Η εφοδιαστική αλυσίδα αποτελεί τομέα προτεραιότητας στην άσκηση των πολιτικών της Ε.Ε., στον οποίο στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό η λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Χωρίς σύγχρονα επαρκή μεταφορικά δίκτυα και δίχως τη βιώσιμη ανάπτυξη των μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσίδας, η ευρωπαϊκή οικονομία δεν μπορεί να αναπτύσσεται και να ευημερεί.
Της Έλενας Κουντουρά*
Η εφοδιαστική αλυσίδα αποτελεί τομέα προτεραιότητας στην άσκηση των πολιτικών της Ε.Ε., στον οποίο στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό η λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Χωρίς σύγχρονα επαρκή μεταφορικά δίκτυα και δίχως τη βιώσιμη ανάπτυξη των μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσίδας, η ευρωπαϊκή οικονομία δεν μπορεί να αναπτύσσεται και να ευημερεί.
Η καταλυτική σημασία του κλάδου της εφοδιαστικής αλυσίδας και η ανάγκη στήριξής του αποτυπώθηκε έντονα σε όλη την περίοδο από το ξέσπασμα της πανδημίας, εξαιτίας της επιτακτικής ανάγκης να μείνουν γεμάτα τα ράφια των σούπερ μάρκετ και να μη σημειωθούν ελλείψεις στις ευρωπαϊκές αγορές, παρά τα περιοριστικά μέτρα και την απουσία ενιαίου συντονισμού στην Ε.Ε. στους διασυνοριακούς ελέγχους το πρώτο διάστημα της υγειονομικής κρίσης.
Ο κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας βρέθηκε στην πρώτη γραμμή, την ώρα που οι μετακινήσεις παρέλυαν σε όλη την Ευρώπη.
Η δραστηριότητά του μάλιστα εντάθηκε ακριβώς επειδή έπρεπε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη διακίνηση βασικών αγαθών, όπως τα τρόφιμα, και ακόμη περισσότερο τους τελευταίους μήνες, για να καλυφθεί η επείγουσα ανάγκη άμεσης διανομής των εμβολίων στις χώρες της Ε.Ε.
Οι ανάγκες όμως του κλάδου στις ειδικές συνθήκες της πανδημίας δεν έγιναν αμέσως αντιληπτές από αρκετές κυβερνήσεις.
Ακριβώς λόγω της έλλειψης ενιαίου ευρωπαϊκού συντονισμού στις προϋποθέσεις εισόδου στις χώρες μέλη, αναδείχθηκαν σημαντικές αδυναμίες στη διαχείριση της κατάστασης, με αποτέλεσμα τις εικόνες χάους, τόσο στο Ντόβερ- Καλαί στα τέλη του 2020 αλλά και πριν από μερικές εβδομάδες στα σύνορα της Γερμανίας και της Αυστρίας με ουρές ακινητοποιημένων οχημάτων.
Ακόμη και στην Ελλάδα οι πρόσφατοι περιορισμοί στα σύνορα, που είχαν ως αποτέλεσμα να εισέρχεται μόλις το 10%-20% των φορτηγών ημερησίως, δημιούργησε σημαντικές καθυστερήσεις και ουρές οχημάτων σε κομβικές χερσαίες πύλες εισόδου.
Για το κρίσιμο αυτό ζήτημα έκανα προσωπικά παρέμβαση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος να υπονομευτεί η απρόσκοπτη μεταφορά και επομένως η επάρκεια βασικών αγαθών στην Ε.Ε.
Ζήτησα να γίνει κάθε προσπάθεια να παραμείνουν ανοικτοί οι ευρωπαϊκοί διάδρομοι και να βελτιωθούν οι υγειονομικοί έλεγχοι ώστε εξασφαλιστεί η γρήγορη διέλευση των οχημάτων από τις Πράσινες Λωρίδες (Green Lanes).
Κυρίως όμως κάλεσα την Κομισιόν να καταρτίσει άμεσα ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών και προκλήσεων που προκύπτουν στις εμπορευματικές μεταφορές και το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί το επόμενο διάστημα.
Εκτός από τη διαχείριση των έκτακτων συνθηκών, ο κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας έχει σήμερα ανάγκη από ένα ολιστικό σχέδιο στήριξης της ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητάς του, για τη μετά COVID19 εποχή, στο πλαίσιο της ενιαίας εσωτερικής αγοράς της Ε.Ε. αλλά και σύμφωνα με τους στόχους για ασφαλείς, πράσινες και βιώσιμες μεταφορές.
Επιβάλλεται τα κράτη-μέλη να αξιοποιήσουν τους ευρωπαϊκούς πόρους μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και να τους κατευθύνουν σε επενδύσεις αναγκαίες που θα στηρίξουν άμεσα και έμμεσα τη δραστηριότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή αλλά και την εθνική στρατηγική στόχευση για τη βιωσιμότητα.
Αυτό αφορά ιδιαίτερα την Ελλάδα, λόγω της ιδιαίτερης στρατηγικής της θέσης και του στόχου για την καθιέρωσή της σε ευρωπαϊκό και διεθνές διακομεταμιστικό κέντρο μεταφορών, μέσω της ανάπτυξης των συνδυασμένων μεταφορών.
Είναι απαραίτητο ένα συνολικό πλέγμα ταυτόχρονων στοχευμένων παρεμβάσεων για την αυτοματοποίηση και ψηφιοποίηση του κλάδου με βάση τα πιο σύγχρονα διεθνή πρότυπα και με ανάλογη έμφαση στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του προσωπικού.
Όσον αφορά τον πράσινο μετασχηματισμό, ο χωροταξικός και αναπτυξιακός σχεδιασμός για τον κλάδο πρέπει να γίνει στη βάση εμπεριστατωμένης καταγραφής των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ανάλυσης του ενεργειακού αποτυπώματος, να στηριχθεί σταδιακά η ανανέωση του στόλου των οχημάτων, ώστε να καταστούν πιο φιλικά προς το περιβάλλον, και να ενισχυθούν περισσότερο οι επενδύσεις στην έρευνα και καινοτομία για την εφοδιαστική αλυσίδα.
Πολύ σημαντικές για την Ελλάδα είναι οι επενδύσεις στα απαραίτητα έργα υποδομών και δικτύων για τις μεταφορές, μέσα από την αναθεώρηση των προγραμμάτων για το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών TEN-T, την αξιοποίηση του χρηματοδοτικού εργαλείου Connecting Europe Facility (CEF) και των ταμείων περιφερειακής ανάπτυξης και συνοχής, όπως επίσης και ο σχεδιασμός για την ανάπτυξη των διασυνδεδεμένων μεταφορών με έμφαση στον ρόλο των σιδηροδρόμων.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιέζω ώστε στις πολιτικές για την πράσινη και ενεργειακή μετάβαση να ληφθούν υπόψη οι ιδιαίτερες ανάγκες των πιο απομακρυσμένων και νησιωτικών περιοχών, που έχουν δυσανάλογα επωμιστεί αυξημένο μεταφορικό κόστος για τη διακίνηση των αγαθών, και δεν έχουν ισότιμες ευκαιρίες στην ανάπτυξη.
Τέλος, για να έχουμε βιώσιμες μεταφορές πρέπει να είναι πρωτίστως ασφαλείς. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με όρισε εισηγήτρια στον πολύ κρίσιμο φάκελο που ετοιμάζουμε για την «Οδική Ασφάλεια» στην Ε.Ε. και πρόθεσή μου είναι να συμπεριλάβουμε θέσεις όσον αφορά την ασφάλεια των επαγγελματιών οδηγών και των οχημάτων που κινούνται στα διευρωπαϊκά οδικά δίκτυα.