Η «συνεπιμέλεια των παιδιών» στην Βουλή - Αντιδράσεις από κόμματα αλλά και βουλευτές τη ΝΔ

Όταν στη μέση υπάρχει ένα παιδί, δεν υπάρχουν νικητές και νικημένοι, ανέφερε ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας, ανοίγοντας τη συζήτηση και επεξεργασία του νομοσχεδίου «Μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων και άλλα ζητήματα οικογενειακού δικαίου», στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές.

Ωστόσο, εκτός από τα πυρά της αντιπολίτευσης το νομοσχέδιο βρίσκει αντίθετους κα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, καθώς η Μαριέττα Γιαννάκου εξέφρασε ξεκάθαρα τη διαφωνία της κάνοντας λόγο για σολομώντειες λύσεις» και «άκαμπτα και οριζόντια» μέτρα ενώ διαφώνησε ξεκάθαρα με το υποχρεωτικό πλαίσιο συνεπιμέλειας και  τον υποχρεωτικό χρόνο παραμονής σε κάθε γονέα. Δημόσια ήταν και η διαφωνία της βουλευτίνας της ΝΔ Όλγα Κεφαλογιάννη.

Τι είπε ο υπουργός Κ. Τσιάρας

«Κάνουμε ένα βήμα να γλιτώσουμε τον ανθρώπινο πόνο, να προστατεύσουμε το παιδί, να εναρμονιστούμε με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα και κυρίως να δημιουργήσουμε μια εντελώς διαφορετική φιλοσοφία, μεταξύ των γονέων που πολλές βάζουν στη μέση το παιδί τους, με πολύ αρνητικές συνέπειες», είπε ο κ. Τσιάρας και υπογράμμισε ότι «τον τελευταίο λόγο θα έχει πάντα η δικαιοσύνη», αλλά πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια να μην χρειαστεί να φτάσουν έως εκεί.

Αναφερόμενος στις βασικές καινοτομίες του νομοσχεδίου, ο Κώστας Τσιάρας, αφού υπογράμμισε ότι το νέο πλαίσιο έχει παιδοκεντρικό χαρακτήρα, επισήμανε ότι προβλέπεται:

-η από κοινού και εξίσου άσκηση της γονικής μέριμνας και από τους δύο γονείς, μετά από το διαζύγιο. Η πρόνοια αφορά και τα παιδιά εκτός γάμου που έχουν αναγνωριστεί. «Θέλουμε να δείξουμε ότι μετά το χωρισμό, πρέπει και οι δύο γονείς να έχουν συμμετοχή σε αυτό που συμβαίνει στο παιδί», είπε ο υπουργός Δικαιοσύνης.

-εντάσσεται η διαμεσολάβηση, ως πρόδρομο στάδιο, πριν καταλήξουν οι γονείς στον φυσικό δικαστή.

 -θεσπίζεται το μαχητό τεκμήριο για το 1/3 του χρόνου επικοινωνίας του παιδιού με το γονέα με τον οποίο το παιδί δεν θα διαμένει τον περισσότερο χρόνο. «Εισάγουμε το μαχητό τεκμήριο γιατί οι δικαστικές αποφάσεις, με βάση το νόμο του 1983, δίνανε περίπου αυτόν τον χρόνο επικοινωνίας», είπε ο κ. Τσιάρας και πρόσθεσε ότι το μαχητό τεκμήριο εισάγεται προκειμένου οι δύο γονείς να μπορέσουν να συνεννοηθούν πριν φτάσουν στα δικαστήρια, για να προλάβουν τις ψυχολογικές επιπτώσεις που δημιουργούνται στους ίδιους και στο παιδί.

-εισάγονται αντικειμενικά κριτήρια με βάση τα οποία ο δικαστής θα κρίνει που πρέπει να κατανείμει τη γονική μέριμνα. Τέτοια αντικειμενικά κριτήρια είναι η μη καταβολή της διατροφής, η μη τήρηση των δικαστικών αποφάσεων, η προσπάθεια διάρρηξης των σχέσεων του παιδιού με τον έναν από τους δύο γονείς. Στο σημείο αυτό ο υπουργός υπογράμμισε ότι «κλείνει κάθε πιθανότητα να έχουν πρόσβαση στα πλεονεκτήματα του νέου νόμου, όσοι έχουν ασκήσει ενδοοικογενειακή βία».

-οργανώνονται επιμορφωτικά προγράμματα για 900 δικαστές «πρώτης γραμμής», τους επόμενους δύο μήνες για το νέο πλαίσιο, με τη συμμετοχή ψυχολόγων. 

   Ο υπουργός επισήμανε ότι το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο υφίσταται από το 1983 και αυτό ενώ «σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό έχει αλλάξει ο ρόλος του πατέρα και ο τρόπος που το παιδί αντιλαμβάνεται τη σημερινή πραγματικότητα».

«Τα παιδιά που μεγαλώνουν με τη φυσική παρουσία και των δύο γονέων διαμορφώνουν με πολύ καλύτερο τρόπο τη δική τους προσωπικότητα», είπε επίσης ο κ. Τσιάρας, διευκρινίζοντας ότι αυτό σε καμία περίπτωση δεν συνιστά μομφή για τις μονογονεϊκές οικογένειες που δίνουν έναν τεράστιο αγώνα να μεγαλώνουν τα παιδιά τους.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης είπε ότι το 90% των περιπτώσεων γονέων που αποφασίζουν να χωρίσουν σημειώνονται αποκλεισμοί στην επικοινωνία γονέων με τα παιδιά τους. «Αυτό το τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα επιχειρούμε να επιλύσουμε με τη συγκεκριμένη νομοθετική πρόταση που συζητάμε σήμερα. Επιχειρούμε να πετύχουμε μια ισορροπία και επιχειρούμε να δώσουμε το δικαίωμα στον κάθε γονέα να έχει σχέση και επικοινωνία με το παιδί του», είπε ο υπουργός Δικαιοσύνης.

Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Θεόφιλος Ξανθόπουλος, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι δεν έδωσε στη Βουλή το πόρισμα της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, το οποίο, «κατά ασφαλείς πληροφορίες, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης το αγνόησε, προχώρησε σε δικές της προσθαφαιρέσεις για να καταλήξουμε σε ένα νομοσχέδιο που προκαλεί πάρα πολύ σοβαρές επιφυλάξεις». Ο κ. Ξανθόπουλος επισήμανε δε, ότι για την κατάρτιση του νομοσχεδίου, δεν κλήθηκε ούτε μια γυναικεία οργάνωση, ήταν απούσα η Γενική Γραμματεία Ισότητας και την ίδια ώρα οι διατάξεις δέχονται κριτική από όλο το πολιτικό φάσμα, περιλαμβανομένων και προσώπων με ισχυρό πολιτικό αποτύπωμα από την παράταξη της ΝΔ που επισημαίνουν τα προβλήματα που θα δημιουργήσει το νομοσχέδιο.

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ είπε ότι το νομοσχέδιο διαπνέεται από βαθιά συντηρητική αντίληψη και «από παιδοκεντρικό, το σύστημα γίνεται γονεοκεντρικό» και το παιδί καθίσταται πλέον παρακολούθημα των γονέων και εγκαθίσταται στο κέντρο της κρίσης, ανάμεσα στους γονείς. Ο κ. Ξανθόπουλος είπε ότι η αναγκαστική συνεπιμέλεια θα δημιουργήσει εντάσεις, αντιπαραθέσεις και επιπλέον τριβές και διευκρίνισε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υπέρ της συνεπιμέλειας, πιστεύει ότι απαιτούνται τροποποιήσεις στο υφιστάμενο πλαίσιο, αλλά διαφωνεί με την αναγκαστική και την εξίσου συνεπιμέλεια, γιατί καθιστά δέσμιο τον δικαστή να αποφασίσει σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο, ενώ το νέο πλαίσιο διαφοροποιεί αυτό που προσδιορίζεται εδώ και χρόνια, ως το συμφέρον του παιδιού. Είπε επίσης, ότι εισάγονται κριτήρια αχρείαστα σε σχέση με το συμφέρον του παιδιού. «Μας καλείτε να νομοθετήσουμε για θέματα που θα έπρεπε να υπάρχει συναίνεση και συμφωνία και για τα οποία το ισχύον νομικό οπλοστάσιο δίνει στο δικαστή τη δυνατότητα να απαντήσει. Παρεμβαίνετε άτσαλα στη δικαιοδοτική κρίση, δημιουργείτε εντάσεις στην κοινωνία», είπε ο κ. Ξανθόπουλος. 

Να κατατεθεί στη Βουλή το κείμενο της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, ζήτησε από τον υπουργό Δικαιοσύνης η ειδική αγορήτρια του Κινήματος Αλλαγής Νάντια Γιαννακοπούλου, που επισήμανε ότι το νομοσχέδιο προκαλεί ήδη σφοδρές αντιδράσεις όχι μόνο από τις γυναικείες οργανώσεις αλλά και από έγκριτους νομικούς που μετείχαν στην νομοπαρασκευαστική επιτροπή, για το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου. «Κανείς μα κανείς δεν θα μπορούσε να είναι κατά της συνεπιμέλειας, αλλά οι διατάξεις που φέρνει η κυβέρνηση είναι ατελέσφορες», είπε η βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής και πρόσθεσε ότι το νομοσχέδιο δεν είναι μεταρρύθμιση, δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες για τη γονική μέριμνα και δεν θέτει στο επίκεντρο το συμφέρον του παιδιού.

«Πρώτιστο έπρεπε να είναι το συμφέρον του παιδιού. Η όποια λύση πρέπει να εξυπηρετεί πρωτίστως το συμφέρον του παιδιού που μπορεί να διαφέρει κάθε φορά. Αυτό αναφέρουν όλες οι διεθνείς συμβάσεις για τα δικαιώματα του παιδιού, διότι κάθε παιδί και κάθε οικογένεια ζει κάτω από διαφορετικές συνθήκες», είπε επίσης η Νάντια Γιαννακοπούλου και κατηγόρησε το υπουργείο Δικαιοσύνης ότι αρνήθηκε τη διαβούλευση με την Κοινωνία των Πολιτών, δεν διαβουλεύθηκε με δικηγόρους, δικαστές και ψυχιάτρους, αλλά «επέλεξε να συνδιαλλαγεί μόνο με τη μία πλευρά των γονέων, την πλευρά ενός λόμπι χωρισμένων μπαμπάδων και να παρακάμψει όλες τις γυναικείες οργανώσεις».

«Στην ανάπτυξη του παιδιού, δεν μπορεί παρά να είναι καθοριστικός παράγοντας σε ποιες οικονομικές, κοινωνικές συνθήκες αναπτύσσεται η γονική ευθύνη, δηλαδή σε τι κόσμο μεγαλώνουν τα παιδιά και με ποιους οικονομικούς και κοινωνικούς όρους», επισήμανε η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα και πρόσθεσε ότι οι αλλαγές που κατέθεσε η κυβέρνηση σε σχέση με τη γονική μέριμνα, αντικειμενικά θα λειτουργήσουν μέσα στο πλαίσιο των οικονομικών και κοινωνικών αντιλήψεων της σύγχρονης εκμεταλλευτικής κοινωνίας που δεν έχει στο επίκεντρο τις ανάγκες του παιδιού, «όπως το αντιλαμβάνεται κανείς από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην καθημερινότητά της η λαϊκή οικογένεια». Όπως υπογράμμισε, αφετηρία της θέσης του ΚΚΕ για τη γονική μέριμνα είναι οι κοινωνικές ανάγκες του παιδιού και όχι οι συναισθηματικές ανάγκες των γονέων, αν αυτές έρχονται σε αντίθεση με το συμφέρον του παιδιού. Η κ. Κομνηνάκα δεν αρνήθηκε την ανάγκη τροποποιήσεων στο οικογενειακό δίκαιο που θα λαμβάνουν υπόψη τις εξελίξεις στη γονική σχέση, αλλά προϋπόθεση για τις τροποποιήσεις είναι η επιστημονική και κοινωνική έρευνα, η οποία όμως δεν έγινε από το υπουργείο Δικαιοσύνης. Η βουλευτής του ΚΚΕ κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι εκβιάζει τη συγκεκριμένη κατεύθυνση που θα λάβει η νομολογία και αυτό ενώ απουσιάζουν οι κατάλληλες υποστηρικτικές δομές που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην επίλυση των οικογενειακών διαφορών.

«Οι γονείς είναι δύο. Είναι ο άνδρας και η γυναίκα. Γιατί συμπεριλάβατε στο νομοσχέδιο ότι η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει να σέβεται τον σεξουαλικό προσανατολισμό;», ανέφερε ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνος Χήτας και πρόσθεσε: «Δηλαδή, για να το πω απλά, εγώ είμαι παντρεμένος, παντρεύτηκα, έχω δύο παιδάκια, μου προέκυψαν άλλες ορέξεις λίγο αργότερα, πάω και συζώ με τον Βαγγέλη, πρέπει να έχω το ίδιο δικαίωμα στη γονική μέριμνα με τη μητέρα του παιδιού. Δηλαδή το παιδί να πηγαίνει ίσο χρόνο στον Βαγγέλη και στον Ανέστη. Ε, δεν γίνονται αυτά» 

Η ειδική αγορήτρια του ΜέΡΑ25 Αγγελική Αδαμοπούλου, επισήμανε ότι «οι τροποποιήσεις στο οικογενειακό δίκαιο, που κατέθεσε η κυβέρνηση, έχουν προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις και ένα ιδιότυπο πόλεμο μεταξύ ανδρών και γυναικών και δεν βρίσκει έρεισμα στην ελληνική κοινωνία». Κατηγόρησε επίσης την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, ότι «όχι μόνο δεν αξιοποίησε το κείμενο της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής που είχε συγκροτηθεί υπό τον κ. Τέντε, αλλά το πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων» και κάλεσε τον κ. Τσιάρα να δημοσιοποιήσει το κείμενο αυτό και να εξηγήσει γιατί δεν τον αξιοποίησε και ποιοι έγραψαν τελικά αυτό το νομοσχέδιο. «Πρέπει να μας πείτε ποιοι είναι αυτοί οι οποίοι έχουν υποδείξει αυτό το κατάπτυστο νομοσχέδιο», είπε η Αγγελική Αδαμοπούλου, απευθυνόμενη στον υπουργό Δικαιοσύνης και πρόσθεσε πως όταν τα ζευγάρια δεν μπορούν να λύσουν και ρυθμίσουν ειρηνικά τη σχέση τους, τότε ο μοναδικός αρμόδιος για να επιλύσει αυτές τις διαφορές είναι ο φυσικός δικαστής, τη δικαιοδοτική κρίση του οποίου έρχεται να υποκαταστήσει σήμερα η κυβέρνηση, με αυτό το νομοσχέδιο. Όπως δε επισήμανε η ειδική αγορήτρια του ΜέΡΑ25, η συντριπτική πλειονότητα των διαζυγίων είναι σήμερα συναινετικά και άρα έχει καλλιεργηθεί στην ελληνική κοινωνία η φιλοσοφία της συνεννόησης και της ειρήνευσης των σχέσεων των γονέων. Προέβλεψε δε ότι θα σωρευθούν αγωγές «με το τσουβάλι», διότι το νομοσχέδιο θα αποδειχθεί ανεφάρμοστο. «Αυτά τα λόμπι που σας υποδεικνύουν αυτό το νομοσχέδιο σήμερα, είναι αυτοί που πριν από τέσσερις-πέντε ημέρες κρέμασαν σε μια κεντρική περιοχή της Κηφισιάς ένα αισχρότατο πανό με το οποίο λένε ότι το παρόν οικογενειακό δίκαιο, έχει καταφέρει να πλουτίσουν δικηγόροι και δικαστές. Αυτό είναι ψευδέστατο», είπε η Αγγελική Αδαμοπούλου, σημειώνοντας ότι με το υφιστάμενο οικογενειακό δίκαιο, έχουν μειωθεί οι αντιδικίες μεταξύ των γονέων. 

Η πρόεδρος της Ειδικής Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου 'Αννα Καραμανλή, υπογράμμισε ότι το οικογενειακό δίκαιο που ήταν προοδευτικό, για την εποχή του, σήμερα έχει ανάγκη προσαρμογής δεδομένων των νέων μοντέλων οικογενειακής ζωής και της αλλαγής του τρόπου συμμετοχής των πατέρων στην ανατροφή των παιδιών τους. «Ο ρόλος των πατέρων έχει μεταβληθεί πολύ σε σχέση με τις αρχές της δεκαετίας του '80. Οι πατέρες σήμερα και επιθυμούν και πρέπει να έχουν λόγο στην ανατροφή των παιδιών τους, όχι μόνο ποσοτικά αλλά και ποιοτικά», είπε η βουλευτής της ΝΔ και πρόσθεσε: «Η ζωή για τις μητέρες είναι πολύ δύσκολη. Ως μητέρα που μεγάλωσα μόνη μου δύο παιδιά, μπορώ να το διαβεβαιώσω. Όσο όμως και αν κουράστηκα, όσο και αν εξαντλήθηκα ή αγανάκτησα, ακόμα και να έκλαψα, ποτέ μα ποτέ δεν διανοήθηκα να βάλω το προσωπικό μου συμφέρον πάνω από το συμφέρον των παιδιών μου. Και το συμφέρον των παιδιών μου με υποχρεώνει να βάζω στην άκρη τον εγωισμό μου ή τα δικαιολογημένα παράπονά μου και με δύναμη να συνεχίζω να τα φροντίζω μαζί με τον πατέρα τους».

Διαφωνίες Μαριέτας Γιαννάκου - Όλγας Κεφαλογιάννη

Η βουλευτής της ΝΔ Όλγα Κεφαλογιάννη, αν και δήλωσε σύμφωνη με την αρχή του νομοσχεδίου, είπε ότι οι διατάξεις που εξειδικεύουν το συμφέρον του παιδιού έχουν γονεοκεντρικό χαρακτήρα, όπως η διάταξη που ορίζει πως το δικαστήριο πρέπει να συνεκτιμά παραμέτρους όπως η ικανότητα του γονέα να σεβαστεί τα δικαιώματα του άλλου, τη συμπεριφορά του γονέα κατά το προηγούμενο διάστημα. «Ακόμη και αν έπρεπε να θεσπίσουμε κριτήρια, αυτά θα έπρεπε να είναι παιδοκεντρικά», είπε η Όλγα Κεφαλογιάννη και επισήμανε ότι ο ρόλος του δικαστηρίου είναι αναντικατάστατος για να εξειδικεύσει ποιο είναι το συμφέρον του παιδιού, που διαφέρει κατά περίπτωση. Επισήμανε επίσης ότι η επιτροπή του ΟΗΕ που είναι αρμόδια για την παρακολούθηση της εφαρμογής της σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού, αναφέρει ότι το συμφέρον του παιδιού εξειδικεύεται κατά περίπτωση. Η βουλευτής της ΝΔ δήλωσε αντίθετη με την διάταξη για την εξίσου γονική μέριμνα. «Εφόσον οι γονείς δεν ασκούσαν εξίσου τη γονική μέριμνα κατά το γάμο, δεν είναι άστοχο να λέμε ότι θα την ασκούν εξίσου, μετά την λύση ή την ακύρωση του γάμου;», είπε η Όλγα Κεφαλογιάννη και επισήμανε ότι «εάν το εξίσου ερμηνευθεί ως ισόχρονη γονική μέριμνα, τότε περνάμε στην υποχρεωτική ισόχρονη εναλλασσόμενη διαμονή για κάθε παιδί αδιακρίτως».

Νωρίτερα και η βουλευτής της ΝΔ Μαριέττα Γιαννάκου έκανε λόγο για «σολομώντειες λύσεις» και «παρανοϊκές καταστάσεις», τονίζοντας ότι τέτοιου είδους ζητήματα δεν μπορούν να λυθούν από νομικούς. «Οι αποφάσεις δεν πρέπει να ρυθμίζονται άκαμπτα και οριζόντια. Σολομώντειες λύσεις δεν είναι προς το συμφέρον του παιδιού διότι τα παιδιά δεν αποτελούν μαθηματική εξίσωση», είπε η βουλευτής της ΝΔ.