Τις αναπτυξιακές προκλήσεις που αναδύονται από τον κλάδο των σιδηροδρομικών μεταφορών, υπογραμμίζοντας τον καθοριστικό ρόλο της ανεξάρτητης αρχής στην ασφάλεια του σιδηροδρομικού έργου με το οποίο είναι επιφορτισμένη η ΡΑΣ, αναλύει η πρόεδρος της Αρχής Ιωάννα Τσιαπαρίκου.
Τις αναπτυξιακές προκλήσεις που αναδύονται από τον κλάδο των σιδηροδρομικών μεταφορών, υπογραμμίζοντας τον καθοριστικό ρόλο της ανεξάρτητης αρχής στην ασφάλεια του σιδηροδρομικού έργου με το οποίο είναι επιφορτισμένη η ΡΑΣ, αναλύει η πρόεδρος της Αρχής Ιωάννα Τσιαπαρίκου.
Η κ. Τσιαπαρίκου επισημαίνει επίσης το ρόλο της ΡΑΣ στη διασφάλιση της διαφάνειας αλλά και της δίκαιης και ίσης μεταχείρισης στον τομέα της ρύθμισης της σιδηροδρομικής αγοράς. Η συνεχώς εξελισσόμενη σιδηροδρομική αγορά στην Ελλάδα, αλλά και το πολυδιάστατο πλέγμα των κρίσιμων αρμοδιοτήτων της ΡΑΣ βρίσκονται στην επικαιρότητα, καθώς ο φορέας, ως μία σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ανεξάρτητη Αρχή, εγγυάται την ασφάλεια, τον υγιή ανταγωνισμό, αλλά και ένα πλαίσιο νέων επενδυτικών προοπτικών για τον Ελληνικό Σιδηρόδρομο με θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Με διευρυμένες αρμοδιότητες και έργο, «η ΡΑΣ είναι πέντε αρχές σε μία», ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Τσιαπαρίκου, προσθέτοντας: «Είναι απαραίτητη -τυπικά και ουσιαστικά- προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος ενός σύγχρονου, ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού σιδηροδρόμου. Με ασφαλείς και αξιόπιστες μεταφορές. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, δημιουργείται ένα νέο παραγωγικό εργαλείο στην ανάπτυξη της χώρας».
Κυρίαρχο μέλημα της ΡΑΣ, σύμφωνα με την πρόεδρο της Ανεξάρτητης Αρχής, «είναι η δημιουργία μιας αποτελεσματικής και ανοικτής σιδηροδρομικής αγοράς, η άρση των διοικητικών και τεχνικών εμποδίων, η διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού και η κάλυψη στον τομέα της ασφάλειας και διαλειτουργικότητας των σιδηροδρομικών μεταφορών».
Η πρόεδρος της Επιτροπής παρέθεσε λεπτομερώς τα κυρίαρχα πεδία στα οποία δραστηριοποιήθηκε η ΡΑΣ το 2019-2020 βάσει των θεσμοθετημένων υποχρεώσεών της που απορρέουν από το εθνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο.
Στον πυρήνα των παρεμβάσεων της ΡΑΣ συγκαταλέγεται η συμβολή της στον τομέα της ρύθμισης της ελληνικής σιδηροδρομικής αγοράς. Στόχευση, η επιβολή διαφάνειας και η τήρηση των κανόνων ανταγωνισμού.
Επιφορτισμένη με την εποπτεία εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας, άσκησε συστηματικούς ελέγχους και παρεμβάσεις στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις.
Σε μία χρονική συγκυρία, μάλιστα, που ο ευαίσθητος τομέας ρύθμισης της σιδηροδρομικής αγοράς απαιτούσε ειδικούς χειρισμούς, λόγω του νέου μοντέλου λειτουργίας της ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε., μετά την απορρόφηση της ΕΕΣΣΤΥ Α.Ε., τον έναν και μοναδικό φορέα συντήρησης υλικού.
Με μία σειρά παρεμβάσεων, όπως αναφέρει η κ. Τσιαπαρίκου, η ΡΑΣ συνεργάστηκε με ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε., προκειμένου να ολοκληρωθούν μέσα στο 2019 όλες οι απαιτήσεις που προέκυψαν από αυτή τη νέα επιχειρηματική κίνηση της εταιρείας, καθιστώντας τη ΡΑΣ κρίσιμο ρυθμιστή για την ομαλή λειτουργία του σιδηροδρομικού έργου.
«Λαμβάνοντας υπόψη την είσοδο και άλλων σιδηροδρομικών επιχειρήσεων στην ελληνική σιδηροδρομική υποδομή και την κρισιμότητα των υπηρεσιών συντήρησης σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού για το περαιτέρω “άνοιγμα” της ελληνικής σιδηροδρομικής αγοράς, η ΡΑΣ θεωρεί προτεραιότητα τη διασφάλιση της διαφάνειας και την τήρηση των κανόνων του ανταγωνισμού στη συγκεκριμένη μονοπωλιακή αγορά», αναφέρει η κ. Τσιαπαρίκου.
Και προσθέτει: «Η ΡΑΣ παρακολουθεί στενά τις σχετικές συμβάσεις παροχής υπηρεσιών συντήρησης σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού μεταξύ της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και των άλλων σιδηροδρομικών επιχειρήσεων, με στόχο οποιαδήποτε τυχόν διαφοροποίηση να τεκμηριώνεται και να ακολουθεί τις απαιτήσεις του άρθρου 31 του ν.4408/2016».
Σημαίνων εποπτικός - ελεγκτικός ρόλος της Αρχής είναι η διασφάλιση της διαφάνειας, σε ό,τι αφορά τη διαδικασία πρόσβασης στη σιδηροδρομική υποδομή, αλλά και της ορθής χρήσης του δικτύου από τις εταιρείες, η οποία επιτεύχθηκε με σειρά ελέγχων και παρεμβάσεων, που αναφέρθηκαν αναλυτικά από την κ. Τσιαπαρίκου.
Στις μείζονες αρμοδιότητες της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων συγκαταλέγεται η εποπτεία εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας σχετικά με την ασφάλεια του σιδηροδρομικού συστήματος. Στο ενεργητικό της καταγράφονται μία σειρά ελέγχων που διενήργησε στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις συμπεριλαμβανομένου και του διαχειριστή υποδομής ΟΣΕ, με την Αρχή να είναι επιφορτισμένη με την έκδοση πιστοποιητικών ασφαλείας των σιδηροδρομικών εταιρειών που θέλουν να ασκήσουν μεταφορικό έργο στην ελληνική σιδηροδρομική υποδομή.
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της ΡΑΣ κεντρικό ρόλο έχει το πεδίο της διαλειτουργικότητας, «η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου απαιτεί την εξασφάλιση της “διαλειτουργικότητας” (ή τεχνικής συμβατότητας) των υποδομών, του τροχαίου υλικού, της σηματοδότησης, της ηλεκτροκίνησης και άλλων υποσυστημάτων του σιδηροδρομικού συστήματος, καθώς και λιγότερο σύνθετες διαδικασίες για την έγκριση τροχαίου υλικού σε ολόκληρο το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πεδίο της διαλειτουργικότητας η κεντρική αρμοδιότητα της ΡΑΣ, ως ΕΑΑ, είναι η χορήγηση της Έγκρισης Θέσης σε Λειτουργία (Authorization for Placing In Service-APIS) όλων των οχημάτων και των δομικών υποσυστημάτων του σιδηροδρομικού συστήματος», αναφέρει η κ. Τσιαπαρίκου.
Παράλληλα, «η ΡΑΣ βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς για θέματα που αφορούν στη σιδηροδρομική αγορά, στην ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών, στη διαλειτουργικότητα, στις τεχνολογικές και νομοθετικές εξελίξεις και στα δικαιώματα των επιβατών», τονίζει η πρόεδρος.
Σταθερά προσηλωμένη στην καλλιέργεια και τη διάδοση της κουλτούρας ασφάλειας εκτός από την ισχυρή εποπτεία που ασκεί στην τήρηση και την εφαρμογή της σιδηροδρομικής νομοθεσίας, ώστε να συμβαδίζει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, η ΡΑΣ προχώρησε στη διοργάνωση ημερίδων και ενημερωτικών δράσεων σε σχολεία, δημιουργώντας ισχυρή επιδραστικότητα και ευαισθητοποίηση.
Κομβική η αναγνώριση του εκπαιδευτικού κέντρου
Κομβικό σημείο των παρεμβάσεων της ΡΑΣ όσον αφορά το ζήτημα της ασφάλειας του σιδηροδρομικού έργου, αλλά και το άνοιγμα της αγοράς των σιδηροδρομικών μεταφορών στην Ελλάδα, αποτέλεσε η ολοκλήρωση της αναγνώρισης του Εκπαιδευτικού Κέντρου του ΟΣΕ από τη ΡΑΣ, το 2018.
«Ρυθμίστηκε, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις, το θέμα της εκπαίδευσης για την αδειοδότηση νέων μηχανοδηγών. Τον Ιούλιο του 2019, η ΡΑΣ διοργάνωσε, σε συνεργασία με το Εκπαιδευτικό Κέντρο του ΟΣΕ τις πρώτες εξετάσεις για απόκτηση ευρωπαϊκής άδειας μηχανοδηγού. Μετά την επιτυχή υλοποίηση τόσο της εκπαιδευτικής διαδικασίας από το Εκπαιδευτικό Κέντρο όσο και της εξεταστικής διαδικασίας, την ευθύνη της οποίας είχε η ΡΑΣ, εκδόθηκαν οι πρώτες ευρωπαϊκές άδειες μηχανοδήγησης», ανέφερε η κ. Τσιαπαρίκου. Εκτιμάται ότι η αδειοδότηση και πιστοποίηση νέων μηχανοδηγών θα ενισχύσει την απελευθέρωση των σιδηροδρομικών μεταφορών στην Ελλάδα, συμβάλλοντας στην αύξηση του μεριδίου του σιδηροδρομικού έργου τόσο του επιβατικού όσο και του εμπορευματικού.