Ο αρχηγός της ισραηλινής αντιπολίτευσης, ο κεντρώος Γιαΐρ Λαπίντ, είναι σε θέση να σχηματίσει μια νέα κυβέρνηση με άλλα πολιτικά κόμματα, τα οποία θέλουν όπως κι αυτός να γυρίσουν τη σελίδα της εποχής Νετανιάχου, ακόμα κι αν δεν μοιράζονται τίποτα ή σχεδόν τίποτα από ιδεολογικής άποψης
Ο αρχηγός της ισραηλινής αντιπολίτευσης, ο κεντρώος Γιαΐρ Λαπίντ, μπορεί να είναι σε θέση να σχηματίσει μια νέα κυβέρνηση με άλλα πολιτικά κόμματα (η προθεσμία που συνοδεύει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης λήγει την Τετάρτη) τα οποία θέλουν όπως κι αυτός να γυρίσουν τη σελίδα της εποχής Νετανιάχου, ακόμα κι αν δεν μοιράζονται τίποτα ή σχεδόν τίποτα από ιδεολογικής άποψης. Αλλά ποια κόμματα θα μπορούσε να περιλαμβάνει ο συνασπισμός του; Θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τις ιδεολογικές τους διαφορές ώστε η κυβέρνησή τους να έχει διάρκεια; Τι αντίκτυπο θα έχει αυτή η νέα ομάδα στις σχέσεις με τους Παλαιστινίους; Τι απαντούν οι διεθνείς αναλυτές:
Ο συνασπισμός «της αλλαγής» είναι έτοιμος;
Ο Λαπίντ έχει διορία μέχρι την Τετάρτη στις 23.59 τοπική ώρα (και ώρα Ελλάδας) για να αποσπάσει την υποστήριξη 61 βουλευτών, όριο για να διεκδικήσει τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης που θα διαδεχτεί την κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου, πρωθυπουργού την τελευταία και πλέον δεκαετία.
Λαμβάνοντας εντολή στις αρχές Μαΐου, ο Λαπίντ υπολογίζει επί του παρόντος στη στήριξη 57 βουλευτών: εκτός από τους παραδοσιακούς συμμάχους του της αριστεράς και του κέντρου (51 ψήφοι), συμμάχησε την Κυριακή με το ριζοσπαστικό ακροδεξιό κόμμα Γιαμίνα του Ναφτάλι Μπένετ. Αυτό κέρδισε 7 έδρες στις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου, αλλά ένα από τα στελέχη του έχει ήδη ανακοινώσει ότι δεν θα το ακολουθήσει στο στρατόπεδο κατά του Νετανιάχου.
Για να σχηματίσει τον «συνασπισμό της αλλαγής», σύμφωνα με την έκφραση που χρησιμοποίησαν οι αντίπαλοι του απερχόμενου πρωθυπουργού, ο Λαπίντ πρέπει επομένως να βρει ακόμη 4 ψήφους, πιθανόν στα αραβικά ισραηλινά κόμματα, τα οποία ωστόσο δεν έχουν τοποθετηθεί σαφώς.
Παραδέχθηκε σήμερα ότι υπήρχαν ακόμη «πολλά εμπόδια» πριν από τον σχηματισμού κυβέρνησης: «Αυτή είναι η πρώτη μας δοκιμασία, να δούμε αν μπορούμε να βρούμε έξυπνους συμβιβασμούς τις επόμενες ημέρες για την επίτευξη ενός πιο σημαντικού στόχου».
Με ποια κόμματα;
Εκτός από το κόμμα του, ο Λαπίντ υποστηρίζεται από την αριστερά (το Εργατικό Κόμμα Αβοντα και το Μερέτζ) και από τον κεντρώο σχηματισμό Μπλε-Λευκό του απόστρατου στρατηγού Μπένι Γκαντζ, στο οποίο συμμετείχε για κάποιο διάστημα. Ωστόσο, συσπείρωσε υποστηρικτές στα δεξιά, αρχίζοντας από το κοσμικό εθνικιστικό κόμμα του Αβίγκντορ Λίμπερμαν (Ισραήλ, Το Σπίτι μας) και τον σχηματισμό «Νέα Ελπίδα» του Γκιντεόν Σάαρ, πρώην τενόρου του Λικούντ, του ιστορικού κόμματος της ισραηλινής δεξιάς, αυτού του Νετανιάχου. Την Κυριακή, η ριζοσπαστική ακροδεξιά, υπό τη σημαία του κόμματος Γιαμίνα του Ναφτάλι Μπένετ, τελικά, συσπειρώθηκε σε αυτόν τον συνασπισμό.
Μπορεί να είναι βιώσιμος;
Φιλελεύθερες ή σοσιαλιστικές εμπνεύσεις, υπέρ ή κατά της δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους, η θέση της θρησκείας στο κράτος: σε αυτά τα θεμελιώδη ζητήματα, τα κόμματα που συσπειρώθηκαν υπό τον Λαπίντ αποκλίνουν σε όλα τα σημεία.
Όμως όλοι είναι «πεπεισμένοι ειλικρινά ότι ο Νετανιάχου (κατηγορούμενος για διαφθορά σε αρκετές υποθέσεις) είναι κίνδυνος για τη χώρα, ότι δεν μπορεί πλέον να υπηρετεί ως πρωθυπουργός επειδή βάζει τα προσωπικά του συμφέροντα πάνω από αυτά της χώρας», εξηγεί ο Τζόναθαν Ράινχολντ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μπαρ-Ιλάν.
Για να αποτραπεί η κατάρρευση της κυβέρνησής τους, θα μπορούσαν τουλάχιστον αρχικά να επιλέξουν ένα «συναινετικό πρόγραμμα», που να εστιάζει στην κοινωνική και οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία και την αντιμετώπιση των παραλείψεων στο σύστημα υγείας, εκπαίδευσης και μεταφορών, θέματα στα οποία συμφωνούν, δηλώνει ο Ράινχολντ.
«Οι προκλήσεις θα προκύψουν όταν ένα γεγονός διαταράξει τη βάση» κάθε κόμματος, εκτιμά ο καθηγητής, επισημαίνοντας την ισραηλινή εποικιστική δραστηριότητα στα Παλαιστινιακά Εδάφη. Η ισραηλινή αριστερά ζητεί τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, ενώ η δεξιά θέλει να εφαρμόσει την ισραηλινή κυριαρχία στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και επισείει την απειλή της μερικής προσάρτησης.
Το μόνο συνδετικό αυτών των «απίθανων προσεγγίσεων»: να εμποδιστεί ο Νετανιάχου να «επιστρέψει εάν είναι ηγέτης της αντιπολίτευσης», σημειώνει ο Ντένις Χάρμπιτ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ.
Και για την ειρηνευτική διαδικασία με τους Παλαιστινίους;
Οι διαπραγματεύσεις με τους Παλαιστινίους παραμένουν στάσιμες από το 2014. Για τον Τζόναθαν Ράινχολντ, ο «συνασπισμός της αλλαγής» δεν αναμένεται να δεσμευτεί σε μια επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας, κυρίως λόγω των διαφορών μεταξύ των κομμάτων σε αυτό το θέμα. «Θα συμφωνήσουν στον σεβασμό του status quo», εκτιμά ο αναλυτής.
«Ωστόσο, θα πρέπει να διαχειριστούν τη σύγκρουση έτσι ώστε να μην υπάρξει έκρηξη βίας όπως πρόσφατα», μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς από τις 10 έως τις 21 Μαΐου. Και σε περίπτωση νέας έκρηξης της βίας, θα μπορούν ωστόσο, να στηριχτούν, σύμφωνα με τον αναλυτή, στην «ισραηλινή συναίνεση», η οποία επικράτησε σε όλους τους πολέμους από το 2000. «Θα δυσκολευτούν αλλά θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τις διαφορές τους», είπε ο Ράινχολντ.
Πηγές: ΑΜΠΕ, AFP