Το αδιέξοδο της εκπαίδευσης

Τα Τμήματα των Πανεπιστημίων καλούνται μέχρι τις 31/3 να στείλουν στο Υπουργείο Παιδείας την απόφασή τους για τον καθορισμό του συντελεστή για τον προσδιορισμό της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) για την εισαγωγή των φοιτητών τους το 2021. Έχουν δικαίωμα να ορίσουν ως συντελεστή όποιον επιθυμούν μέσα στο επιτρεπτό εύρος, που καθόρισε το Υπουργείο Παιδείας, από 0,8 έως 1,2 και για τα ειδικά μαθήματα από 0,7 έως 1,1. Πρόκειται για τον συντελεστή με τον οποίο θα πολλαπλασιαστεί ο μέσος όρος των βαθμών όλων των υποψηφίων, ώστε να προκύψει η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής για κάθε Τμήμα των ΑΕΙ.

Ο ελάχιστος συντελεστής που μπορούν να ορίσουν είναι το 0,8. Είναι “βαρύ” το 0,8, δηλαδή είναι δύσκολο να πιάσουν οι υποψήφιοι το 80% του μέσου όρου που απαιτείται ως το ελάχιστο για να έχουν δικαίωμα να δηλώσουν το τμήμα στο μηχανογραφικό τους δελτίο. Και αυτό μόνο για τα τμήματα που θα αποφασίσουν να θέσουν το ελάχιστο όριο του 0,8. Να θυμίσουμε ότι η αρχική πρόταση του Υπουργείου Παιδείας ήταν το 65% του μέσου όρου, ως ελάχιστος συντελεστής.

Ειδικά για φέτος που τα παιδιά έχουν υποστεί δύο χρόνια τηλεκπαίδευση, που κατά γενική ομολογία είναι πιο κουραστική και λιγότερο αποδοτική, ειδικά για φέτος που τα παιδιά έκαναν λιγότερο χρόνο δια ζώσης και περισσότερο με τηλεκπαίδευση είναι απαραίτητο να υπάρξει μία διορθωτική κίνηση από το Υπουργείο Παιδείας με τη μείωση ή την κατάργηση, για φέτος μόνο, της ΕΒΕ.

Πώς αναμένεται να επηρεάσει η εφαρμογή της ΕΒΕ την εισαγωγή των φοιτητών; Προφανώς δεν θα επηρεάσει καθόλου τις περιζήτητες σχολές με υψηλές βάσεις. Τα τμήματα με βάση πάνω από 13.000 μόρια θα μείνουν παντελώς ανεπηρέαστα από την εφαρμογή της ΕΒΕ, συνεπώς δεν έχει καμία σημασία ποιο συντελεστή θα επιλέξουν. Πρόκειται για 132 τμήματα που δεν έχουν ειδικό μάθημα και έχουν βάση μεγαλύτερη από 13.000 μόρια, σύμφωνα με τα περσινά στοιχεία, που μπορεί τα στοιχεία να αλλάξουν άρδην αν έχουμε φέτος μείωση του αριθμού των εισακτέων. Δεν θα έχουν κανένα εισακτέο 13 τμήματα στα οποία ο πρώτος εισαχθείς είχε λιγότερα από 7.500 μόρια. Πρόκειται για τμήματα Εκκλησιαστικών Ακαδημιών και κάποιες ειδικές κατηγορίες των στρατιωτικών σχολών.  Από τα τμήματα που απαιτούν την εξέταση σε ειδικό μάθημα για την εισαγωγή τα μισά, συγκεκριμένα τα 21 από τα 43, έχουν βάση μικρότερη των 13.000 μορίων και δεν γνωρίζουμε τι θα γίνει με την ΕΒΕ στα ειδικά μαθήματα. Περίπου 150 τμήματα δεν θα επηρεαστούν καθόλου από την ΕΒΕ, δηλαδή το 1/3 των τμημάτων των ΑΕΙ.

Τα υπόλοιπα τμήματα θα επηρεαστούν λιγότερο ή περισσότερο από την ΕΒΕ. Ενώ ο ορισμός του συντελεστή της ΕΒΕ δίνει στα τμήματα τη δυνατότητα να ορίσουν το ελάχιστο μαθησιακό επίπεδο που θα έχουν οι φοιτητές τους, μπορεί και να χρησιμοποιηθεί και ως εργαλείο μείωσης του αριθμού των εισακτέων. Ας πάρουμε ως παράδειγμα ένα τμήμα με βάση γύρω στα 10.000 μόρια. Το τμήμα Λογοθεραπείας Καλαμάτας είχε πέρυσι 10.050 μόρια ως βάση εισαγωγής. Ο μέσος όρος στο 3^ο πεδίο ήταν 11,44 και με συντελεστή 0,8 δίνει 9,15 ενώ με συντελεστή 1,2 δίνει 13,73. Θα μπορούσαν λοιπόν οι καθηγητές του τμήματος να θέσουν ως συντελεστή το 1 και να αποκλείσουν όσους υποψηφίους έχουν λιγότερα από περίπου 11.500 μόρια. Φυσικά δεν γνωρίζω πως σκέφτονται οι καθηγητές του συγκεκριμένου τμήματος, απλά ως παράδειγμα το ανέφερα. Μπορούν έτσι να μειώσουν τον αριθμό των εισακτέων, ελπίζοντας ο αριθμός των εισακτέων να προσεγγίσει τον αριθμό των φοιτητών που έχουν τη δυνατότητα να εκπαιδεύσουν. Θα μπορούσαν μάλιστα να διαμορφώσουν το συντελεστή υψηλότερα ή χαμηλότερα του 1, ανάλογα με τον αριθμό των φοιτητών που θα ήθελαν να έχουν. Φυσικά αυτό εμπεριέχει το ρίσκο ότι η απόφαση λαμβάνεται με τα περσινά στοιχεία, που μπορεί φέτος να είναι τελείως διαφορετικά.

Εδώ, ακριβώς, αρχίζει ο παραλογισμός, πάνω στον οποίο είναι στημένη όλη η ελληνική κοινωνία. Ποιος είναι αυτός; Έχουμε ένα πρόβλημα, στην προκειμένη περίπτωση μεγάλο αριθμό εισακτέων, που δεν μπορούν να εκπαιδεύσουν τα Πανεπιστήμια. Το πρόβλημα έχει την απλή λύση της μείωσης του αριθμού των εισακτέων, αναλογικά για όλα τα τμήματα. Το Υπουργείο Παιδείας δεν λύνει το πρόβλημα και αντί να το λύσει προχωρά στην εισαγωγή της ΕΒΕ, που σκοπό έχει να εξασφαλίσει ένα μίνιμουμ γνώσεων των φοιτητών και, ως συνέπεια, θα μειώσει τον αριθμό των εισακτέων, αλλά όχι με το σωστό τρόπο, αφού το 1/3 των τμημάτων δεν θα επηρεαστεί καθόλου από την εφαρμογή του και ένας αριθμός τμημάτων θα κλείσουν. Το πρόβλημα, όμως, είναι η μείωση του αριθμού των εισακτέων που δεν χωρούν στα Πανεπιστήμιά μας, που λύνεται με τη μείωση του αριθμού των εισακτέων και θα έχει ως συνέπεια την άνοδο του μαθησιακού επιπέδου των εισερχομένων φοιτητών.

Υπάρχει δηλαδή ένα πρόβλημα, δεν το λύνουμε και αντί να το λύσουμε κάνουμε κάτι άλλο, που, όμως, δεν αποτελεί τη λύση του προβλήματος. Δεν είναι φυσιολογικό όσοι πιστεύουν ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη συγκεκριμένη δυνατότητα που τους δίνεται (την ΕΒΕ) για να μειώσουν τον αριθμό των εισακτέων να το κάνουν, ώστε να λύσουν το πρόβλημά τους; Ναι αλλά δεν ορίστηκε γι’ αυτό η ΕΒΕ. Ορίστηκε για να εξασφαλίσει το μίνιμουμ επίπεδο που πρέπει να έχουν οι φοιτητές ενός τμήματος και όχι τον αριθμό τους. Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί από κάποια τμήματα που βρίσκονται στο βαθμολογικό όριο ως εργαλείο καθορισμού του αριθμού των εισακτέων.

Εφαρμόστε αυτή τη λογική πολλές φορές σε πολλά και διαφορετικά πράγματα και θα δείτε το πλέγμα που δημιουργεί, το διοικητικό αδιέξοδο στο οποίο βρισκόμαστε και την αιτία που πηγαίνουμε συνεχώς προς τα πίσω: Δεν λύνουμε τα προβλήματα, αλλά παίρνουμε αποφάσεις με κριτήρια διαφορετικά από τις ανάγκες που υπάρχουν. Ιδρύθηκαν τμήματα με τη λογική να στείλουμε φοιτητές στην επαρχία, ώστε να πέσει χρήμα στην περιφέρεια, ιδρύθηκαν τμήματα με τη λογική να αναπτύξουμε οικονομικά την περιφέρεια και όχι να αναπτύξουμε τη χώρα, παράγοντας το επιστημονικό προσωπικό που θα χρειαστεί για την ανάπτυξή της. Έτσι έχουμε λίγους αποφοίτους πληροφορικής, που είναι το μέλλον, ιδρύθηκαν τμήματα χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ούτε τις επιθυμίες των υποψηφίων, παραφουσκώθηκαν σε αριθμό φοιτητών, αφού αγνοήθηκαν οι προτάσεις των πρυτάνεων, σε σημείο να είναι προβληματική η εκπαίδευση για όλους τους φοιτητές και ιδού το αδιέξοδο στο οποίο βρισκόμαστε: Ακαδημαϊκός χάρτης που δεν βλέπει προς το μέλλον, που δεν ικανοποιεί τις επιθυμίες σπουδών των υποψηφίων, που δυσχεραίνει τη συνεργασία των Τμημάτων με τη διασπορά τους σε πολλές πόλεις, που εισάγει φοιτητές που δεν μπορούν να εκπαιδευτούν. Όλα αυτά έγιναν σιγά – σιγά με αποφάσεις που λαμβάνονταν όχι με τη λογική να λυθούν τα προβλήματα, αλλά με κριτήρια διαφορετικά, όπως η οικονομική ανάπτυξη μέσω των οικογενειών των φοιτητών και άλλα παρόμοιας λογικής. Δημιουργήθηκε έτσι ένα πλέγμα που είναι δύσκολο να σπάσει. Ακόμη ένα λιθαράκι σ’ αυτό το προβληματικό πλέγμα έρχεται να βάλει και η ΕΒΕ. Λογικό είναι, λοιπόν, να οδηγούμαστε στο συμπέρασμα κάθε πέρυσι και καλύτερα…