΒΕΑ και της ΚΕΕ, υπήρξε κάτι παρεμφερές με «κεραυνό εν αιθρία». Και δεν είναι λίγοι αυτοί που χαμηλόφωνα αποδίδουν το γεγονός αυτό σε συγκίνηση από την επέλαση της καταστροφικής πυρκαγιάς στο Κρυονέρι και όχι μόνον, όπου ο αποβιώσας από ανακοπή καρδιάς πρόεδρος διατηρούσε μια βιομηχανική μονάδα παραγωγής. Πέρα όμως από τη φωτιά, τα τελευταία χρόνια τον πρόεδρο της μεγαλύτερης επιχειρηματικής οργάνωσης της χώρας τον απασχολούσε πιεστικά και η πορεία της ελληνικής οικονομίας, η οποία κάθε άλλο παρά χαρούμενα αύριο έχει μπροστά της. Οι διαρθρωτικές της αδυναμίες είναι πάντα ισχυρές, η μακροοικονομική της κατάσταση ευάλωτη και οι γραφειοκρατικές της ακαμψίες παραμένουν σοβαρή αντιαναπτυξιακή τροχοπέδη. Όσον αφορά δε την πανδημία Covid-19 και την πορεία της στην Ελλάδα, η κατάσταση μπορεί από τη μια μέρα στην άλλη να γίνει εξόχως ζοφερή.
Στο πλαίσιο αυτό, ένα σοβαρό θέμα που απασχολούσε τον πρόεδρο του ΕΒΕΑ ήταν αυτό της χρηματοδότησης της οικονομίας, υπό την έννοια της πρόσβασης των επιχειρήσεων στον τραπεζικό δανεισμό. Με δηλώσεις του στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ο Κων. Μίχαλος είχε επισημάνει, πολύ σωστά κατά τη γνώμη μας, ότι επί συνόλου 840.000 επιχειρήσεων που λειτουργούν στην Ελλάδα, μόνον 15.000-25.000 από αυτές έχουν πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση. Κατά συνέπεια, τόνιζε ο αποβιώσας πρόεδρος, «…οι όροι δανεισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι ασύμφοροι, χωρίς για τις επιχειρήσεις αυτές να υπάρχει πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης…». Με αφορμή λοιπόν την ασφυκτική για τις ΜμΕ κατάσταση, στο τελευταίο άρθρο του στο μηνιαίο περιοδικό «Ανάπτυξη» του ΕΒΕΑ, ο Κων. Μιχαλος, υπό τον τίτλο «Αναγκαία η συμβολή του τραπεζικού συστήματος στην ενίσχυση της ρευστότητας» κατέθετε τις ακόλουθες σκέψεις και απόψεις του:
«Εδώ και πολλά χρόνια, ένα βασικό πρόβλημα για τις επιχειρήσεις της χώρας είναι η δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση από το τραπεζικό σύστημα, με βιώσιμους, ανταγωνιστικούς όρους. Η κατάσταση επιδεινώθηκε στη διάρκεια του τελευταίου έτους. Η υγειονομική κρίση δημιούργησε τεράστιες πιέσεις στην αγορά, θέτοντας σε κίνδυνο την επιβίωση χιλιάδων επιχειρήσεων, ιδιαίτερα μικρών και πολύ μικρών. Ουσιαστικά, στο τραπεζικό σύστημα της χώρας έχουν σήμερα πραγματική πρόσβαση 15.000-25.000 μεγάλες επιχειρήσεις. Στο κρατικό σύστημα στήριξης, μέσω επιχορηγήσεων και δανείων, έχουν πρόσβαση περίπου 100.000 επιχειρήσεις. Οι αριθμοί αυτοί αντιστοιχούν συνολικά στο 10% των ενεργών ΑΦΜ. Αντιλαμβανόμαστε ότι ένας βασικός λόγος για τον οποίο οι τράπεζες διστάζουν να παρέχουν νέες χορηγήσεις είναι το υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ένας άλλος παράγοντας, τον οποίο επικαλούνται τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, είναι ότι λόγω της διάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας δεν υπάρχουν αρκετές αξιόχρεες επιχειρήσεις. Το ζήτημα αυτό το γνωρίζουμε. Και έχουμε αναδείξει επανειλημμένα την ανάγκη να αυξηθεί το μέγεθος και η παραγωγικότητα των μικρών επιχειρήσεων που διαθέτει η χώρα. Όμως για να γίνει αυτό απαιτούνται κεφάλαια. Πώς θα επιχειρηθεί η μεγέθυνση χωρίς πρόσβαση σε χρηματοδότηση; Είναι προφανές ότι αυτός ο φαύλος κύκλος δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η κατάσταση πρέπει να αλλάξει, με ευθύνη τόσο των τραπεζών όσο και της πολιτείας. Θα πρέπει η κυβέρνηση, ενόψει και της αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, να σχεδιάσει ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για την ενθάρρυνση της επιχειρηματικής μεγέθυνσης. Είναι καιρός, επίσης, να συνειδητοποιήσουν και ο τράπεζες ότι η επιβίωση και η κερδοφορία τους μακροπρόθεσμα εξαρτώνται από την κύρια δραστηριότητά τους, που είναι η παροχή πιστώσεων και η επένδυση κεφαλαίων στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Αντί, λοιπόν, να επικαλούνται διαρκώς εμπόδια και προβλήματα, είναι ανάγκη να γίνουν, επιτέλους, μέρος της λύσης».
Αναφερόμενος επίσης στο θέμα του Ταμείου Ανάκαμψης, ο αποβιώσας πρόεδρος του ΕΒΕΑ τόνιζε ότι η κυβέρνηση πρέπει να δώσει βάρος στην ενθάρρυνση της επιχειρηματικής μεγέθυνσης. Επεσήμανε έτσι ότι «στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να δούμε και εργαλεία όπως το microfinancing, ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στον δανεισμό και επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν τα τυπικά κριτήρια για να δανειστούν από τράπεζα. Βέβαια, ένας άλλος παράγοντας, τον οποίο επικαλούνται τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, είναι ότι λόγω της διάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας, δεν υπάρχουν αρκετές αξιόχρεες επιχειρήσεις. Το ζήτημα αυτό το γνωρίζουμε. Και έχουμε αναδείξει επανειλημμένα την ανάγκη να αυξηθεί το μέγεθος και η παραγωγικότητα των μικρών επιχειρήσεων που διαθέτει η χώρα. Όμως για να γίνει αυτό, απαιτούνται κεφάλαια. Πώς θα επιχειρηθεί η μεγέθυνση χωρίς πρόσβαση σε χρηματοδότηση; Είναι προφανές ότι αυτός ο φαύλος κύκλος δεν μπορεί να συνεχιστεί…».
Αυτά, μεταξύ άλλων, πρέσβευε ο Κων. Μίχαλος και τα υπενθυμίζουμε ως μικρή ένδειξη σεβασμού στη μνήμη του.