Αγωνία για τις μετεγγραφές

Του Στράτου Στρατηγάκη 
Μαθηματικού - Ερευνητή
[email protected]

Ολοκληρώθηκαν οι αιτήσεις για μετεγγραφές, μετά από παράταση της προθεσμίας. Η παράταση προθεσμίας κοντεύει να γίνει δεδομένη στην Ελλάδα. Καμία προθεσμία δεν εκπνέει χωρίς να πάρει παράταση: φορολογικές δηλώσεις, δήλωση αυθαιρέτων, συμπλήρωση μηχανογραφικού, μετεγγραφές. Γιατί, όμως, αγωνιούν οι φοιτητές και οι γονείς για τις μετεγγραφές; Είναι τόσο κρίσιμο να πάρει το παιδί μετεγγραφή; Ναι είναι για δύο λόγους: Λεφτά δεν υπάρχουν και φοιτητική μέριμνα επίσης δεν υπάρχει, με αποτέλεσμα η αγωνία για την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων να φθάνει στο κατακόρυφο. Δε χρειάζεται να εξηγήσουμε γιατί δεν υπάρχουν λεφτά. Το ξέρουμε γιατί το ζούμε όλοι καθημερινά. Ας δούμε τι δίνει η φοιτητική μέριμνα που σκοπό έχει να βοηθήσει τους φτωχότερους να σπουδάσουν. Τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε προέρχονται από την ιστοσελίδα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Πιστεύουμε ότι ανάλογη είναι η κατάσταση και στα υπόλοιπα Πανεπιστήμια, αφού το ΔΠΘ δεν αποτελεί εξαίρεση σε σχέση με τα υπόλοιπα ΑΕΙ.

Ο αριθμός των προπτυχιακών φοιτητών του ιδρύματος είναι 25.919, 3363 είναι οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και 1708 οι υποψήφιοι διδάκτορες. Συνολικά 30.990 φοιτητές έχει το ίδρυμα. Δεν γνωρίζουμε πόσοι από τους προπτυχιακούς φοιτητές είναι ενεργοί και πόσοι όχι. Λόγω της γεωγραφίας αντιλαμβανόμαστε ότι το μεγαλύτερο μέρος των φοιτητών του προέρχεται από άλλη πόλη. Στον πίνακα βλέπουμε ότι το σύνολο των δωματίων στις τέσσερις πόλεις όπου λειτουργούν τμήματα του Πανεπιστημίου είναι 1610, είτε είναι σε φοιτητικές εστίες είτε είναι ενοικιαζόμενα δωμάτια. Η αναλογία είναι ένα δωμάτιο για κάθε 16 προπτυχιακούς φοιτητές (6,25%) ή ένα δωμάτιο για κάθε 19 φοιτητές στο σύνολο των φοιτητών.

Ο ένας προπτυχιακός φοιτητής βρίσκει δωμάτιο και οι υπόλοιποι 15 τι κάνουν; Αν θεωρήσουμε ότι ένα 30% μπορεί να τα βγάλει πέρα με τη βοήθεια από την οικογένεια και ένα 35% θα τα βγάλει πέρα, αλλά δύσκολα, μας μένουν 5 φοιτητές που έχουν αντικειμενικά πρόβλημα να σπουδάσουν. Να ξεκαθαρίσουμε εδώ ότι δεν έχουν όλοι οι υποψήφιοι τη δυνατότητα να επιλέξουν κάτι άλλο στην πόλη που ζουν προκειμένου να γλυτώσουν την εσωτερική μετανάστευση, γιατί όποιος ζει στην Έδεσσα, για παράδειγμα, θα πάει σε άλλη πόλη ό,τι και να επιλέξει να σπουδάσει, αφού στην Έδεσσα δεν υπάρχει καμία σχολή.

Το 31,4% των αρχικών 16 ημεδαπών φοιτητών ανήκει σε οικογένειες ηλικίας 18-64 ετών σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό, σύμφωνα με τα στοιχεία για το 2019 της ΕΛΛ.ΣΤΑΤ.. Αφαιρώντας το 6,25% των φοιτητών που βρίσκουν δωμάτιο μας μένει το 25% όσων κινδυνεύουν με φτώχεια και θα έπρεπε να έχουν δωμάτιο σε εστία, αλλά δεν έχουν. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονταν 6479 επιπλέον δωμάτια, τετραπλάσια από τα υπάρχοντα, για να μπορούν να σπουδάσουν τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες που έχουν σοβαρό οικογενειακό πρόβλημα.

Τα χρήματα που απαιτούνται για την ανέγερση 6500 επιπλέον δωματίων, μόνο στο ΔΠΘ, είναι πάρα πολλά. Οι δυσκολίες των οικογενειών να σπουδάσουν τα παιδιά τους σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, σε συνδυασμό με την ελλειμματική φοιτητική μέριμνα έφεραν διαμαρτυρίες των γονέων, που μας οδήγησαν στο θεσμό των μετεγγραφών. Υπάρχουν άλλες λύσεις; Μία λύση που εφαρμόζεται κυρίως στις αγγλοσαξωνικές χώρες είναι τα φοιτητικά δάνεια. Αυτά χρησιμοποιούνται και για να πληρωθούν τα πανάκριβα, σ’ αυτές τις χώρες, δίδακτρα. Στις ΗΠΑ έχει δημιουργηθεί αδιέξοδο γιατί υπάρχει ένα τεράστιο ποσό από απλήρωτα φοιτητικά δάνεια που έχει γίνει απειλή για το χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας. Και στην Ελλάδα έχουν νομοθετηθεί τα φοιτητικά δάνεια, από το 2007, αλλά ποτέ δεν χορηγήθηκαν. Οι τράπεζες προτιμούσαν να δίνουν διακοποδάνεια. Τα φοιτητικά δάνεια δεν είναι λύση, όμως, όπως αποδείχθηκε στις ΗΠΑ.

Μία άλλη λύση θα ήταν η δημιουργία εστιών με μία μικρή χρέωση της τάξης των 100 ευρώ το μήνα, για παράδειγμα, παρέχοντας στέγη και τροφή. Μ’ αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν να σπουδάσουν και οι φτωχότεροι φοιτητές, αλλά χρειάζονται χρήματα για να χτιστούν που δεν διατίθενται. Κι όμως θα ήταν μία λύση: Κάθε φοιτητής σπουδάζει εκεί που περνάει, αλλά οι οικονομικά ασθενέστεροι μπορούν να μείνουν σε εστίες με λογικό κόστος. Όχι εντελώς δωρεάν, για να μπορούν να συντηρούνται και να λειτουργούν κανονικά και όχι να έχουν τα χάλια που έχουν τώρα, χωρίς φροντίδα και συντήρηση.

Δυστυχώς και σ’ αυτό το θέμα λέμε ότι έχουμε εστίες και φοιτητική μέριμνα, αλλά στην πράξη μόνο κατ’ όνομα έχουμε. Στην ουσία ελάχιστες και συνήθως κακοσυντηρημένες. Βέβαια πρέπει να θυμόμαστε ότι η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα αναπτύχθηκε στη λογική κάθε πόλη και Πανεπιστήμιο κάθε κωμόπολη και ΤΕΙ, ώστε να πέσουν χρήματα στην περιφέρεια. Για να πέσουν αυτά τα χρήματα προϋπόθεση ήταν να μην υπάρχει φοιτητική μέριμνα και εστίες. Δεν έτυχε πέτυχε. Και οι γονείς αγχώνονται να τα βγάλουν πέρα και αγωνιούν για τα αποτελέσματα των μετεγγραφών.