Σε ένα ιστορικό βήμα για την ανθρωπότητα ξεκίνησε χθες ο εμβολιασμός σε ΗΠΑ και Καναδά, λίγες μόλις ημέρες αφότου η Βρετανία άνοιξε τον γύρο των εμβολιασμών την προηγούμενη εβδομάδα.
Σε ένα ιστορικό βήμα για την ανθρωπότητα ξεκίνησε χθες ο εμβολιασμός σε ΗΠΑ και Καναδά, λίγες μόλις ημέρες αφότου η Βρετανία άνοιξε τον γύρο των εμβολιασμών την προηγούμενη εβδομάδα.
Οι ΗΠΑ έγιναν η πέμπτη χώρα που έδωσε έγκριση για το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech, μετά τη Βρετανία, το Μπαχρέιν, τον Καναδά και το Μεξικό. Ακολούθησε η Σιγκαπούρη.
Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να περιμένουν τουλάχιστον ένα μήνα για παρόμοιες εξελίξεις καθώς ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) θα αποφανθεί για το εμβόλιο της Pfizer στι 29 Δεκεμβρίου και στις 12 Ιανουαρίου για το εμβόλιο της Moderna.
Όσο πλησιάζει όμως η ώρα των εμβολιασμών, οι κυβερνήσεις ανά τον πλανήτη καλούνται να αντιμετωπίσουν το κύμα καχυποψίας που δημιουργεί το αντιεμβολιαστικό κίνημα. Σύμφωνα με το Politico, η Ευρώπη αποτελεί την ήπειρο που επιδεικνύει τον μεγαλύτερο σκεπτικισμό απέναντι στο εμβόλιο, με τους Γάλλους να είναι οι πλέον επιφυλακτικοί αναφορικά με την ασφάλεια των εμβολίων κατά του κορωνοϊού.
Σε πρόσφατη έρευνα της Ipsos σχεδόν οι μισοί Γάλλοι απάντησαν ότι δεν πρόκειται να εμβολιαστούν. Σε παρόμοια έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου στην Ελλάδα, το 63% των Ελλήνων θεωρούν πιθανό να είναι διαθέσιμο το εμβόλιο στο πρώτο εξάμηνο του 2021 ενώ το 42% των πολιτών προτίθεται να εμβολιαστεί. Μεγαλύτερο ποσοστό δείχνει έρευνα COVID CONTROL της Interview που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο στην οποία το 64,2% των Ελλήνων δήλωσαν πως θα έκαναν το εμβόλιο
Ποιος ο ρόλος όμως των χιουμοριστικών memes στην παραπληροφόρηση των πολιτών σχετικά με τα εμβόλια και την ασφάλειά τους; Σύμφωνα με το BBC, τα memes παίζουν σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν οι άνθρωποι σήμερα στο διαδίκτυο. Ωστόσο, μπορούν να διαδώσουν ψευδείς πληροφορίες για το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού τροφοδοτώντας τον σκεπτικισμό και τις ανησυχίες για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του εμβολίου.
Οι μεταλλάξεις του ιού και του… dna
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί, σύμφωνα με το BBC, ένα δημοφιλές meme την προηγούμενη εβδομάδα στην Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ το οποίο υπό την μουσική του ράπερ Drake κατέληγε στο εσφαλμένο συμπέρασμα πως το εμβόλιο θα τροποποιήσει τον γενετικό μας κώδικα (dna) αλλά και πως ο ιός εξασθενεί από μόνος του για το 99.97% των περιπτώσεων, υπονοώντας δηλαδή παραπλανητικά ότι η μόλυνση από τον κορωνοϊό είναι πιο ασφαλής επιλογή από το εμβόλιο.
Παρόμοια επιχειρήματα έχουν διατυπωθεί σε αρκετά στάτους σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τονίζει το BBC το οποίο αποδομεί τον ισχυρισμό για το ποσοστό ανάρρωσης που, σύμφωνα με το δημοφιλές meme, θέλει 3 στους 100.00 ασθενείς με κορωνοϊό να χάνουν τη ζωή τους. Σύμφωνα με τα στατιστικά του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, το ποσοστό αυτό είναι κατά πολύ υψηλότερο καθώς 100 στους 100.000 ασθενείς με κορωνοϊό χάνουν τη ζωή τους.
Ο εμβολιασμός πρέπει να θεωρηθεί ως προσπάθεια της κοινωνίας να προστατεύσει τους άλλους, σχολιάζει ο καθηγητής Λίαμ Σμιθ του London School of Hygiene and Tropical Medicine.
Οι παρενέργειες της παραπληροφόρησης
Αν και τα memes είναι συνδεδεμένα και απορρέουν από την αίσθηση του χιούμορ, μπορούν επίσης να συνδεθούν με αρνητικά μηνύματα για ευαίσθητα θέματα, που φέρουν έντονο συναισθηματικό φορτίο. Πολλά από τα πιο επιτυχημένα memes βασίζονται στο σκεπτικό ότι η χορήγηση ενός εμβολίου θα οδηγήσει σε σοβαρές παρενέργειες, σημειώνει το BBC φέρνοντας ως παράδειγμα εικόνες παραμορφωμένων ανθρώπων που συνοδεύονται από περιγραφές του τύπου «δείτε τον πρώτο άνθρωπο που έκανε το εμβόλιο».
Επισημαίνοντας ότι αν και αυτά τα memes δεν προορίζονται ώστε να εκλαμβάνονται στην κυριολεξία, το BBC τονίζει πως αρκετοί τα εκλαμβάνουν έτσι, προσθέτοντας πως όπως οποιοδήποτε άλλο φαρμακευτικό σκεύασμα, τα εμβόλια έχουν παρενέργειες αλλά ήπιες στις περισσότερες περιπτώσεις. Οι ήπιες αυτές παρενέργειες διαφέρουν και μπορεί να είναι από ένα πονόλαιμο μέχρι πονοκέφαλο και αυξημένη θερμοκρασία για μία ή δύο ημέρες.
«Αυτού του είδους τα memes κερδίζουν τις εντυπώσεις επειδή μιλούν για ένα κοινό φόβο που έχουμε όλοι κλονίζοντας την εμπιστοσύνη στην επιστήμη», σχολιάζει η Τζόαν Ντόνοβαν, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, και ειδικός στην παραπληροφόρηση. «Η σύνδεση αρνητικών μηνυμάτων με την ποπ κουλτούρα μπορεί να αποτυπωθεί στη μνήμη ενώ παράλληλα οδηγεί τα άτομα στην κοινοποίηση τέτοιων μηνυμάτων επειδή είναι αστεία, εξωφρενικά και κολλάνε στο μυαλό», συνεχίζει.
Covid και ατομικές ελευθερίες
Μια άλλη ευρέως διαδεδομένη κατηγορία memes συνδέει τα εμβόλια με έννοιες όπως η ατομική ελευθερία. Σύμφωνα με το BBC, αυτή η κατηγορία memes αφορά εικόνες με τον εικονιζόμενι να βάζει μακιγιάζ κλόουν, υποδηλώνοντας ότι οι απαιτήσεις για τη χρήση μάσκας θα ακολουθηθούν από ένα «πειραματικό εμβόλιο» και μετά από ένα «εμφυτεύσιμο μικροτσίπ». Άλλες επιδιώκουν να υποβαθμίσουν τους κινδύνους του κορωνοϊού υποδηλώνοντας ότι υπάρχει ένα κρυφό κίνητρο πίσω από την ανάπτυξη ενός εμβολίου.
Πανδημικές κινδυνολογίες
Ένα άλλο παράδειγμα αποτελούν οι ισχυρισμοί ότι τα εμβόλια θα οδηγήσουν τους ανθρώπους να παραδώσουν τα όπλα τους και στον εγκλεισμό τους σε «κέντρα μετεγκατάστασης ιών». Δεν υπάρχουν αποδείξεις για την υποστήριξη αυτών των ισχυρισμών, υπογραμμίζει το BBC αναφέροντας πως, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, οι Αμερικανοί είναι πιο «ευάλωτοι» στον φόβο της απώλειας της ατομικής τους ελευθερίας.
Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, εξηγεί ο Σεμπ Κουμπόν που συμμετείχε στην έρευνα του μη κερδοσκοπικού οργανισμού First Draft κατά της παραπληροφόρησης, αναφέροντας την πολιτική ιστορία της Αμερικής αλλά και τη σχέση με το κράτος όπως την αντιλαμβάνονται οι πολίτες.
«Όπως πάντα, πρέπει να σεβόμαστε πραγματικά και να εκτιμούμε τις διαφορετικές οπτικές και απόψεις των ανθρώπων, όπως αυτή που θέλει τα εμβόλια να υπονομεύουν τις προσωπικές ελευθερίες», πρόσθεσε.
«Ωστόσο, η άποψη αυτή μπορεί να ιδωθεί και από την ανάποδη καθώς τα εμβόλια στην πραγματικότητα αυξάνουν τις ελευθερίες ενός ατόμου επιτρέποντάς του να κάνει πράγματα που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα μπορούσε. Παράλληλα συνεισφέρουν στη διασφάλιση των ελευθεριών και των υπόλοιπων ανθρώπων», καταλήγει.
naftemporiki.gr