Η τεχνητή νοημοσύνη και τα δημιουργήματά της, από τα ρομπότ και τους προσωπικούς ψηφιακούς βοηθούς ως τις εικόνες για το μέλλον, χαρακτηρίζονται σχεδόν καθολικά από μια «λευκότητα» που αποπνέει την παλιά αποικιοκρατία και η οποία «διαγράφει» τους έγχρωμους ανθρώπους από τους διάφορους τρόπους που η ανθρωπότητα σκέφτεται το τεχνολογικό αύριο.
Η τεχνητή νοημοσύνη και τα δημιουργήματά της, από τα ρομπότ και τους προσωπικούς ψηφιακούς βοηθούς ως τις εικόνες για το μέλλον, χαρακτηρίζονται σχεδόν καθολικά από μια «λευκότητα» που αποπνέει την παλιά αποικιοκρατία και η οποία «διαγράφει» τους έγχρωμους ανθρώπους από τους διάφορους τρόπους που η ανθρωπότητα σκέφτεται το τεχνολογικό αύριο.
Αυτό επισημαίνουν ειδικοί του βρετανικού Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, οι οποίοι τονίζουν ότι τα σημερινά «πορτρέτα» και στερεότυπα σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη εγκυμονούν τον κίνδυνο να δημιουργηθεί μια «φυλετικά ομογενής» γενιά επιστημόνων και μηχανικών, που θα δημιουργεί ‘έξυπνες' μηχανές και συστήματα με ενσωματωμένες μια σειρά από προκαταλήψεις και μεροληψίες στους αλγόριθμούς τους.
«Μεταφυλετικό μέλλον»
Οι ερευνητές δρ Κάντα Ντιχάλ και δρ Στέφεν Κέιβ του Κέντρου Leverhulme για το Μέλλον της Νοημοσύνης στο Κέιμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Philosophy and Technology» (Φιλοσοφία και Τεχνολογία), τονίζουν την ανάγκη να αμφισβητηθεί η «λευκή» τεχνητή νοημοσύνη και να προωθηθεί ένα «μετα-φυλετικό» μέλλον, όπου δεν διαγράφεται πλέον η ύπαρξη και η συμβολή των μη λευκών ανθρώπων.
Όπως αναφέρουν, ανέκαθεν η τεχνητή νοημοσύνη αντανακλούσε την κυρίαρχη φυλετική σκέψη της κοινωνίας μας, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί γενικότερα στη μελλοντολογία και στην επιστημονική φαντασία μια μακρά παράδοση φυλετικών στερεότυπων. Αυτό, κατά βάθος, δικαιολογεί την αποικιοκρατία και τους διαχωρισμούς του παρελθόντος, συσχετίζοντάς τους με την ανώτερη νοημοσύνη και ισχύ των λευκών ανθρώπων.
Διαιώνιση του ρατσισμού
«Με δεδομένο ότι η κοινωνία επί αιώνες προώθησε τη συσχέτιση της νοημοσύνης με τους Λευκούς Ευρωπαίους, είναι αναμενόμενο ότι όταν αυτή η κουλτούρα καλείται να φανταστεί ένα έξυπνο μηχάνημα, το φαντάζεται ως Λευκό μηχάνημα», σύμφωνα με την Ντιχάλ, που ηγείται της πρωτοβουλίας «Απο-αποικιοποιώντας την Τεχνητή Νοημοσύνη», η οποία αναδεικνύει συστηματικά το πρόβλημα ότι ακόμη και οι μηχανές «φυλετικοποιούνται», με συνέπεια να διαιωνίζεται ο ρατσισμός.
Μεταξύ άλλων, δύσκολα βλέπει κανείς πραγματικά ή φανταστικά μαύρα ρομπότ, ενώ οι προσωπικοί ψηφιακοί βοηθοί στις φορητές ηλεκτρονικές συσκευές μεταδίδουν συνήθως μια «λευκή» φυλετική ταυτότητα, μιλώντας π.χ. με τα τυπικά αγγλικά της μεσοαστικής λευκής τάξης, καθώς, σύμφωνα με τους δύο ερευνητές, έχει μέχρι στιγμής αποκλειστεί η ιδέα να προστεθούν στο γλωσσικό «ρεπερτόριο» μαύρες διάλεκτοι. Ανάλογη «λευκή» εικόνα προκύπτει και από τις κάθε είδους αναζητήσεις για την τεχνητή νοημοσύνη στη Google και σε άλλες μηχανές αναζήτησης (εξώφυλλα και εικόνες σχετικών βιβλίων, εικονογραφήσεις σχετικών άρθρων, κινηματογραφικές ταινίες κ.α.).
«Από το Terminator στο Blade Runner και από το Metropolis στο Ex Machina, σε όλες τις ταινίες πρωταγωνιστούσαν λευκοί ηθοποιοί. Τα μεταλλικά ή μεταλλικά ανθρωποειδή είχαν λευκά χαρακτηριστικά, όπως στην ταινία I, Robot. Ακόμη και η ασώματη Τεχνητή Νοημοσύνη, από τον HAL-9000 στην «Οδύσσεια του Διαστήματος» έως τη Σαμάνθα στην ταινία Her, έχει λευκή φωνή. Μόνο πολύ πρόσφατα έχουν υπάρξει λίγες τηλεοπτικές σειρές, όπως το Westworld, που χρησιμοποίησαν χαρακτήρες τεχνητής νοημοσύνης με ένα μίγμα τόνων του δέρματος», αναφέρουν οι δύο ειδικοί.
Η λευκή κουλτούρα
«Η Τεχνητή Νοημοσύνη συχνά απεικονίζεται ως πιο έξυπνη και ικανή από τους ανθρώπους. Η λευκή κουλτούρα δεν μπορεί να φανταστεί να ξεπερνιέται από ανώτερα όντα που μοιάζουν με φυλές, τις οποίες ιστορικά έχει κατατάξει ως κατώτερες», υπογραμμίζουν οι Κέιβ και Ντιχάλ. Προειδοποιούν ότι «η θεωρούμενη Λευκότητα της Τεχνητής Νοημοσύνης θα καταστήσει πιο δύσκολο για τους έγχρωμους ανθρώπους να εξελιχτούν σε αυτό το πεδίο, αν δεν διευρυνθεί δημογραφικά η κοινότητα των προγραμματιστών. Το αποτέλεσμα θα είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη να επιδεινώσει τη φυλετική ανισότητα».
ΑΜΠΕ