Οι πολιτικοί αντίπαλοί του τον χαρακτηρίζουν soso (ανιαρό), light και τηλεκατευθυνόμενο. Είναι 50 ετών, κομψός, με ακριβά ενδυματολογικά γούστα, σχετικά άγνωστος στα καθ' ημάς, και προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο τρέχον εξάμηνο.
Ο Ζοζέ Σόκρατες, ο πορτογάλος Θαπατέρο για κάποιους αναλυτές, είναι ένας Κεντροαριστερός που τάσσεται υπέρ των φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων. Αλλά κυρίως είναι μετριοπαθής, αρετή που τόσο εκτιμάται στο εσωτερικό της χώρας.
Μέντοράς του είναι ο πρώην πρωθυπουργός Αντόνιο Γκουτέρες, που κατάγεται κι αυτός από την ίδια περιοχή, το Καστέλο Μπράνκο. Επί κυβερνήσεως Γκουτέρες, άλλωστε, ο Σόκρατες χρημάτισε υπουργός Περιβάλλοντος.
Ο διαζευγμένος αυτός άνδρας, και πατέρας δύο παιδιών 11 και 13 ετών, είναι ένας πειθαρχημένος άνθρωπος που ακολουθεί πιστά το πρόγραμμά του. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που τον χαρακτηρίζουν προγραμματισμένο ρομπότ. Δεν έχει πρόβλημα να ακολουθήσει τις συμβουλές των συνεργατών του. Οταν όμως πιστεύει ότι έχει δίκιο σε κάτι, δεν διστάζει να συγκρουστεί. Το απέδειξε στη θητεία του στο υπουργείο Περιβάλλοντος, όπου συγκρούστηκε τόσο με οικολόγους όσο και με ηγετικά στελέχη του κόμματός του.
Με ποιον θα συγκρουστεί στην Ε.Ε.; Ολα στοιχηματίζουν με το γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί.
Και οι δύο ανήκουν σε μια νέα γενιά πολιτικών, που συνδυάζουν τον δυναμισμό με μια δόση αυταρχισμού. Ο Σαρκοζί με τον αέρα του νικητή, έχει δημοσιονομικά σχέδια, που τον φέρουν να υπαναχωρεί από τις δεσμεύσεις για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς το 2010. Η Λισαβόνα προειδοποιεί ότι δεν θα κάνει διακρίσεις υπέρ της Γαλλίας ή του Σαρκοζί.
Οι διαφωνίες δεν περιορίζονται στα οικονομικά θέματα. Ο Σαρκοζί πιστεύει ότι η Τουρκία δεν ανήκει στην Ευρώπη, ο Σόκρατες θεωρεί ότι τυχόν διακοπή των συνομιλιών θα πλήξει την αξιοπιστία της Ενωσης και τις σχέσεις της με τον μουσουλμανικό κόσμο, και διαμηνύει ότι θα επιδιώξει στη διάρκεια της προεδρίας να ανοίξουν κι άλλα κεφάλαια στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.
Τέλος, ο πορτογάλος πρωθυπουργός θέλει η ευρωπαϊκή προεδρία του να στεφθεί από συμφωνία στη σύνοδο κορυφής του ερχόμενου Οκτωβρίου στο κείμενο μιας συνθήκης για τη μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών θεσμών, ενώ θα προεδρεύσει και συνόδου 53 αφρικανικών κρατών τον ερχόμενο Δεκέμβριο, με στόχο να δοθεί ένας νέος δυναμισμός στις σχέσεις της Ευρώπης με την Αφρική.