Υγεία
Παρασκευή, 31 Ιουλίου 2020 14:31

Ο παράγοντας «διακοπές» στην εξέλιξη της πανδημίας: Μια πολυκριτήρια προσέγγιση

Τον παράγοντα του καλοκαιριού, που έχει ως συνέπεια τη χαλάρωση του πληθυσμού και το φαινόμενο των διακοπών για τους κατοίκους του βόρειου ημισφαιρίου αναλύει αυτή τη φορά σχετικά με την πανδημία η ομάδα του Εργαστηρίου Financial Engineering του Πολυτεχνείου Κρήτης.

Το θέμα της πανδημίας είχε αναλυθεί από την ομάδα του Εργαστηρίου Financial Engineering του Πολυτεχνείου Κρήτης τους τελευταίους τέσσερις μήνες. Πραγματοποιήθηκαν πέντε διαδοχικές αναλύσεις κατά τακτά χρονικά διαστήματα (ανά δεκαπενθήμερο) με την τελευταία στις 15 Ιουνίου 2020 (βλ. Ναυτεμπορική, Τετάρτη 17 Ιουνίου 2020).

Στην παρούσα ανάλυση χρησιμοποιείται η ίδια μεθοδολογική προσέγγιση με διαφορετικό προβληματισμό. Ενδιαφέρει στην προκειμένη περίπτωση ο παράγοντας του καλοκαιριού που έχει ως συνέπεια τη χαλάρωση του πληθυσμού και το φαινόμενο των διακοπών για τους κατοίκους του βόρειου ημισφαιρίου.

Δεδομένα, Μεθοδολογία

Τα δεδομένα προέρχονται από το site Worldometer που παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο πλήθος δεδομένων για χώρες και περιοχές σε όλο τον κόσμο.

Επιλέξαμε δεδομένα για τρεις συγκεκριμένες ημερομηνίες:

  • 15/7/2020
  • 23/7/2020
  • 30/7/2020

Τα κριτήρια εκτίμησης είναι τα έξι γνωστά με την προσθήκη ενός έβδομου: τεστ/ένα εκατομμύριο κατοίκους.

Κρ1: Θάνατοι/Συνολικά Κρούσματα

Κρ2: Ανάρρωσαν/Συνολικά Κρούσματα

Κρ3: Σοβαρές Κρίσιμες Περιπτώσεις / Συνολικά Κρούσματα

Κρ4: Θάνατοι/Ανάρρωσαν

Κρ5: Συνολικά Κρούσματα/Ανά εκατομμύριο κατοίκων

Κρ6: Συνολικοί Θάνατοι/Ανά εκατομμύριο κατοίκων

Κρ7: Τεστ/Ανά εκατομμύριο κατοίκων

Οι κλασικές μέθοδοι της επιχειρησιακής έρευνας καταλήγουν σε μαθηματικά προβλήματα καλά διατυπωμένα τα οποία όμως δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα. Η πολυκριτήρια ανάλυση έχει για στόχο τη μελέτη προβλημάτων απόφασης όπου πολλές απόψεις πρέπει να ληφθούν υπόψη. Το κυριότερο χαρακτηριστικό ενός πολυκριτήριου προβλήματος είναι ότι δεν είναι μαθηματικά καλά διατυπωμένο. Για την περίπτωση της πανδημίας του Covid-19 χρησιμοποιήθηκε η πολυκριτήρια μέθοδος PROMETHEE (βλ. J. P. Brans από Ph. Vincke, Α preference sampling organization method: The PROMETHEE method for multiple criteria decision making, Management Science, Vol. 31, no 6, 647-656).

Μέθοδος TOPSIS

Η μέθοδος TOPSIS αναπτύχθηκε από τους Huang και Yoon (1981) ως μια εναλλακτική λύση της μεθόδου ELECTRE (βλ. Opricovic and G. H. Tzeng, Extended VIKOR method in comparison with outranking methods, European Journal of Operational Research, 178, 2007, 514-529). Η βασική έννοια αυτής της μεθόδου είναι ότι η επιλεγμένη εναλλακτική λύση πρέπει να έχει την πιο μικρή απόσταση από την αρνητική ιδανική λύση με τη γεωμετρική έννοια. Η μέθοδος υποθέτει ότι κάθε ιδιότητα αναπαρίσταται από μια μονότονα αυξανόμενη ή μειούμενη συνάρτηση. Αυτό καθιστά εύκολο τον εντοπισμό της ιδανικής και της αρνητικής ιδανικής λύσης. Κατά συνέπεια, η διάταξη προτίμησης των εναλλακτικών λύσεων παράγεται μέσω της σύγκρισης των ευκλείδειων αποστάσεων ανάμεσα στην εναλλακτική και στην ιδανική και αρνητική ιδανική λύση.

Μέθοδος VIKOR (τιμή V=0.5)

Η μέθοδος VIKOR (S. Opricovic, 1998, S. Opricovic and G. H. Tzeng, Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS, European Journal of Operational Research, 156, 2004, 445-455) εστιάζει στην κατάταξη και την επιλογή από ένα σύνολο διαθέσιμων εναλλακτικών και προσδιορίζει μια λύση συμβιβασμού (compromise solution). Η λύση προσδιορίζεται βάσει της «εγγύτητας» από μια βέλτιστη ιδεατή λύση, χρησιμοποιώντας ως μέτρο αξιολόγησης την LLpp-μετρική με τη μορφή μιας συνάρτησης συνάθροισης. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε πολλές εφαρμογές, η μέθοδος VIKOR συγκρίνεται με τη μέθοδο TOPSIS. Η διαφορά τους εντοπίζεται στο ότι η μέθοδος TOPSIS λαμβάνει υπόψη αμφότερες τη θετική και την αρνητική ιδεατή λύση, ενώ η μέθοδος VIKOR εστιάζει μόνο στη θετική ιδεατή λύση.

Το δείγμα περιλαμβάνει 33 χώρες με περισσότερα από 500 κρούσματα για τις οποίες υπήρχαν δεδομένα και για τα επτά κριτήρια (βλ. Ναυτεμπορική 17/6/2020).

Αποτελέσματα

Οι τρεις παρακάτω πίνακες παρουσιάζουν τα αποτελέσματα για τις 33 χώρες.

15/7/2020

Χώρα

Promethee ranking

Topsis

Vikor 0,9

Malta

1

1

1

Cyprus

2

3

2

Denmark

3

2

5

Latvia

4

4

3

Singapore

5

15

21

S. Korea

6

14

6

Norway

7

6

4

Austria

8

7

8

Lithuania

9

5

14

Finland

10

11

7

Germany

11

9

12

Japan

12

21

13

Slovenia

13

13

11

Czechia

14

10

9

Poland

15

12

10

Turkey

16

16

16

Portugal

17

8

17

Albania

18

20

18

Switzerland

19

17

19

Serbia

20

22

25

Bosnia and Herzegovina

21

18

15

Bulgaria

22

19

20

Ireland

23

24

24

Greece

24

23

22

Romania

25

25

23

Hungary

26

27

26

Iran

27

28

28

North Macedonia

28

26

27

USA

29

30

30

Italy

30

29

29

Canada

31

31

32

France

32

32

31

Belgium

33

33

33

23/7/2020

Χώρα

Promethee ranking

Topsis

Vikor 0,9

Malta

1

1

1

Cyprus

2

2

2

Denmark

3

3

7

Singapore

4

15

21

Lithuania

5

13

14

Latvia

6

5

3

S. Korea

7

10

11

Norway

8

19

18

Austria

9

6

9

Finland

10

11

8

Germany

11

8

12

Poland

12

12

10

Japan

13

23

23

Slovenia

14

4

5

Czechia

15

14

6

Turkey

16

17

17

Portugal

17

9

15

Switzerland

18

16

19

Bulgaria

19

18

16

Bosnia and Herzegovina

20

7

4

Albania

21

22

22

Serbia

22

24

25

Ireland

23

20

13

Greece

24

21

20

Hungary

25

27

26

Romania

26

25

24

Iran

27

28

28

Canada

28

31

32

USA

29

30

30

North Macedonia

30

26

27

Italy

31

29

29

France

32

32

31

Belgium

33

33

33

30/7/2020

Χώρα

Promethee ranking

Topsis

Vikor 0,9

Malta

1

1

1

Cyprus

2

3

2

Denmark

3

2

7

Singapore

4

15

19

Latvia

5

5

3

Lithuania

6

4

5

S. Korea

7

14

8

Norway

8

7

4

Finland

9

11

9

Austria

10

6

11

Germany

11

9

12

Czechia

12

10

6

Poland

13

12

10

Slovenia

14

13

13

Japan

15

21

14

Turkey

16

18

15

Portugal

17

8

16

Switzerland

18

17

20

Bosnia and Herzegovina

19

19

18

Bulgaria

20

20

17

Albania

21

23

22

Serbia

22

16

21

Ireland

23

24

24

Greece

24

22

23

Hungary

25

27

26

Romania

26

25

25

Iran

27

28

30

Canada

28

31

32

USA

29

30

29

North Macedonia

30

26

27

Italy

31

29

28

France

32

32

31

Belgium

33

33

33

Πρόκειται κυρίως για Ευρωπαϊκές χώρες με την προσθήκη χωρών από Βόρεια Αμερική (Η.Π.Α., Καναδάς) και Ανατολική Ασία (Σιγκαπούρη, Νότια Κορέα).

Οι κατατάξεις των τριών πολυκριτήριων μεθόδων έχουν συνάφεια σε ποσοστό 70% και άνω. Οι εξαιρέσεις είναι οι δύο χώρες της Αν. Ασίας Σιγκαπούρη και Ν. Κορέα. Από τις Ευρωπαικές αποκλίσεις παρουσιάζουν η Σλοβενία και η Βοσνία Ερζεγοβίνη για την ημερομηνία 13/7/2020.

Η επίδραση των διακοπών χάλασε την καλή εικόνα της χώρας μας, η οποία πλέον βρίσκεται στην τελευταία δεκάδα της κατάταξης. Οι κύριες αιτίες είναι η χαλάρωση του πληθυσμού λόγω της καλοκαιρινής ραστώνης και η έναρξη της τουριστικής περιόδου, γεγονός που ήταν αναμενόμενο να επέλθει. Αξιοσημείωτο είναι και η πολύ καλή επίδοση της Κύπρου και στις τρεις περιόδους αξιολόγησης. ΗΠΑ, Ιταλία, Γαλλία, Βέλγιο βρίσκονται στις πέντε τελευταίες θέσεις της κατάταξης όπως και στις πέντε προηγούμενες αναλύσεις μας. Αξιόλογη βελτίωση από τις μεγάλες χώρες πραγματοποίησε η Γερμανία.

Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα των τριών πολυκριτήριων μεθόδων αποκλίνουν πολύ λίγο, γεγονός που τις καθιστά αξιόπιστες. Η επόμενη αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί στο τέλος Αυγούστου ώστε να εξετάσουμε την επίδραση της τουριστικής περιόδου και των νέων περιοριστικών μέτρων που αρχίζουν σιγά σιγά να επανέρχονται.

Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός
Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών
Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων
Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France

Καθηγητής Αιμίλιος Γαλαριώτης
Assistant Dean for Research, Audencia Business School, President of the French Finance Association (AFFI)

Επίκουρος Καθηγητής Χρίστος Λεμονάκης
Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας, ΕΛΜΕΠΑ

Αγγελική Λιαδάκη
Μέλος του Εργαστηρίου Financial Engineering, Πολυτεχνείο Κρήτης

Υπ. Διδάκτορας Μαριάννα Εσκαντάρ
Μέλος του Εργαστηρίου Financial Engineering, Πολυτεχνείο Κρήτης