Στα σκουπίδια κατέληξε μεγάλη ποσότητα τροφίμων που προμηθεύτηκε σημαντικός αριθμός νοικοκυριών κατά τη διάρκεια της καραντίνας και υπό τον φόβο ελλείψεων προϊόντων στην αγορά, όπως προκύπτει από έρευνα που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Αγροτικού Χώρου του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων του Πανεπιστημίου της Πάτρας.
Της Δανάης Αλεξάκη
[email protected]
Στα σκουπίδια κατέληξε μεγάλη ποσότητα τροφίμων που προμηθεύτηκε σημαντικός αριθμός νοικοκυριών κατά τη διάρκεια της καραντίνας και υπό τον φόβο ελλείψεων προϊόντων στην αγορά, όπως προκύπτει από έρευνα που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Αγροτικού Χώρου του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων του Πανεπιστημίου της Πάτρας.
Περισσότεροι από ένας στους δύο πέταξαν, τελικά, τα προϊόντα που προμηθεύτηκαν (53,6%), ενώ στην ανακύκλωση οδηγήθηκε το 24,8% και ένα πολύ μικρότερο ποσοστό (16,9%) κατανάλωσε ό,τι είχε αγοράσει. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 74,7% των νοικοκυριών που συμμετείχαν στην έρευνα γνώριζε τι είναι σπατάλη τροφίμων.
Σύμφωνα με τις απαντήσεις των συμμετεχόντων στην έρευνα, οι οποίοι κλήθηκαν να επιλέξουν μέχρι τρεις επιλογές, πιο συχνά στον κάδο των απορριμμάτων κατέληξαν τα γαλακτοκομικά σε ποσοστό 38,7%, τα φρούτα-λαχανικά σε ποσοστό 28%, τα αλλαντικά σε ποσοστό 26%, το ψωμί/είδη φούρνου (15,1%), το κρέας /ψάρι (6,9%).
Εκτός, όμως, από τα ευπαθή προαναφερόμενα προϊόντα, την ίδια τύχη είχαν και αγαθά μακράς διάρκειας, όπως τα αναψυκτικά σε ποσοστό 6,1%, τα όσπρια σε ποσοστό 4,7%, καθώς και τα ζυμαρικά και το ρύζι σε ποσοστό 3,8%. Σύμφωνα με την έρευνα, ποσοστό 72,6% των ερωτηθέντων δήλωσε πως το πρόβλημα της σπατάλης των τροφίμων δεν μειώθηκε κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Το 36% των ερωτηθέντων δήλωσε πως δεν πετάει τρόφιμα και το 52,3% πως πάντα ψωνίζει με λίστα αγορών, ενώ ένα ποσοστό της τάξεως του 29,1% δηλώνει πως σχεδιάζει τα γεύματα της επόμενης εβδομάδας (συχνά το 33,9% και πάντα το 16,8%).
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 43,8% κατέβαλε προσπάθειες να μειώσει τις ποσότητες τροφίμων που αναγκάζεται να πετάει.
Στο ερώτημα ποια είναι η λύση για να μειωθεί η σπατάλη τροφίμων σήμερα στις συνθήκες που ζούμε, τέσσερις στους δέκα καταναλωτές επέλεξαν τη λίστα με τα απαραίτητα, σε ποσοστό 36,3% του δείγματος επέλεξε την αποθήκευση – συντήρηση, το 35,5% απάντησε να προσέχει τις ποσότητες τροφίμων που αγοράζει και μαγειρεύει, ενώ μόλις το 33,2% απάντησε ότι η λύση είναι να καταναλώνει το μαγειρεμένο φαγητό τις επόμενες ημέρες και το 30,3% να προσέχει τις ημερομηνίες λήξης των προϊόντων προτού τα αγοράσει.
Ορθές πρακτικές
Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, η εξοικονόμηση χρημάτων αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα που ευνοεί την ανάπτυξη ορθών πρακτικών στην κατεύθυνση του περιορισμού της σπατάλης τροφίμων.
«Όσο συνεχίζεται η κρίση του κορωνοϊού και διευρύνεται το πλέγμα των επιπτώσεων και δη στο εισόδημα των νοικοκυριών, οι καταναλωτές θα γίνουν περισσότερο ευαισθητοποιημένη στο θέμα της τιμής ενώ θα ενισχύσουν την τάση να μην πετούν φαγητό. Ζητούμενο είναι η αναγκαστική αλλαγή στην προσέγγιση των καταναλωτών να αποτελέσει εφεξής πάγια φιλοσοφία, καθώς το ζήτημα της σπατάλης τροφίμων είναι τεράστιο και ξεπερνά τα όρια της οικονομικής επιβάρυνσης, αφού επηρεάζει σημαντικά και το περιβάλλον».
Αξίζει ωστόσο να επισημανθεί ότι η έλλειψη κανονιστικών ρυθμίσεων, τυποποίησης και γενικής κατανόησης της επισήμανσης ημερομηνίας σε προϊόντα διατροφής (όπως οι ημερομηνίες “best by” και “use by”) έχει ως αποτέλεσμα πάρα πολύ μεγάλες ποσότητες τροφίμων να καταλήγουν στα σκουπίδια.
«Πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι οι ετικέτες ημερομηνίας στα τρόφιμα (με εξαίρεση τη βρεφική φόρμουλα) είναι αποκλειστικά στη διακριτική ευχέρεια του κατασκευαστή και δεν υποστηρίζονται από ισχυρά επιστημονικά στοιχεία» αναφέρει δημοσίευμα στον ολλανδικό ιστότοπο FoodIngredientsFirst.
Για την αντιμετώπιση αυτής της ανησυχίας και την καταπολέμηση των παγκόσμιων απορριμμάτων τροφίμων, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ έχουν συγκεντρωθεί με στόχο να αποσαφηνίσουν την επιστήμη ή την έλλειψή της πίσω από τις ετικέτες ημερομηνιών τροφίμων, τονίζοντας την ανάγκη για διεπιστημονική έρευνα και παγκόσμιες ερευνητικές τάσεις στη νέα τους έκδοση στο Food Control.
Σημείωση: Την πανελλαδική έρευνα που αφορά τη συμπεριφορά του καταναλωτή σε σχέση με τη σπατάλη τροφίμων την εποχή της καραντίνας πραγματοποίησαν ο αναπληρωτής καθηγητής μάρκετινγκ Προκόπης Κ. Θεοδωρίδης και ο υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων Θεοφάνης Β. Ζαχαράτος, με τη συμμετοχή στη συλλογή των δεδομένων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών. Η έρευνα έλαβε χώρα τον περασμένο Απρίλιο και το δείγμα της αποτέλεσαν 2.205 νοικοκυριά. Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε ηλεκτρονική διανομή και ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο, ενώ σε ό,τι αφορά τη σύνθεση νοικοκυριού, ένα μέλος είχε το 4,1%, δύο μέλη το 10,1%, τρία μέλη το 20,4%, τέσσερα μέλη το 44,0% και πάνω από πέντε μέλη το 21,5%.