Κοινή επιστολή στην Επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης κ. Ντούνια Μιγιάτοβιτς, με την οποία απαντούν στους ισχυρισμούς περί επαναπροωθήσεων (pushbacks) αλλά και σε μία σειρά ζητημάτων διαχείρισης του μεταναστευτικού, απέστειλαν οι Υπουργοί Προστασίας του Πολίτη κ. Μιχάλης Χρυσοχοίδης, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Γιάννης Πλακιωτάκης και Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Νότης Μηταράκης.
Κοινή επιστολή στην Επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης κ. Ντούνια Μιγιάτοβιτς, με την οποία απαντούν στους ισχυρισμούς περί επαναπροωθήσεων (pushbacks) αλλά και σε μία σειρά ζητημάτων διαχείρισης του μεταναστευτικού, απέστειλαν οι Υπουργοί Προστασίας του Πολίτη κ. Μιχάλης Χρυσοχοίδης, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Γιάννης Πλακιωτάκης και Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Νότης Μηταράκης.
Οι τρεις Έλληνες Υπουργοί διαψεύδουν τους ισχυρισμούς περί επαναπροωθήσεων, σημειώνουν ότι οι Ελληνικές Αρχές λειτουργούν σε πλήρη συμμόρφωση με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας αλλά, όπως προβλέπονται από την UNCLOS, τη Διεθνή Σύμβαση για την Ασφάλεια της Ζωής στη Θάλασσα, τη Διεθνή Σύμβαση για την Θαλάσσια Αναζήτηση και Διάσωση αλλά και σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του κανονισμού 656/2014.
Υπενθυμίζουν ότι αποδεικνύεται με τεκμηριωμένα στοιχεία η συμβολή των τουρκικών αρχών στην ξαφνική και οργανωμένη προσπάθεια χιλιάδων ατόμων να εισέλθουν παράνομα στην ελληνική και ευρωπαϊκή επικράτεια στις αρχές του 2020 και ότι αυτή η ασύμμετρη απειλή για την Ελλάδα και την ΕΕ αντιμετωπίστηκε επιτυχώς από τις Ελληνικές Αρχές.
“Σε αντίθεση με αυτούς τους ισχυρισμούς, οφείλουμε να τονίσουμε ιδιαίτερα, την αμετάβλητη ανθρωπιστική δέσμευση των Ελληνικών Αρχών που είχε ως αποτέλεσμα τη διάσωση χιλιάδων ζωών μεταναστών, από το 2015. Αυτό είναι ένα γεγονός που δεν μπορεί να αγνοηθεί και κατέστη εφικτό χάρη στις συνεχείς προσπάθειες του ελληνικού προσωπικού, που υποστηρίζεται από τον FRONTEX και επιχειρεί πολύ συχνά σε ένα ιδιαίτερα περίπλοκο και ασταθές επιχειρησιακό περιβάλλον” υπογραμμίζουν στην κοινή τους επιστολή οι κ.κ. Χρυσοχοίδης, Πλακιωτάκης και Μηταράκης, εξηγώντας ότι μόνο μέσα στο 2020 σημειώθηκαν 800 περιστατικά στο Αιγαίο, δεν υπήρξε κανένα θύμα, αντιθέτως διασώθηκαν εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές.
Ολόκληρη η επιστολή προς την κ. Mijatovic έχει ως εξής:
“κα Ντούνια Μιγιάτοβιτς
Επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Συμβούλιο της Ευρώπης
Αξιότιμη Επίτροπε,
Σε απάντηση της από 03-05-2021 επιστολής σας, παρακαλούμε όπως λάβετε υπ’όψιν σας τα ακόλουθα:
Ισχυρισμοί περί επαναπροωθήσεων
Στις αρχές του 2020, η Ελλάδα αντιμετώπισε μια ξαφνική και οργανωμένη προσπάθεια χιλιάδων ατόμων να εισέλθουν παράνομα στην ελληνική και ευρωπαϊκή επικράτεια. Αυτή η μαζική και συντονισμένη κίνηση αποτελούσε σοβαρή και ασύμμετρη απειλή για την Ελλάδα και την ΕΕ.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι αρμόδιες εθνικές αρχές μεγιστοποίησαν τις προσπάθειές τους για την προστασία των ελληνικών και ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων, ευθύνη που απορρέει από την εθνική και κοινοτική νομοθεσία.
Οι τουρκικές αρχές, όπως αποδεικνύεται με τεκμηριωμένα στοιχεία, συνέβαλλαν σε αυτές τις μετακινήσεις. Τα άτομα που προσπαθούν να διασχίσουν τα σύνορα συνήθως διαμένουν νόμιμα στην Τουρκία, η οποία είναι μια χώρα ασφαλούς διέλευσης, όπως αναγνωρίζεται και από την κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016.
Οι ενέργειες των ελληνικών αρχών στα θαλάσσια σύνορά μας, εκτελούνται σε πλήρη συμμόρφωση με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, όπως προβλέπονται από την UNCLOS, τη Διεθνή Σύμβαση για την Ασφάλεια της Ζωής στη Θάλασσα, τη Διεθνή Σύμβαση για την Θαλάσσια Αναζήτηση και Διάσωση αλλά και σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του κανονισμού 656/2014.
Ως προς αυτό, πρέπει να σημειωθεί ότι οι ισχυρισμοί σχετικά με τις ενέργειες των Ελληνικών Αρχών δεν έχουν σχέση με τις προβλεπόμενες αρχές λειτουργίας που ακολουθούν οι Ελληνικές Αρχές και έχουν μέχρι στιγμής αποδειχθεί σε μεγάλο βαθμό, αβάσιμοι.
Σε αντίθεση με αυτούς τους ισχυρισμούς, οφείλουμε να τονίσουμε ιδιαίτερα, την αμετάβλητη ανθρωπιστική δέσμευση των Ελληνικών Αρχών που είχε ως αποτέλεσμα τη διάσωση χιλιάδων ζωών μεταναστών, από το 2015. Αυτό είναι ένα γεγονός που δεν μπορεί να αγνοηθεί και κατέστη εφικτό χάρη στις συνεχείς προσπάθειες του ελληνικού προσωπικού, που υποστηρίζεται από τον FRONTEX και επιχειρεί πολύ συχνά σε ένα ιδιαίτερα περίπλοκο και ασταθές επιχειρησιακό περιβάλλον.
Απόδειξη αυτών, το γεγονός ότι σε περισσότερα από 800 περιστατικά που συντονίστηκαν από τις ελληνικές αρχές στη θάλασσα μέσα στο 2020, δεν καταγράφηκαν θύματα, ενώ εκατοντάδες μετανάστες και πρόσφυγες διασώθηκαν. Αυτό δεν θα συνέβαινε εάν οι Ελληνικές Αρχές δεν είχαν ενεργήσει με άμεσο και αποφασιστικό τρόπο.
Ομοίως, στα χερσαία μας σύνορα, και ειδικότερα στην περιοχή του Έβρου, η Ελληνική Αστυνομία υποστηρίζει συστηματικά την υλοποίηση των κοινών επιχειρήσεων του Frontex, όπως την επιχείρηση με το κωδικό όνομα «Rapid Border Intervention EVROS 2020» που ξεκίνησε μετά τα γεγονότα του Μαρτίου 2020, διασφαλίζοντας την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων.
Σημειώνεται ότι οι Ελληνικές Αρχές ακολουθούν ένα αυστηρό και πειθαρχικό νομικό πλαίσιο στη διερεύνηση πληροφοριών σχετικά με φερόμενα περιστατικά κακής συμπεριφοράς στα σύνορα, συμπεριλαμβανομένων ισχυρισμών για παράνομες επαναπροωθήσεις (push-backs), εφαρμόζοντας τις προβλεπόμενες από το νόμο κυρώσεις και λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα έτσι ώστε να αποφεύγονται ανεπιθύμητα συμβάντα.
Οι Έλληνες αξιωματικοί εκτελούν συνεχώς τα καθήκοντά τους μέσα σε ένα δυσμενές περιβάλλον, ερευνώντας σκοπίμως παραπλανητικές πληροφορίες που προέρχονται, στις περισσότερες περιπτώσεις, από τα δίκτυα λαθρεμπόρων και από εκείνους που τα υποστηρίζουν, με στόχο να βλάψουν τη φήμη τους και να τους αποθαρρύνουν.
Η καταπολέμηση των λαθρεμπόρων αποτελεί προτεραιότητα για την Ελλάδα και δραστηριοποιούμαστε σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ενίσχυση της δράσης, συμπεριλαμβανομένης της υλοποίησης πρωτοβουλιών στις χώρες προέλευσης και διέλευσης.
Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις
Η ελληνική κυβέρνηση συμμερίζεται την άποψη ότι ο έλεγχος που ασκείται από την κοινωνία των πολιτών είναι σημαντικό στοιχείο για ένα υγιές δημοκρατικό κράτος. Το έργο που πραγματοποιήθηκε από έναν αριθμό Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) στον τομέα της μετανάστευσης κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, είναι σημαντικό και έχει αναγνωριστεί από τις ελληνικές αρχές. Ταυτόχρονα, ο μεγάλος αριθμός των ΜΚΟ, εγχώριων και διεθνών, που δραστηριοποιούνται στον τομέα και παρέχουν την υποστήριξή τους συχνά σε ευαίσθητους τομείς ανθρωπιστικής εργασίας, απαιτεί τη θέσπιση ενός σαφώς καθορισμένου πλαισίου για τις διάφορες δραστηριότητές τους με στόχο τη διασφάλιση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας .
Σε αυτό το πλαίσιο και σε πλήρη συμμόρφωση με την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι, το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου δημιούργησε ένα Μητρώο για τις Ελληνικές και Ξένες ΜΚΟ που ασχολούνται με θέματα διεθνούς προστασίας, μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης.
Ο στόχος του Μητρώου δεν είναι να θέσει εμπόδια στις ΜΚΟ και σε καμία περίπτωση η διαδικασία εγγραφής δεν είναι υπερβολική ή περίπλοκη. Αντίθετα, στόχος είναι να τεθούν οι ίδιοι κανόνες για όλες τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, ώστε οι οργανισμοί αυτοί (ή τα μέλη τους) να είναι ξεκάθαρο ότι δεν συνδέονται επ’ ουδενί με παράνομες δραστηριότητες, καθώς και να επαληθεύσουν ότι προσφέρουν υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στους δικαιούχους.
Επιπλέον, το Μητρώο φιλοδοξεί να βοηθήσει το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου να συντονίσει καλύτερα τις προσπάθειες όλων των φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών, στην κοινή προσπάθεια και για τη διάσωση ανθρωπίνων πόρων και να βελτιώσει τον αντίκτυπο της συμβολής τους, υπό το φως και της τακτικής χρηματοδότησής τους από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ή τον εθνικό προϋπολογισμό.
Συνεπώς, η θέση μας είναι ότι τα μέτρα και οι υποχρεώσεις που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία δεν είναι μόνο ανάλογες των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούν στον τομέα της δραστηριότητας αυτών των ΜΚΟ, αλλά και απολύτως απαραίτητες για την παγίωση της προστιθέμενης αξίας τους.
Συνθήκες υποδοχής
Εκφράζουμε την εκτίμησή μας αναφορικά με την ευγενική σας αναγνώριση από των επίπονων προσπαθειών που καταβάλουμε για την αποσυμφόρηση των νησιών του Αιγαίου.
Επιπλέον, δραττόμαστε της ευκαιρίας αυτής, προκειμένου να επισημάνουμε ότι οι συνθήκες διαβίωσης στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης στα νησιά έχουν βελτιωθεί σημαντικά σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν, και αυτό παρά την ανθρωπιστική κρίση που πυροδότησε ο εμπρησμός της Μόριας, στη Λέσβο τον Σεπτέμβριο 2020.
Τα νέα κλειστά Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης που βρίσκονται στη διαδικασία κατασκευής, θα πληρούν όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία τους. Η χωρητικότητά τους είναι πολύ υψηλότερη από αυτή των υφιστάμενων ΚΥΤ και είμαστε σίγουροι ότι ενδεχόμενος υπερπληθυσμός θα αποφευχθεί ακόμη και σε περίπτωση μεγαλύτερης εισροής μεταναστών στο μέλλον.
Η διάταξη των νέων ΚΕΔΝ ακολουθεί υψηλά πρότυπα, σύμφωνα με τις συστάσεις της EASO, τόσο για την κατασκευή τους όσο και για τη λειτουργία τους. Όλα τα κτίρια είναι καλύτερα εξοπλισμένα για να καλύψουν τις ανάγκες των μεταναστών. Διασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των κατοίκων μεταξύ των περιοχών της δομής και έξω από τη δομή, καθώς η μόνη περιοχή της δομής με περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία είναι το κέντρο προ-αναχώρησης. Υπάρχουν διάφορες προκαθορισμένες περιοχές για τη στέγαση των ευάλωτων μεταναστών (UAMs, μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με αναπηρίες κ.λπ.) διασφαλίζοντας, ως εκ τούτου, επαρκή προστασία.
Ως τελευταίο σημείο, θα θέλαμε να διευκρινίσουμε ότι η Ελληνική Κυβέρνηση δεν εφαρμόζει πολιτική περιορισμού των προσφύγων στα νησιά του Αιγαίου. Οποιοσδήποτε περιορισμός της ελεύθερης κυκλοφορίας των αιτούντων άσυλο κατά τη διάρκεια εξέτασης της αίτησης τους στα νησιά συνδέεται με την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, ως έχει.
Τούτου λεχθέντος, τα νησιά του Αιγαίου δεν μπορούν πλέον να μετατρέπονται σε υπερπλήρεις ζώνες προστασίας που καλούνται να διαχειριστούν ένα βάρος που δεν τους αναλογεί.
Αυτό αντικατοπτρίζεται επίσης και στη θέση της Ελλάδας κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για το προτεινόμενο νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο. Το νέο Σύμφωνο πρέπει να διασφαλίσει την άρση της πίεσης από τα νησιά του Αιγαίου μέσω της επίτευξης μιας συνθήκης αλληλεγγύης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και μιας κοινής πολιτικής επιστροφών.
Αν μη τι άλλο, η επιτυχία του νέου Συμφώνου θα φανεί από τη μείωση της πίεσης που υφίστανται τα νησιά του Αιγαίου, την προστασία των δικαιωμάτων των μεταναστών αλλά και των νησιωτών. Πρέπει σαφώς να αναγνωρίσουμε τις προσπάθειες που έγιναν καθώς και την αναστάτωση που υπέστησαν οι νησιώτες τα τελευταία πέντε χρόνια.
Αντίθετα, η σημαντική επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου κατά το τελευταίο έτος συνέβαλε στην αποσυμφόρηση των ΚΥΤ και στα πέντε αυτά νησιά και σε ξεκάθαρη μείωση του πληθυσμού των μεταναστών και των προσφύγων κατά περισσότερο από 70%.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να συνεργάζεται εποικοδομητικά με τους Ευρωπαίους και διεθνείς εταίρους της για την εξεύρεση βιώσιμων και δίκαιων λύσεων και την επίτευξη κοινών απαντήσεων σε μια επίμονη πρόκληση που είναι κοινή και ευρωπαϊκή.
Σε αυτήν την προσπάθεια, το έργο του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει σημασία για την ευαισθητοποίηση αλλά και για την προώθηση των αξιών που θα πρέπει να καθοδηγούν την κοινή μας δράση. Επενδύουμε σε αυτόν τον συνεχή και ανοιχτό διάλογο και είμαστε έτοιμοι να παρέχουμε όλες τις απαραίτητες διευκρινίσεις για οποιαδήποτε αμφισβητούμενη ή παραπλανητική επιχειρηματολογία”.
Με εκτίμηση,
Mιχάλης Χρυσοχοϊδης, Nότης Μηταράκης, Ιωάννης Πλακιωτάκης”