Οταν ένα σχέδιο που επεξεργάζονται οι Βρυξέλλες δεν βγάζει νόημα, υπάρχουν δύο πιθανές εξηγήσεις. Η πρώτη είναι ότι η ιδέα στην οποία βασίζεται είναι μια ανοησία. Η δεύτερη, ότι πίσω από τη σύγχυση κρύβεται μια ιδεολογική σύγκρουση στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης που δεν έχει ακόμη επιλυθεί.
Κάτι τέτοιο συμβαίνει με τις τελευταίες ιδέες για τη μετανάστευση. Η Ενωση ζητά καλύτερο συντονισμό της εισροής μεταναστών, χρησιμοποιώντας ένα περίεργο λεξιλόγιο: «κυκλική μετανάστευση» και «συμπράξεις κινητικότητας» ανάμεσα στην Ε.Ε. και τρίτες χώρες.
Η Ευρώπη ανταγωνιζόταν για χρόνια την Αμερική, τον Καναδά και την Αυστραλία προκειμένου να προσελκύσει τους πιο περιζήτητους εργαζόμενους από το εξωτερικό. Σε λίγο καιρό, η Επιτροπή αναμένεται να προτείνει τη δική της εκδοχή της αμερικανικής πράσινης κάρτας, μια «μπλε κάρτα», που θα προσφέρει ελεύθερη μετακίνηση σε όλη την Ευρώπη για τους ειδικευμένους μετανάστες.
Αυτή είναι η φιλελεύθερη ματιά να βλέπει κανείς τα πράγματα. Η άλλη είναι εκείνη του «γερακιού». Η κυκλική μετανάστευση, εξηγεί η Κομισιόν, θα αποτελέσει το πρότυπο για μια νέα νομοθεσία που θα αφορά τους εποχικούς μετανάστες (σαν κι αυτούς που πληρώνονται μερικά ευρώ για να μαζεύουν φράουλες στην Ιταλία ή να ανακατεύουν το τσιμέντο στις οικοδομές της Ισπανίας). Για τους ανθρώπους αυτούς, οι Βρυξέλλες υπόσχονται ότι θα επιστρέφουν στις χώρες τους όταν θα λήγει η σύμβασή τους, χωρίς να έχουν το δικαίωμα να φέρνουν τις οικογένειές τους ή να διεκδικούν επιδόματα.
Αυτά τα σχέδια είναι μια νεότερη και ευγενέστερη εκδοχή των προγραμμάτων των «γκασταρμπάιτερ», όπου οι τούρκοι και οι μαροκινοί εργάτες δεν ενσωματώθηκαν ποτέ πλήρως στις κοινωνίες υποδοχής τους επειδή στην πραγματικότητα ήταν ανεπιθύμητοι. Οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών εξηγούν ότι χάρις στην τεχνολογία θα μπορούν ανά πάσα στιγμή να εντοπίζουν τους μετανάστες που μπαίνουν και βγαίνουν από το ευρωπαϊκό έδαφος.
Αν το σύστημα δεν δουλέψει, εξετάζεται και η λύση της παρακράτησης των μισθών των μεταναστών για το διάστημα που βρίσκονται στην Ευρώπη, και της απόδοσής τους όταν θα επιστρέφουν στην πατρίδα τους...
Οι Βρυξέλλες εξετάζουν ακόμη την παροχή κινήτρων στις χώρες που συμπεριφέρονται «σωστά», όπως η ταχύτερη χορήγηση βίζας στους πολίτες τους που θέλουν να δουλέψουν στην Ευρώπη. Σε αντάλλαγμα, οι χώρες αυτές θα πρέπει να υπογράψουν συμφωνίες ότι θα παίρνουν πίσω τους πολίτες τους που εμφανίζονται παράνομα στο ευρωπαϊκό έδαφος, αν όχι και τους «απάτριδες» μετανάστες οι οποίοι διασχίζουν το έδαφός τους για να φτάσουν στην Ευρώπη.
Αν έστω και λίγες αφρικανικές χώρες δεχθούν να υπογράψουν μια τέτοια συμφωνία, θα υπάρξει ένα κύμα εκτοπίσεων από την Ευρώπη.
Μήπως λοιπόν αυτός είναι ο μυστικός στόχος του όλου σχεδίου; Οι περισσότερες πλούσιες χώρες της Ε.Ε. δεν έχουν ανοίξει τις αγορές εργασίας τους ούτε για τους εργαζόμενους από τις πρώην κομμουνιστικές χώρες. Τι ελπίδες λοιπόν μπορεί να έχει ένας εργάτης από το Μάλι να γίνει δεκτός με ανοιχτές αγκάλες από την Ευρώπη;
Στην πραγματικότητα, όροι όπως η «κυκλική μετανάστευση» ενδέχεται να μην είναι τίποτα άλλο από ένα «μικρό καρότο» για να πειστούν οι κυβερνήσεις του Τρίτου Κόσμου να υπογράψουν συμφωνίες για την επιστροφή των λαθρομεταναστών.
Πηγή: The Economist http://www.economist.com/world/europe/displaystory.cfm?story_id=9254520 .