Η στροφή της ελληνικής οικονομίας σε ένα νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό πρότυπο

Του Χρήστου Σταϊκούρα*

Πριν από ένα χρόνο, η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης σηματοδότησε την αφετηρία της επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας. Επανεκκίνηση η οποία στηρίχθηκε στην ταχεία, συνεπή και αποτελεσματική υλοποίηση των μέτρων, πρωτοβουλιών και προτεραιοτήτων που έθεσε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ, για την εφαρμογή ενός διαφορετικού μίγματος πολιτικής, βασισμένου σε τέσσερις άξονες: στη συνετή δημοσιονομική πολιτική με μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, στην υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, στην προώθηση αποκρατικοποιήσεων και στην τόνωση των επενδύσεων.

Μέσα σε λίγους μήνες, μέχρι τον περασμένο Μάρτιο, η στρατηγική αυτή απέφερε σημαντικούς καρπούς:

- Προσέδωσε στην ελληνική οικονομία αναπτυξιακή δυναμική.
- Ενίσχυσε την αξιοπιστία της χώρας έναντι των ευρωπαϊκών θεσμών και των αγορών, όπως πιστοποιούν οι θετικές εκθέσεις και οι επιτυχημένες έξοδοι στις αγορές, με χαμηλό κόστος δανεισμού.
- Βελτίωσε την ανταγωνιστικότητα και την επενδυτική ελκυστικότητα της Ελλάδας, όπως δείχνει η τελευταία έκθεση του IMD, σύμφωνα με την οποία η χώρα «σκαρφάλωσε» εννέα θέσεις στον δείκτη ανταγωνιστικότητας.
- Οδήγησε σε υψηλό 20ετίας τον δείκτη οικονομικού κλίματος.
- Έθεσε σε τροχιά αποκλιμάκωσης τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και αύξησε τις τραπεζικές καταθέσεις.

Δυστυχώς, αυτή η θετική πορεία ανακόπηκε απότομα, εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης. Κρίσης εξωγενούς και συμμετρικής, η οποία επηρεάζει όλο τον πλανήτη, προκαλώντας, παγκοσμίως, υψηλή αβεβαιότητα και επιβάλλοντας νέες προτεραιότητες στη χάραξη οικονομικής πολιτικής, προκειμένου οι δυσμενείς επιπτώσεις της πανδημίας να περιοριστούν και να τεθούν οι βάσεις για ισχυρή ανάκαμψη, το συντομότερο δυνατό.

Η κυβέρνηση, όπως αναγνωρίζεται διεθνώς, αντέδρασε άμεσα, μεθοδικά, αποφασιστικά και αποτελεσματικά, με κοινωνική δικαιοσύνη και υπευθυνότητα. Σχεδίασε και εφάρμοσε ένα συνεκτικό και δυναμικό πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών από την εξάπλωση του κορονοϊού. Πακέτο με βασικούς στόχους την ενδυνάμωση του δημόσιου συστήματος υγείας, τη στήριξη της απασχόλησης, την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων και την τόνωση της κοινωνικής συνοχής.

Παράλληλα, ακόμα και μέσα στη δίνη του κορονοϊού, προχώρησαν μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές, όπως:

• η υλοποίηση της πρώτης μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών,
• η συνέχιση εμβληματικών επενδυτικών έργων και η περαιτέρω πρόοδος στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (π.χ. Ελληνικό, ΔΕΠΑ, Περιφερειακά Λιμάνια, Μαρίνα Αλίμου),
• η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου για την εταιρική διακυβέρνηση και την Κεφαλαιαγορά,
• η θέσπιση των μικροχρηματοδοτήσεων και η ενεργοποίηση σειράς εργαλείων για την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων,
• η διαμόρφωση ενός νέου προγράμματος για τη στήριξη δανειοληπτών που πλήττονται από τις οικονομικές επιπτώσεις του κορονοϊού και έχουν δάνεια με υποθήκη στην α’ κατοικία, καθώς και η κατάρτιση ενός νέου, ενιαίου πλαισίου αντιμετώπισης του υψηλού-συσσωρευμένου- ιδιωτικού χρέους, με ιδιαίτερη πρόνοια και παροχή «δεύτερης ευκαιρίας» για τα ευάλωτα νοικοκυριά,
• η προώθηση φορολογικών διατάξεων με στόχο την ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας της ελληνικής οικονομίας, μεταξύ άλλων, με τη χορήγηση φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις στις νέες πηγές ανάπτυξης και με την επέκταση του εναλλακτικού τρόπουφορολόγησης (Non-Dom) και στους συνταξιούχους της αλλοδαπής.

Πλέον, η μεγάλη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας είναι η ταχεία ανάταξη της οικονομίας και η στροφή της σε ένα νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό πρότυπο. Πρότυπο βασισμένο σε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, στην αύξηση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας, στις επενδύσεις με πολλαπλασιαστικό αναπτυξιακό αποτέλεσμα, σε κλάδους και τομείς όπου η χώρα μας διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα αλλά και σε άλλους, στους οποίους θα βελτιώσει τις δυνατότητές της και θα αναπτύξει νέα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Πρότυπο απαλλαγμένο από τις αδυναμίες και τις παθογένειες του παρελθόντος.

Το Thessaloniki Helexpo Forum, που πραγματοποιείται μετά την υποχρεωτική ακύρωση της φετινής ΔΕΘ εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης, οργανώνεται σε μια κομβική συγκυρία: στην τελική ευθεία της διαμόρφωσης του νέου παραγωγικού και αναπτυξιακού προτύπου, που, με τη βέλτιστη αξιοποίηση των εγχώριων και ευρωπαϊκών εργαλείων και πόρων, θα αποτελέσει το εφαλτήριο όχι μόνο για την ανάκαμψη από την υγειονομική κρίση αλλά και για την επίτευξη υψηλής, διατηρήσιμης, έξυπνης και κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης.

Ανάπτυξης που θα γίνει πράξη, έχοντας διασφαλίσει μια ισχυρότατη «δύναμη πυρός» -τα 72 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της Ε.Ε.και καταρτίζοντας, για πρώτη φορά, ένα ολιστικό, διεξοδικό Εθνικό ΑναπτυξιακόΣχέδιο, που θα συζητηθεί και θα συνδιαμορφωθεί με τους παραγωγικούς φορείς, τα πολιτικά κόμματα και την κοινωνία. Σχέδιο το οποίο θα απαντά στις ανάγκες και τις προκλήσεις τόσο του σήμερα όσο και, κυρίως, του αύριο, θέτοντας ως προτεραιότητες:

• Την εφαρμογή, μετά την προσωρινή παρένθεση της υγειονομικής κρίσης, μιας συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, με τη σταδιακή μείωση φορολογικών συντελεστών και, πρωτίστως, ασφαλιστικών εισφορών.
• Τη συνέχιση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας.
• Τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Δημόσιου Τομέα.
• Την απλοποίηση του αδειοδοτικού και γραφειοκρατικού περιβάλλοντος.
• Την υλοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών που αφορούν το κανονιστικό πλαίσιο για το επιχειρείν, την ταχύτερη απονομή Δικαιοσύνης, τη διαχείριση των δημοσίων επενδύσεων, την πραγματοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων, την απασχόληση, την αγροτική πολιτική κ.ά.
• Την προώθηση δημόσιων επενδύσεων και τη στήριξη ιδιωτικών επενδυτικών πρωτοβουλιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, δίνοντας έμφαση:
  • Στην ανάπτυξη των υποδομών, κατά προτεραιότητα, στις ψηφιακές τεχνολογίες και συστήματα, στη διαχείριση αποβλήτων, στις μεταφορές ώστε να ισχυροποιηθούν τα ελληνικά λιμάνια ως πύλη εισόδου εμπορευμάτων στην Ευρώπη και να διευκολυνθούν οι εξαγωγές αγαθών από τη χώρα, και στην αναβάθμιση υποδομών για τον εισερχόμενο τουρισμό.
  • Στην πράσινη ανάπτυξη και στην περιβαλλοντική αναβάθμιση με τον μετασχηματισμό της βιομηχανίας, την πλήρη απεξάρτηση από τον λιγνίτη έως το 2028, τη σταδιακή μετάβαση προς το φυσικό αέριο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης, την ανανέωση του σημερινού στόλου αυτοκινήτων και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων.
  • Στην τόνωση της βιομηχανίας, μειώνοντας παράλληλα το κόστος παραγωγής, κυρίως μέσω επιταχυνόμενων φορολογικών αποσβέσεων για επενδύσεις σε εξοπλισμό και μέσω της μείωσης του ενεργειακού κόστους.
  • Στην αξιοποίηση των επιτευγμάτων της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και στην τόνωση των ενδογενών πηγών ανάπτυξης, όπως είναι η παιδεία, η έρευνα και η καινοτομία, αξιοποιώντας και αναδεικνύοντας το, υψηλής ποιότητας, ανθρώπινο δυναμικό της χώρας.

Εφαρμόζοντας συνεκτικές πολιτικές πάνω στους προαναφερθέντες άξονες, με όραμα, ενότητα, υπευθυνότητα, διαφάνεια και κοινωνική δικαιοσύνη, όλοι μαζί -Κράτος, επιχειρήσεις και εργαζόμενοι- θα μπορέσουμε να αναπροσανατολίσουμε και να αναμορφώσουμε την ελληνική οικονομία, ώστε να μπει σε τροχιά βιώσιμης μεγέθυνσης και να ενταχθεί στις δυναμικές οικονομίες της Ευρώπης. Το χρωστάμε στις επόμενες γενιές να μεταμορφώσουμε τη χώρα και να την καταστήσουμε ισχυρότερη! Και θα τα καταφέρουμε, με σχέδιο, μεθοδικότητα, εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας και σκληρή δουλειά!