Πρέπει να διαφυλάξουμε την ακτοπλοΐα της χώρας ως «κόρη οφθαλμού» δεδομένου του ρόλου που αυτή διαδραματίζει στη διασφάλιση της εδαφικής συνοχής της νησιωτικής με την ηπειρωτική Ελλάδα. Ο ρόλος της ακτοπλοΐας σε μια πολυνησιακή χώρα, όπως η Ελλάδα, είναι αδιαμφισβήτητος και ζωτικός.
Του Βασίλη Κορκίδη*
Πρέπει να διαφυλάξουμε την ακτοπλοΐα της χώρας ως «κόρη οφθαλμού» δεδομένου του ρόλου που αυτή διαδραματίζει στη διασφάλιση της εδαφικής συνοχής της νησιωτικής με την ηπειρωτική Ελλάδα. Ο ρόλος της ακτοπλοΐας σε μια πολυνησιακή χώρα, όπως η Ελλάδα, είναι αδιαμφισβήτητος και ζωτικός. Μόνο στην Ελλάδα εμφανίζεται τόσο έντονα και τόσο ισχυρά το φαινόμενο της νησιωτικότητας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, «τρέχει» προγράμματα τα οποία αφορούν στην «ανάπτυξη» των θαλάσσιων διαδρόμων και αναφέρονται στις συνδυασμένες μεταφορές.
Οι ακτοπλοϊκές μας συγκοινωνίες είναι σημαντικός παράγοντας για την προστασία των εθνικών μας συμφερόντων, την ανάπτυξη των νησιών μας, τη δημιουργία κατάλληλων συνθηκών διαβίωσης και αύξησης του πληθυσμού τους και, τέλος, για την τουριστική ανάπτυξη, δεδομένου ότι η ακτοπλοΐα είναι συνυφασμένη με την ανάπτυξη του νησιωτικού τουρισμού που συνδράμει δυναμικά στο συνολικό αποτέλεσμα των τουριστικών δραστηριοτήτων της χώρας. Εκτός από τη μεταφορά τουριστών από την ηπειρωτική Ελλάδα προς τα νησιά, οι ακτοπλοϊκές μας συγκοινωνίες είναι το μοναδικό μέσο, εκτός των περιπτώσεων που υπάρχουν αεροδρόμια, σύνδεσης των νησιών μεταξύ τους και προσφέρει τη δυνατότητα στους τουρίστες για μετακινήσεις από νησί σε νησί (island hopping), δυνατότητα που έχει ως αποτέλεσμα την προσέλκυση τουριστών, παρέχοντας ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλους τουριστικούς προορισμούς.
Στην Ελλάδα, το μεταφορικό έργο, σύμφωνα με υπολογισμούς, είναι ιδιαίτερα υψηλό και ξεπερνά τους 35 εκατ. επιβάτες, αν λάβουμε υπόψη μας και τις πορθμειακές γραμμές, ενώ ο ελληνικός ακτοπλοϊκός στόλος θεωρείται ο πιο σύγχρονος στην Ευρώπη, δεδομένου ότι ένα ποσοστό της τάξης του 75% των επιβατών διακινείται με πλοία 2-15 ετών.
Δεν θα σταθώ στα στοιχεία που λίγο ως πολύ είναι γνωστά, αλλά θα επανέλθω στη σημασία της ακτοπλοΐας. Πέραν του γεγονότος ότι οι ακτοπλοϊκές δραστηριότητες συνέβαλαν στη δημιουργία της μεγαλύτερης ναυτιλιακής δύναμης του πλανήτη, της ναυτιλίας των Ελλήνων, ο ακτοπλοϊκός στόλος απασχολεί έναν μεγάλο αριθμό του ναυτεργατικού δυναμικού της χώρας, συμβάλλει στη διατήρηση επίσης μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας στην ξηρά, σε υποστηρικτικές προς το πλοίο υπηρεσίες, αλλά και στο ευρύτερο cluster των δραστηριοτήτων που αφορούν στο πλοίο.
Το ΕΒΕΠ υποστηρίζει, και θα συνεχίσει να υποστηρίζει, τις ναυπηγοεπισκευαστικές δραστηριότητες που ενυπάρχουν σε αυτό, «στοχεύοντας» στην προοπτική ανάπτυξής τους γύρω από τις επισκευαστικές και άλλες δραστηριότητες του ακτοπλοϊκού στόλου, όχι μόνο την περίοδο της ετήσιας ακινησίας και, συνακόλουθα, του cluster των δραστηριοτήτων στις οποίες προαναφέρθηκα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Επιμελητήριο, από κοινού με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και το Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδας, προωθεί την πλατφόρμα Maritime Hellas, όπου «πατάνε» εκατοντάδες επιχειρήσεις η δραστηριότητα των οποίων περιστρέφεται γύρω από τη ναυτιλία, και όχι μόνο.
Η Ελληνική ναυπηγική βιομηχανία εμφανίζει σημάδια αναγέννησης το τελευταίο διάστημα, με τα ναυπηγεία της Σύρου να κάνουν την έναρξη της νέας εποχής. Ίσως είναι μία χρυσή ευκαιρία ο ακτοπλοϊκός στόλος, που αντιμετωπίζει την πρόκληση για μείωση των αέριων ρύπων και άρα του περιβαλλοντικού του αποτυπώματος, να αξιοποιήσει τις ναυπηγοεπισκευαστικές μονάδες που υπάρχουν για τις μετασκευές, και γιατί όχι, και για τις ναυπηγήσεις νέων μονάδων, καθώς η ανανέωση του στόλου αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω η βιομηχανία ναυπηγήσεων με την κατασκευή νέων πλοίων που θα χαρακτηρίζονται από σειρά καινοτομιών τόσο σχεδιαστικών όσο και περιβαλλοντικών. Σύμφωνα με τα στοιχεία μελέτης της XRTC, από μόνη της η ακτοπλοϊκή αγορά μπορεί να διασφαλίσει τεράστιο κύκλο εργασιών σε νέες ναυπηγικές επενδύσεις που θα αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες και μεθόδους χρηματοδότησης. Άλλωστε, η Ελλάδα, ως πολυνησιωτική χώρα, είναι αναγκασμένη να ακολουθήσει τον μονόδρομο της αναβάθμισης παλαιότερων πλοίων, αλλά και στην αντικατάσταση πολλών παλαιών πλοίων που υπηρετούν το εθνικό δίκτυο θαλασσίων μεταφορών.
Στο σημείο αυτό και με αφορμή τη ναυπηγοεπισκευή, αξίζει να υπενθυμίσω ότι πρωτόκολλο συνεργασίας έχουν συνυπογράψει το ΕΒΕΠ με το αντίστοιχο Επιμελητήριο του Αμβούργου, με στόχο να προωθηθούν νέες προοπτικές και καινοτόμες δραστηριότητες, που μπορούν να συνεισφέρουν στην εξέλιξη της εμπορικής, βιομηχανικής και ναυπηγοεπισκευαστικής επιχειρηματικότητας του Πειραιά, αλλά και εν γένει στην ελληνική οικονομία.
Φέτος η ακτοπλοΐα βρέθηκε, λόγω της πανδημίας, αντιμέτωπη με ένα «freak wave», τα κύρια χαρακτηριστικά του οποίου είναι η απότομη παύση των εργασιών των εταιρειών σε επίπεδα που προσεγγίζουν το 70% και η αβεβαιότητα σχετικά με τη διάρκεια της κρίσης. Μια αβεβαιότητα που απευχόμαστε να συνεχίσει καθ’ όλο το «μήκος» της θερινής περιόδου και ευχόμαστε οι προσπάθειες της κυβέρνησης και των αρμοδίων φορέων του τουρισμού να επιτύχουν στην κάλυψη των απωλειών, που, στην περίπτωση της ακτοπλοΐας, μόνο το πρώτο διάστημα, άγγιξε το 90%, αναγκάζοντας τις εταιρείες να «παροπλίσουν» μέρος του στόλου τους.
Συνήθως στις ναυτιλιακές δραστηριότητες λέμε πως πρέπει να «ξεχειμωνιάσουμε», αφού ο χειμώνας είναι η δύσκολη εποχή στη θάλασσα για τα ταξίδια των ναυτικών μας, λόγω καιρού. Φέτος όμως, λόγω κορονοϊού, το καλοκαίρι θα είναι δύσκολο και θα πρέπει να «ξεκαλοκαιριάσουμε» για να ξεπεράσουμε αυτή την τρικυμία.