Το Έργο και η Διαδικτυακή Πύλη του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου παρουσιάστηκαν σήμερα το πρωί στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης.
Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, επεσήμανε μεταξύ άλλων στον χαιρετισμός της,
«Αποτελεί κοινό τόπο ότι οι εφαρμογές της ψηφιακής τεχνολογίας και του Διαδικτύου στον Πολιτισμό συνεισφέρουν δυναμικά στην ορθολογική, βιώσιμη και παραγωγική διαχείριση, ανάδειξη και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ παράλληλα δημιουργούν νέες δυνατότητες και ευκαιρίες πρόσβασης στα πολιτιστικά αγαθά, με τρόπους που δεν είναι εφικτοί από τα παραδοσιακά και συμβατικά μέσα.
Όσον αφορά στην πολιτιστική κληρονομιά, και υπό το πρίσμα ότι αυτή συνιστά τόσο πολιτισμικό αγαθό, όσο και αναπτυξιακό κοινωνικό κεφάλαιο και εθνική περιουσία, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού πριν από δέκα χρόνια έθεσε συστηματικά και αποφασιστικά στο επίκεντρο της στρατηγικής και των σχεδιασμών του την ενσωμάτωση και εμπέδωση των ψηφιακών τεχνολογιών στις επιστημονικές και διοικητικές διαδικασίες και πρακτικές προστασίας, διαχείρισης και ανάδειξής της.
Ο Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων και το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, που προέβλεπαν παράλληλα την ανάπτυξη και νέων ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων καταγραφής και διαχείρισης, εντάσσονται από κοινού και λειτουργούν συμπληρωματικά στην προσπάθεια συγκρότησης του Εθνικού Αρχείου Μνημείων. Ενός ψηφιακού αρχείου που θα καλύπτει το σύνολο του πολιτιστικού αποθέματος, και μέσω του οποίου οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και οι συνεργαζόμενοι φορείς διαχείρισης θα είναι σε θέση να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή την ταυτότητα, τη θέση και την κατάσταση διατήρησης όλων των στοιχείων της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς ανά την Επικράτεια, το νομικό και διαχειριστικό καθεστώς τους, καθώς και με ποιο τρόπο αυτά είναι προσβάσιμα και αξιοποιήσιμα. Η ύπαρξη ενός τέτοιου εργαλείου καθιστά δυνατό τον αναλυτικό και τεκμηριωμένο σχεδιασμό της προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς και της εθνικής περιουσίας μέσω της πλήρους αξιοποίησης σύνθετων δεδομένων, αλλά και τη συνεχή αναπροσαρμογή της στρατηγικής βάσει των εκάστοτε αναγκών σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο. Υπό αυτό το πρίσμα, το Εθνικό Αρχείο Μνημείων αποτελεί σημαντικότατο εργαλείο και αφετηρία αναπτυξιακής δυναμικής.
Μέσω του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού συμβάλει ενεργά στην ευρύτερη προσπάθεια ολοκλήρωσης του Εθνικού Κτηματολογίου, στη δημιουργία Τράπεζας Γης και σε άλλες συναφείς πλατφόρμες διαχείρισης και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας. Ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις υποχρεώσεις της παροχής άμεσης και δωρεάν πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία σύμφωνα με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία (Οδηγία INSPIRE, ανοιχτά δεδομένα). Μέσω της διαδικτυακής πύλης και των υπηρεσιών τεχνικής διαλειτουργικότητας με συναφή συστήματα του Δημόσιου Τομέα που ήδη εξειδικεύεται, κάθε ενδιαφερόμενος –υπηρεσία, φορέας, εταιρεία, ιδιώτης– μπορεί να ενημερώνεται με άμεσο και έγκυρο τρόπο για τα ακίνητα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους κάθε περιοχής της Επικράτειας, το καθεστώς και τους ειδικούς όρους προστασίας τους, ώστε να γνωρίζει τις δυνατότητες και τους περιορισμούς στην αξιοποίηση της γης σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Η κεφαλαιώδης σημασία του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου για την ομαλή σχεδίαση και εκτέλεση δημόσιων έργων, αλλά και την ανάπτυξη των επενδύσεων σε μια Χώρα, όπου η συνεχής κατοίκηση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο αρχαιολογικό παλίμψηστο, καθίσταται προφανής.
Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην επίτευξη των στόχων της κυβερνητικής πολιτικής, που αφορούν στην αναδιοργάνωση και στον εκσυγχρονισμό, στην ορθολογική διαχείριση των πόρων, στη λειτουργική διαφάνεια και στην αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη. Επί πλέον, συνιστά βασική και αναγκαία προϋπόθεση, προκειμένου ο Τομέας του Πολιτισμού να συμβάλει με την υψηλή του δυναμική στη συνολική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, στην προσέλκυση επενδύσεων, στην αύξηση της παραγωγικότητας και των θέσεων εργασίας, και εν γένει στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Χώρας κατά την γεμάτη προκλήσεις περίοδο μετά την οικονομική και υγειονομική κρίση.
Σήμερα, κλείνει τυπικά η πρώτη αυτή και κύρια φάση του έργου του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου, ωστόσο αυτό σε καμία περίπτωση δεν τελειώνει εδώ. Αντιθέτως, τώρα εισέρχεται στο στάδιο της ωριμότητας και της παραγωγικής λειτουργίας, του συνεχούς εμπλουτισμού και της διεύρυνσης του περιεχομένου και των υπηρεσιών του. Ήδη σχεδιάζονται οι επεκτάσεις και οι συνέργειές του με τα σχεδιαζόμενα έργα συνολικού ψηφιακού μετασχηματισμού και απλοποίησης των διαδικασιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού υπό την επιτελική εποπτεία και το συντονισμό του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθώς και η οργανική του ενσωμάτωση στην κεντρική πύλη παροχής ψηφιακών υπηρεσιών του Δημοσίου gov.gr».
Στην εκδήλωση, που διοργανώθηκε από το Εθνικό Αρχείο Μνημείων και συντόνισε ο Γ.Γ. Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, παρευρέθηκαν ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης, ο Γ.Γ Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ του Υπουργείου Ανάπτυξης Δημήτρης Σκάλκος, ο Γ.Γ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης Λεωνίδας Χριστόπουλος, ο Γ.Γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Ευθύμιος Μπακογιάννης και ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιώργος Στασινός.
Ερωτήσεις και απαντήσεις για το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο
Τι είναι το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο;
Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο είναι ένα Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) για τη συστηματική καταγραφή, τεκμηρίωση, ψηφιοποίηση και διαχείριση αρχαιολογικών, διοικητικών και γεωχωρικών δεδομένων που αφορούν στην πολιτιστική κληρονομιά της επικράτειας και στην ακίνητη περιουσία του ΥΠΠΟΑ. Σήμερα, περιλαμβάνει περισσότερα από 18.000 μνημεία, 3.800 αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικούς τόπους και 845 ζώνες προστασίας.
Πώς λειτουργεί το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο;
Μέσα από τον ψηφιακό αρχαιολογικό χάρτη της επικράτειας που είναι προσβάσιμος από τη διαδικτυακή Πύλη στη διεύθυνση https://www.arxaiologikoktimatologio.gov.gr/el ., οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλήσουν πλήρη και έγκυρη πληροφορία για τυχόν δεσμεύσεις και περιορισμούς που υφίστανται βάσει της κείμενης νομοθεσίας σε περιοχές ή ακίνητα.
Η δομή του ΟΠΣ Ειδικότερα, το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο λειτουργεί σε ένα περιβάλλον συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών. Αποτελείται από μια βάση δεδομένων (back end) και μια διαδικτυακή Πύλη (front end). Η βάση δεδομένων περιλαμβάνει διοικητικά, επιστημονικά και γεωχωρικά δεδομένα, καθώς και τεκμήρια, όπως ΦΕΚ κηρύξεων, σαρωμένα διοικητικά έγγραφα, επιστημονικές αναφορές, φωτογραφίες και σχέδια και απευθύνεται κυρίως στις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και σε κρατικές υπηρεσίες εν γένει.
Η Πύλη αντλεί επιλεγμένα συνοπτικά στοιχεία από τη βάση δεδομένων και τα προβάλλει προς χρήση από το ευρύ κοινό. Η δομή του ΟΠΣ και της Πύλης είναι μνημειοκεντρική. Δηλαδή, η αναζήτηση πραγματοποιείται με βάση το μνημείο, τον αρχαιολογικό χώρο ή τον ιστορικό τόπο.
Σε τι χρησιμεύει το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο;
Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο για:
- Την ολοκληρωμένη εποπτεία και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς μόνον εάν γνωρίζεις τι έχεις μπορείς και να το προστατεύσεις.
- Τις επενδύσεις, διότι εντοπίζει στο χάρτη τα όρια των προστατευομένων περιοχών και παρέχει έγκυρη ενημέρωση στους ενδιαφερόμενους, επιχειρήσεις και πολίτες, για το εάν και πού ακριβώς μπορούν να προχωρήσουν σε ενέργειες και επεμβάσεις στο περιβάλλον μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων.
- Τη Δημόσια Διοίκηση, την Αυτοδιοίκηση και τους επαγγελματικούς φορείς, καθώς συγκεντρώνει με οργανωμένο τρόπο τη διοικητική, αρχαιολογική και γεωχωρική πληροφορία που αφορά στον χωρικό σχεδιασμό σε περιοχές όπου υφίστανται μνημεία.
- Την προστασία από καταπατήσεις, ορθολογική διαχείριση και αξιοποίηση της Δημόσιας περιουσίας.
- Την επιστημονική έρευνα γύρω από την ελληνική αρχαιολογία, αλλά και επίκαιρα ζητήματα όπως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά.
- Την εκπαίδευση, μέσα από την κατάλληλη αξιοποίηση του διαδραστικού περιβάλλοντος της εφαρμογής.
- Την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς, με τρόπο που αναδεικνύει τον εξαιρετικό πλούτο και τη διαχρονία του πολιτιστικού αποθέματος της Ελλάδας: από τους προϊστορικούς οικισμούς στα κλασικά ιερά, τους βυζαντινούς ναούς και τα ενετικά κάστρα στα οθωμανικά και εβραϊκά μνημεία, αλλά και τα νεότερα και σύγχρονα κτήρια.
- Την ενημέρωση των πολιτών για την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου τους.
Σε ποιους απευθύνεται το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο;
Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο δεν απευθύνεται μόνο στις κρατικές υπηρεσίες ή στους επιστήμονες που έχουν ως αντικείμενο την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Απευθύνεται σε όλους εμάς, που κάποια στιγμή θα ενδιαφερθούμε να ενημερωθούμε έγκυρα και εύκολα είτε στο πλαίσιο της επαγγελματικής και οικονομικής μας δραστηριότητας είτε και για άλλους, ψυχαγωγικούς ή εκπαιδευτικούς, λόγους.
Τι αλλάζει στη ζωή μας με το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο;
Με το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο γίνονται για πρώτη φορά εύκολα προσπελάσιμα από τον πολίτη με τη χρήση μιας φορητής συσκευής στοιχεία που στο παρελθόν γνώριζαν μόνον οι αρμόδιες υπηρεσίες και των οποίων η συλλογή απαιτούσε ειδικές γνώσεις, χρόνο, χρήμα και κόπο.
Ποια είναι η σημασία του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου για τη χώρα;
Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο αποτελεί ένα έργο τομή για την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος και συνάμα ένα σύγχρονο και απαραίτητο εργαλείο για τον ολοκληρωμένο χωρικό σχεδιασμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη, τα οποία είναι εξάλλου αλληλένδετα ζητήματα. Παράλληλα, συμβάλλει καθοριστικά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Δημόσιας Διοίκησης.
Το πλήρες κείμενο του χαιρετισμού της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού
Αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι, κυρίες και κύριοι,
Η διασφάλιση του δικαιώματος όλων των Ευρωπαίων πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της ερευνητικής και εκπαιδευτικής κοινότητας, για ελεύθερη, άμεση και διαρκή πρόσβαση τόσο στο πολιτιστικό απόθεμα της χώρας τους, όσο και στο σύνολο της κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς είναι ένα ζήτημα θεμελιώδες και πάντα εξαιρετικά επίκαιρο. Αναδεικνύεται δε πλέον σε βασικό άξονα στρατηγικής στον Τομέα του Πολιτισμού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, διαπνέοντας τις κοινοτικές συστάσεις και οδηγίες, τις επιμέρους πολιτικές και, βεβαίως, τα χρηματοδοτικά προγράμματα.
Αποτελεί κοινό τόπο ότι οι εφαρμογές της ψηφιακής τεχνολογίας και του Διαδικτύου στον Πολιτισμό συνεισφέρουν δυναμικά στην ορθολογική, βιώσιμη και παραγωγική διαχείριση, ανάδειξη και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ παράλληλα δημιουργούν νέες δυνατότητες και ευκαιρίες πρόσβασης στα πολιτιστικά αγαθά, με τρόπους που δεν είναι εφικτοί από τα παραδοσιακά και συμβατικά μέσα. Λειτουργούν, έτσι, συμπληρωματικά και ενισχυτικά προς αυτά, συνεισφέροντας στον εμπλουτισμό της ερευνητικής και εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά και της επιμόρφωσης και της αισθητικής αγωγής του ευρύτερου κοινού με το τεράστιο γνωσιακό, αξιακό και συγκινησιακό απόθεμα της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Την περίοδο της πανδημίας, όταν οι υγειονομικές συνθήκες επέβαλαν την πλήρη σχεδόν φυσική και κοινωνική αποστασιοποίηση, οι ψηφιακές τεχνολογίες – παρά τους δεδομένους εγγενείς τους περιορισμούς – αποτέλεσαν για σημαντικό διάστημα την μοναδική δίοδο επαφής του κοινού με το πολιτιστικό απόθεμα και το κύριο μέσο μαζικής πολιτιστικής έκφρασης και επικοινωνίας. Σε όσους πολιτιστικούς οργανισμούς διέθεταν την αναγκαία σχετική ετοιμότητα και τεχνογνωσία, προσέφεραν σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα και υψηλή προστιθέμενη αξία, δίνοντάς τους τη δυνατότητα όχι μόνο να αντεπεξέλθουν στις έκτακτες συνθήκες αποτελεσματικότερα και με μικρότερες απώλειες, αλλά ακόμη και να διευρύνουν τους τρόπους προσέγγισης και την απήχησή τους στο κοινό, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για ενίσχυση της ανθεκτικότητας και περαιτέρω ανάπτυξή τους στην μετά την κρίση εποχή.
Ομοίως και για την επιφορτισμένη με την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και την υποστήριξη της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας κεντρική Δημόσια Διοίκηση, η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην επίτευξη των στόχων της κυβερνητικής πολιτικής, που αφορούν στην αναδιοργάνωση και στον εκσυγχρονισμό, στην ορθολογική διαχείριση των πόρων, στη λειτουργική διαφάνεια και στην αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη. Επί πλέον, συνιστά βασική και αναγκαία προϋπόθεση, προκειμένου ο Τομέας του Πολιτισμού να συμβάλει με την υψηλή του δυναμική στη συνολική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, στην προσέλκυση επενδύσεων, στην αύξηση της παραγωγικότητας και των θέσεων εργασίας, και εν γένει στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Χώρας κατά την γεμάτη προκλήσεις περίοδο μετά την οικονομική και υγειονομική κρίση.
Όσον αφορά στην πολιτιστική κληρονομιά, και υπό το πρίσμα ότι αυτή συνιστά τόσο πολιτισμικό αγαθό, όσο και αναπτυξιακό κοινωνικό κεφάλαιο και εθνική περιουσία, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού πριν από δέκα χρόνια έθεσε συστηματικά και αποφασιστικά στο επίκεντρο της στρατηγικής και των σχεδιασμών του την ενσωμάτωση και εμπέδωση των ψηφιακών τεχνολογιών στις επιστημονικές και διοικητικές διαδικασίες και πρακτικές προστασίας, διαχείρισης και ανάδειξής της. Επιδίωξε μάλιστα τη μέγιστη και βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση των χρηματοδοτικών ευκαιριών που προσέφεραν και εξακολουθούν να προσφέρουν οι Κοινοτικοί Πόροι. Με συγχρηματοδότηση από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία προχώρησε στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση σημαντικού αριθμού έργων στο πεδίο της ψηφιοποίησης και ψηφιακής διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς, σε μια προσπάθεια που υποστηρίχθηκε από διαδοχικές κυβερνήσεις και πολιτικές ηγεσίες, με μία μόνο σύντομη, αναχρονιστική, όσο και ακατανόητη παρένθεση με ονοματεπώνυμο, το 2018 και 2019, η οποία έθεσε σε μεγάλο κίνδυνο, αλλά ευτυχώς δεν κατάφερε να ακυρώσει – τη μακροχρόνια προσπάθεια και τη μεγάλη επένδυση σε μόχθο και σε δημόσιο χρήμα.
Τα δύο μεγαλύτερα σε έκταση και σημασία έργα υποδομής, στην υλοποίηση των οποίων συντέλεσε το σύνολο σχεδόν των Κεντρικών, Περιφερειακών και Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών του Υπουργείου και του προσωπικού τους, υπό την επιστημονική καθοδήγηση και εποπτεία και το διοικητικό συντονισμό της Διεύθυνσης Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, καθώς και σημαντικός αριθμός εξωτερικών συνεργατών από τον ακαδημαϊκό, τον ευρύτερο Δημόσιο και τον Ιδιωτικό Τομέα και προσωπικό ορισμένου χρόνου, ήταν ο Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων και το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο.
Τα δύο αυτά έργα, που προέβλεπαν παράλληλα την ανάπτυξη και νέων ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων καταγραφής και διαχείρισης, εντάσσονται από κοινού και λειτουργούν συμπληρωματικά στην προσπάθεια συγκρότησης του Εθνικού Αρχείου Μνημείων. Ενός ψηφιακού αρχείου που θα καλύπτει το σύνολο του πολιτιστικού αποθέματος, και μέσω του οποίου οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και οι συνεργαζόμενοι φορείς διαχείρισης θα είναι σε θέση να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή την ταυτότητα, τη θέση και την κατάσταση διατήρησης όλων των στοιχείων της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς ανά την Επικράτεια, το νομικό και διαχειριστικό καθεστώς τους, καθώς και με ποιο τρόπο αυτά είναι προσβάσιμα και αξιοποιήσιμα. Η ύπαρξη ενός τέτοιου εργαλείου καθιστά δυνατό τον αναλυτικό και τεκμηριωμένο σχεδιασμό της προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς και της εθνικής περιουσίας μέσω της πλήρους αξιοποίησης σύνθετων δεδομένων, αλλά και τη συνεχή αναπροσαρμογή της στρατηγικής βάσει των εκάστοτε αναγκών σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο. Υπό αυτό το πρίσμα, το Εθνικό Αρχείο Μνημείων αποτελεί σημαντικότατο εργαλείο και αφετηρία αναπτυξιακής δυναμικής.
Αισίως και τα δύο αυτά έργα έφτασαν στην ολοκλήρωση της κύριας φάσης υλοποίησής τους και αποδίδονται σε παραγωγική λειτουργία και χρήση τόσο από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, όσο και από την ακαδημαϊκή και εκπαιδευτική κοινότητα, τους φορείς του λοιπού Δημόσιου Τομέα και όλους τους πολίτες. Πριν από λίγο καιρό άνοιξε για το ευρύ κοινό και παρουσιάζει ήδη εντυπωσιακή επισκεψιμότητα η διαδικτυακή πύλη των συλλογών κινητών μνημείων, και σήμερα συμβαίνει το ίδιο με την πύλη του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου. Στο περιεχόμενο, στις επιμέρους επιστημονικές και τεχνικές παραμέτρους και στο ιστορικό του έργου θα αναφερθούν αμέσως μετά με αναλυτικό τρόπο η Διευθύντρια και τα στελέχη της Διεύθυνσης Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων. Από πλευράς μου θα ήθελα να σταθώ σε ορισμένα μόνο ιδιαίτερα σημαντικά σημεία.
Η ολοκλήρωση του έργου αναμένεται να δημιουργήσει μια εντελώς νέα δυναμική προς την κατεύθυνση της προστασίας και της αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, της προάσπισης της ακίνητης δημόσιας περιουσίας, του εξορθολογισμού του καθεστώτος των απαλλοτριώσεων και των στερήσεων χρήσεων γης και της ελαχιστοποίησης των σχετικών δημόσιων δαπανών. Εκτιμάται, επίσης, ότι θα προκύψει σημαντικότατη εξοικονόμηση πόρων και χρόνου για την έκδοση των προβλεπόμενων γνωμοδοτήσεων και τη διεκπεραίωση των διοικητικών ενεργειών, που αφορούν σε διαδικασίες τοπογραφικής και νομικής τεκμηρίωσης των σχετικών υποθέσεων.
Μέσω του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού θα συμβάλει επίσης ενεργά στην ευρύτερη προσπάθεια ολοκλήρωσης του Εθνικού Κτηματολογίου, στη δημιουργία Τράπεζας Γης και σε άλλες συναφείς πλατφόρμες διαχείρισης και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας. Μπορεί, ακόμη, να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις υποχρεώσεις της παροχής άμεσης και δωρεάν πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία σύμφωνα με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία (Οδηγία INSPIRE, ανοιχτά δεδομένα). Μέσω της διαδικτυακής πύλης που παρουσιάζεται σήμερα και των υπηρεσιών τεχνικής διαλειτουργικότητας με συναφή συστήματα του Δημόσιου Τομέα που ήδη εξειδικεύεται, κάθε ενδιαφερόμενος – Υπηρεσία, φορέας, εταιρεία, ιδιώτης – μπορεί πλέον να ενημερώνεται με άμεσο και έγκυρο τρόπο για τα ακίνητα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους κάθε περιοχής της Επικράτειας, το καθεστώς και τους ειδικούς όρους προστασίας τους, ώστε να γνωρίζει τις δυνατότητες και τους περιορισμούς στην αξιοποίηση της γης σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Η κεφαλαιώδης σημασία του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου για την ομαλή σχεδίαση και εκτέλεση δημόσιων έργων, αλλά και την ανάπτυξη των επενδύσεων σε μια Χώρα, όπου η συνεχής κατοίκηση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο αρχαιολογικό παλίμψηστο, καθίσταται προφανής. Τέλος, δεν θα πρέπει να υποβαθμίζεται η αξία του έργου στον τομέα της επιστημονικής έρευνας και μελέτης της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και στην προώθηση και διάχυση της γνώσης για εκπαιδευτικούς και τουριστικούς σκοπούς, καθώς και για την ανάπτυξη συναφών υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας.
Σήμερα, λοιπόν, κλείνει τυπικά η πρώτη αυτή και κύρια φάση του έργου, ωστόσο αυτό σε καμία περίπτωση δεν τελειώνει εδώ. Αντιθέτως, τώρα εισέρχεται στο στάδιο της ωριμότητας και της παραγωγικής λειτουργίας, του συνεχούς εμπλουτισμού και της διεύρυνσης του περιεχομένου και των υπηρεσιών του. Ήδη σχεδιάζονται οι επεκτάσεις και οι συνέργειές του με τα σχεδιαζόμενα έργα συνολικού ψηφιακού μετασχηματισμού και απλοποίησης των διαδικασιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού υπό την επιτελική εποπτεία και το συντονισμό του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθώς και η οργανική του ενσωμάτωση στην κεντρική πύλη παροχής ψηφιακών υπηρεσιών του Δημοσίου gov.gr.
Κλείνοντας, οφείλω να εκφράσω θερμές ευχαριστίες και πολλά συγχαρητήρια, στις εκατοντάδες των ανθρώπων εντός και εκτός Υπουργείου, που από διαφορετικές θέσεις και με ποικίλους ρόλους συντέλεσαν στη συνολική επιτυχή υλοποίηση και των δύο αυτών θεμελιώδους σημασίας έργων, στα στελέχη των αρμόδιων Διαχειριστικών Αρχών που κατέστησαν δυνατή τη χρηματοδότησή τους από Κοινοτικούς πόρους του ΕΣΠΑ σε δύο διαδοχικές Προγραμματικές Περιόδους, πρωτίστως όμως προς το προσωπικό και τα στελέχη της υπηρεσιακής ηγεσίας της Διεύθυνσης Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, που διαδοχικά, με απίστευτο μόχθο και συχνά με βαρύ προσωπικό κόστος σε κάποιες περιπτώσεις κατόρθωσαν να υπερκεράσουν τις αντιξοότητες και τις αντίρροπες δυνάμεις της αδράνειας και της συντήρησης, προκειμένου να δημιουργήσουν τις απαραίτητες υποδομές στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού για την πολιτιστική διαχείριση του 21ου αιώνα.