Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για το Μάτι παρουσίασε σήμερα η ηγεσία του υπ. Περιβάλλοντος, από κοινού με το ΤΕΕ. «Σήμερα, θέτουμε τις βάσεις για την επούλωση των πληγών με έναν βιώσιμο τρόπο. Ούτε ισοπεδώνουμε το Μάτι, το Κόκκινο Λιμανάκι, τον Προβάλινθο, την Αμπελούπολη, αλλά ούτε και ανεχόμαστε μία σειρά από απαράδεκτες καταστάσεις οι οποίες συνέτειναν στο να πάρει η καταστροφή που ζήσαμε πριν από δύο χρόνια τις διαστάσεις που τελικά πήρε» τόνισε ο ΥΠΕΝ, Κ. Χατζηδάκης.
Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για το Μάτι παρουσίασε σήμερα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, μαζί με τον υφυπουργό Δημήτρη Οικονόμου, τους γενικούς γραμματείς Ευθύμη Μπακογιάννη και Κωνσταντίνο Αραβώση και τον πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελάδας (ΤΕΕ), Γιώργο Στασινό.
Στην ομιλία του ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, επισήμανε πως από πέρυσι τον Οκτώβριο, στη Βουλή, ο ίδιος είχε θέσει ως στόχο μέχρι τον Ιούλιο του 2020, όπως είχε δεσμευτεί ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία για την εκπόνηση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου για το Μάτι. Οι δηλώσεις αυτές, όπως είπε, είχαν αμφισβητηθεί τότε από την αντιπολίτευση.
«Σήμερα, νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα το οποίο είχαμε θέσει, παρουσιάζουμε προς διαβούλευση το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για το Μάτι. Το είπαμε, το κάναμε» σημείωσε και συμπλήρωσε πως το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, σύμφωνα με τις προβλέψεις του νόμου και με τη συμμετοχή μιας σειράς μεγάλων τεχνικών γραφείων και θα είναι ένα σχέδιο που «θα δώσει νέα ζωή στο Μάτι», σε μια περιοχή που έχει συνδυαστεί με δυσάρεστες αναμνήσεις για όλους τους Έλληνες, αλλά πιο πολύ βεβαίως για τους κατοίκους και τις οικογένειες των θυμάτων της μεγάλης πυρκαγιάς του Ιουλίου του 2018.
Σήμερα, θέτουμε τις βάσεις για την επούλωση των πληγών με έναν βιώσιμο τρόπο, είπε ο υπουργός. Όπως εξήγησε, «ούτε ισοπεδώνουμε το Μάτι, το Κόκκινο Λιμανάκι, τον Προβάλινθο, την Αμπελούπολη, αλλά ούτε και ανεχόμαστε μία σειρά από απαράδεκτες καταστάσεις οι οποίες συνέτειναν στο να πάρει η καταστροφή που ζήσαμε πριν από δύο χρόνια τις διαστάσεις που τελικά πήρε.
Στο Μάτι θα μπει μια τάξη. Όχι μόνο διότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, αλλά διότι αυτό είναι προς όφελος των ίδιων των κατοίκων του. Θα αντιμετωπιστούν τα σφάλματα του παρελθόντος. Θα διανοιχθούν δίοδοι προς την παραλία. Η ίδια η παραλία θα αποκτήσει ένα τελείως διαφορετικό χρώμα.
Το Μάτι θα αλλάξει εικόνα, αλλά ταυτόχρονα θα διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για την προστασία της περιοχής, τόσο από πυρκαγιές, όσο και από πλημμύρες λόγω της ανεξέλεγκτης κατάστασης στα ρέματα τα οποία βρίσκονται την περιοχή» ξεκαθάρισε ο κ. Χατζηδάκης.
Ο ΥΠΕΝ μίλησε για «εξαιρετικά δύσκολη δουλειά» τους προηγούμενους μήνες. Όπως είπε, έπρεπε να υπερπηδηθούν μια σειρά από νομικά και γραφειοκρατικά εμπόδια. Με αλλεπάλληλες νομοθετικές πρωτοβουλίες, αλλά και με συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, την Περιφέρεια, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και τους δήμους, τα εμπόδια αυτά ξεπεράστηκαν, νωρίτερα από τις αρχικές προβλέψεις.
Ο κ. Χατζηδάκης κάλεσε τους κατοίκους της περιοχής «να δουν το σχέδιο αυτό με κατανόηση», σημειώνοντας πως «είμαστε ανοιχτοί για παρατηρήσεις, για προτάσεις, για διορθώσεις.
Σε καμιά όμως περίπτωση δεν πρέπει να δεχθεί κανένας από μας και πρώτα από όλα οι ίδιοι οι κάτοικοι του Ματιού, δύο χρόνια μετά τη μεγάλη καταστροφή, να προχωρήσουμε όπως προχωρούσαμε στο παρελθόν, χωρίς να έχουμε διδαχθεί από αυτή την τραγωδία.
Το Μάτι αξίζει ένα καλύτερο μέλλον. Το Μάτι αξίζει να γίνει μια βιώσιμη περιοχή για τους κατοίκους και τους παραθεριστές. Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο που σήμερα παρουσιάζουμε είναι μια πολύ καλή βάση για αυτή την προσπάθεια» τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος.
Γ. Στασινός: Το ΤΕΕ κλήθηκε να υλοποιήσει αυτόν τον εξαιρετικά φιλόδοξο στόχο
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), Γιώργος Στασινός, αναφέρθηκε στον ρόλο του ΤΕΕ στην εκπόνηση ενός προτύπου Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου για το Μάτι.
Μίλησε για μια περιοχή που επιστημονικά συγκεντρώνει πολλές δυσκολίες, σχεδόν όλα τα ειδικά καθεστώτα προστασίας, αλλά και ιδιοκτησιακά θέματα. Μία περιοχή με υλοποιημένη δόμηση που πρέπει να επανασχεδιασθεί, που παράλληλα φέρει βαρύ κοινωνικό και πολιτικό φορτίο τόσο για την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, όσο και για τις προτεινόμενες αλλαγές.
Όπως είπε, το ΤΕΕ κλήθηκε να υλοποιήσει αυτόν τον εξαιρετικά φιλόδοξο στόχο. «Όχι για να αντικαταστήσει τους μελετητές, αφού Έλληνες μελετητές επιλέχθηκαν στην ομάδα εργασίας, αλλά για να διασφαλίσει ταχύτητα, συνεννόηση, συντονισμό και αποτελεσματικότητα πρωτόγνωρα για διαδικασίες πολεοδομικού σχεδιασμού».
Σύμφωνα με τον κ. Στασινό, στο Μάτι δημιουργείται μία βιώσιμη περιοχή κατοικίας, με ενσωμάτωση βέλτιστων και σύγχρονων επιλογών για τους οικισμούς. Μέσω του ΤΕΕ, δίνονται όλες οι αναγκαίες κατευθύνσεις για την Πολεοδομική Μελέτη Εφαρμογής που θα ακολουθήσει σε επίπεδο κάθε τετράγωνο -ιδιοκτησία- χώρου κ.λπ., με κανόνες που όλοι αντιλαμβάνονται, ώστε να μπορούν εντός περίπου ενός έτους να εκδίδουν οικοδομικές άδειες οι κάτοικοι σε μια πολεοδομημένη πλέον περιοχή.
Παράλληλα, τεκμηριώνεται επιστημονικά, τεχνικά και νομικά το Προεδρικό Διάταγμα Έγκρισης του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και προετοιμάζονται οι διαδικασίες για όλα τα έργα δημοσίου συμφέροντος (απαλλοτριώσεις, έργα διευθέτηση ρεμάτων, κοινόχρηστοι χώροι, πλατείες, οδοποιία κλπ), ώστε να είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν εντός 3-4 ετών.
Δ. Οικονόμου: Η περιοχή θα γίνει λειτουργική και ασφαλής με ελάχιστο κοινωνικό κόστος
Στη συνέχεια, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Δημήτρης Οικονόμου, παρουσίασε τα βασικότερα σημεία του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) για το Μάτι.
Όπως είπε, ο πρώτος στόχος του σχεδίου είναι «να αποφύγουμε μια νέα τραγωδία στην περιοχή, καθιστώντας την ανθεκτική, στη φωτιά αλλά και σε άλλες φυσικές καταστροφές».
Τα επόμενα βήματα είναι η ανάρτηση για δημόσια διαβούλευση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ΕΠΣ, στις 25 Ιουνίου. Στη διάρκεια της διαβούλευσης θα γίνει συστηματική ενημέρωση όλων των ενδιαφερόμενων, που ούτως ή άλλως ενημερώνονταν συνεχώς και καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπόνησης των μελετών, με πρώτο βήμα την παρουσίαση του σχεδίου στους δήμους και τις οργανώσεις των κατοίκων. Η διαβούλευση θα επιτρέψει περαιτέρω βελτιώσεις και μικρο-ρυθμίσεις του ΕΠΣ, με γνώμονα πάντα την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Ο υφυπουργός εκτίμησε πως το Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο θα εγκριθούν το ΕΠΣ και οι λοιπές υποστηρικτικές του μελέτες, μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, θα σταλεί για επεξεργασία στο ΣτΕ πριν από το τέλος Αυγούστου.
Για τη σύνταξη του ΕΠΣ απαιτήθηκαν, πέραν της κύριας πολεοδομικής μελέτης, οκτώ άλλες υποστηρικτικές μελέτες. Η εκπόνησή τους ξεκίνησε στις αρχές του 2020, οι περισσότερες έχουν ήδη ολοκληρωθεί, και οι υπόλοιπες μέσα στις επόμενες 10 ημέρες. Οι μελέτες αυτές είναι οι εξής:
Ο κ. Οικονόμου εξήγησε πως βασικός στόχος του ΕΠΣ είναι η δημιουργία στην περιοχή που κάηκε βιώσιμων συνθηκών, λαμβανομένων υπόψη των πραγματικών και θεσμικών δεσμεύσεων της κατάστασης στο Μάτι και της ανάγκης της ταχύτερης δυνατής δράσης της Πολιτείας. Τα βασικά προβλήματα που προϋπήρχαν στην περιοχή, και ανεξάρτητα από τη συμβολή τους στο ίδιο το καταστροφικό φαινόμενο, πρέπει να επιλυθούν, σημείωσε και τα απαρίθμησε:
Στο πλαίσιο αυτό, συμπλήρωσε, το ΕΠΣ αποβλέπει στην ανασυγκρότηση κι ανάταξη του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος, με τη δημιουργία μιας περιοχής βιώσιμης οικιστικά και περιβαλλοντικά, εξοπλισμένης με επαρκείς υποδομές, και ανθεκτικής έναντι μελλοντικών κινδύνων.
Μια παράλληλη επιδίωξη είναι η ελαχιστοποίηση των κατεδαφίσεων κτισμάτων και βοηθητικών εγκαταστάσεων που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή ενός πολεοδομικού σχεδίου που θα διαθέτει τα προηγούμενα χαρακτηριστικά. Τα κτίσματα που εμπίπτουν σε ζώνες απομάκρυνσης είναι 141 με χρήσεις Α ή Β κατοικίας, εστίασης και τουρισμού, ενώ σε 339 οι ιδιοκτησίες κατεδαφίζονται μαντρότοιχοι.
«Συνολικά, υιοθετείται μια ισορροπημένη και δίκαιη προσέγγιση, χωρίς ακρότητες: δεν κατεδαφίζονται τα πάντα, αλλά εξασφαλίζεται ότι η περιοχή θα γίνει λειτουργική και ασφαλής με το ελάχιστο κοινωνικό κόστος. Κατεδαφίσεις γίνονται όταν είναι αναγκαίο για τη λειτουργικότητα και ασφάλεια της περιοχής (κύρια κτίσματα κυρίως σε κοίτες ρεμάτων, τα οποία οριοθετούνται μέσω τεχνικών έργων διευθέτησης)» σημείωσε ο κ. Οικονόμου.
Ο ίδιος επισήμανε πως με το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο οργανώνεται χωρικά μια περιοχή περίπου 8.000 στρεμμάτων, από τα οποία τα 2.600 πολεοδομούνται για πρώτη φορά. Οι περιοχές που προστατεύονται με τη δασική νομοθεσία ή άλλες διατάξεις, φθάνουν περίπου τα 4.250 στρέμματα. Το υπόλοιπο της συνολικής έκτασης περιλαμβάνει τις ήδη εντός σχεδίου περιοχές που αναπλάθονται (6%), αιγιαλό και παραλία (2%), κατασκηνώσεις (2%), και διάφορες άλλες περιπτώσεις (4%).
Ειδικότερα, στα περίπου 2.600 στρέμματα που πολεοδομούνται, θα οικοδομηθούν 710 στρ., 1.060 στρ. θα είναι ιδιωτικοί χώροι πρασίνου (ακάλυπτοι), και 830 στρέμματα αποτελούν την εισφορά σε γη, αυξάνοντας τους κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους στην περιοχή.
Παράλληλα, σημείωσε πως το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο αποτελεί ένα ευέλικτο εργαλείο σχεδιασμού, που μπορεί να εστιάσει σε περιοχές που οριοθετούνται με λειτουργικά (σε αντιδιαστολή προς τυπικά-διοικητικά) κριτήρια και προσδιορίζει χρήσεις γης, όρους δόμησης, περιοχές προς πολεοδόμηση, περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων, περιοχές προστασίας, βασικές μεταφορικές, περιβαλλοντικές και τεχνικές υποδομές και σημαντικές χωροθετήσεις δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων. Είναι, είπε, ένα εργαλείο συμπληρωματικό προς τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, που εφαρμόζεται όταν οι συνθήκες επιβάλλουν γρήγορα αντανακλαστικά για την επίλυση χωρικών προβλημάτων ή/και την αξιοποίηση ευκαιριών.
Κατά τον υφυπουργό, η μέθοδος που χρησιμοποιείται στο Μάτι, τόσο από άποψη θεματολογίας, όσο και ταχύτητας του σχεδιασμού, με εργαλεία κατά περίπτωση το Ειδικό ή το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, «θα λειτουργήσει και ως υπόδειγμα για την χωρική ανάταξη και άλλων περιοχών στη χώρα με μεγάλες συγκεντρώσεις κτισμάτων, αυθαιρέτων ή μη, σε περιοχές χωρίς σχεδιασμό, σε συνάρτηση ασφαλώς με τις ιδιομορφίες κάθε συγκεκριμένης περιοχής».
Κ. Αραβώσης: Στόχος η άμεση αναμόρφωση του δασικού χάρτη της περιοχής
Αναφερόμενος στα δασικά ζητήματα στην περιοχή του Ματιού, ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΝ, Κωνσταντίνος Αραβώσης, σημείωσε πως οι νέες διατάξεις του ν.4685/2020 που επιλύουν προβλήματα με τις δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, στην περιοχή εφαρμογής του ΕΠΣ είναι:
Στις περιοχές που δεν εξαιρούνται της δασικής νομοθεσίας (Προβάλινθος, Αμπελούπολη κ.λπ.), ακόμα και μετά τις παραπάνω ρυθμίσεις, παρέχεται η δυνατότητα:
Με στόχο την άμεση αναμόρφωση του δασικού χάρτη της περιοχής που αφορά το ΕΠΣ, συντάσσεται απόφαση/εγκύκλιος για την επίσπευση της διεκπεραίωσης των διαδικασιών που προβλέπονται από τον 4685/2020 περί αναμόρφωσης των δασικών χαρτών, κατά προτεραιότητα για την περιοχή του ΕΠΣ στο Μάτι (συμπεριλαμβανομένων και των υπόλοιπων περιοχών, όπως το Κόκκινο Λιμανάκι, Προβάλινθο, Αμπελούπολη κ.λπ.). Η απόφαση προβλέπει κυρίως:
Ειδικότερα στον Προβάλινθο, θα εφαρμοστούν, σύμφωνα με τον κ. Αραβώση, οικοδομικές άδειες, ως διοικητικές πράξεις, για την αναμόρφωση του δασικού χάρτη, καθώς , η περιοχή είναι κυρίως δασικού χαρακτήρα, δεν θα πολεοδομηθεί στο σύνολό της, τα δασικού χαρακτήρα τμήματα θα ενσωματωθούν στο ΕΠΣ ως χώροι πρασίνου.
Ευθ. Μπακογιάννης: Εξασφαλίζεται μεγάλος δημόσιος περίπατος κατά μήκος της ακτής
Με τη σειρά του, ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΝ, Ευθύμης Μπακογιάννης, υπογράμμισε ότι με την πολεοδόμηση σε μεγάλο τμήμα της περιοχής αποκτούνται δικαιώματα δόμησης και από αυτούς που μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν να κτίσουν νόμιμα και δεν επέλεξαν να το κάνουν. Τακτοποιείται ένα μεγάλο τμήμα ιδιοκτησιών με καθεστώς ασαφές ή θεωρούμενο από διάφορες πλευρές ως δασικό, με την αναγνώριση των παλαιών διανομών.
Όπως είπε, στις περιοχές που δεν εξαιρούνται από το δασικό χαρακτήρα, διατηρούνται όσα κτίσματα έχουν οικοδομήσει με νόμιμη άδεια, ενώ για τα υπόλοιπα δίνονται εναλλακτικές δυνατότητες για τακτοποίηση κτισμάτων (υπό προϋποθέσεις) ή για χαρακτηρισμό των γηπέδων ως μη δασικών (υπό προϋποθέσεις).
Σε όλη την περιοχή, πολεοδομούμενη ή μη, δημιουργείται ένα δίκτυο βιώσιμης κινητικότητας-οχημάτων (ιδιωτικών και άλλων όπως πχ. τα πυροσβεστικά ή τα νοσοκομειακά), ποδηλάτων και πεζών, με πολύ βελτιωμένα γεωμετρικά χαρακτηριστικά, που επιτρέπει και την ασφαλή εκκένωσης της περιοχής σε περίπτωση ανάγκης.
Διανοίγονται όλα τα ρέματα (οκτώ), με τρόπο που ελαχιστοποιεί τις κατεδαφίσεις αλλά μέσω τεχνικά μελετημένων διευθετήσεων εξασφαλίζει την ευρύτερη περιοχή από τους αυξανόμενους κινδύνους πλημμύρας (βλ. Μάνδρα, υψηλή προτεραιότητα). Υλοποιείται σύγχρονος αντιπλημμυρικός σχεδιασμός. Εξασφαλίζεται ένας μεγάλος δημόσιος περίπατος κατά μήκος της ακτής, χωρίς εμπόδια, με ελεύθερο πλάτος 35 μ.
Δημιουργούνται «Τόπος Μνήμης», «Αρχιτεκτονικός Περίπατος Μνήμης», και Κέντρο Εκπαίδευσης-Ευαισθητοποίησης για την Προστασία από Φυσικές Καταστροφές. Ανεβαίνουν οι αξίες γης των ιδιοκτησιών σε όλη την περιοχή.
Σύμφωνα με τον κ. Μπακογιάννη, η εκπόνηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής (ΡΣΕ) στις προς πολεοδόμηση περιοχές που καθορίζει το ΕΠΣ θα αρχίσει πολύ γρήγορα, εντός του καλοκαιριού.
Συμπερασματικά
Eν κατακλείδι, το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για το Μάτι περιλαμβάνει:
Σχετικά με το φυσικό περιβάλλον:
Σχετικά με τις χρήσεις γης–σύνδεση οικιστικών περιοχών και ελεύθερων χώρων:
Ρύθμιση χρήσεων σύμφωνα με το χαρακτήρα της περιοχής παραθερισμού- κατοικίας- τουρισμού- αναψυχής και την εξασφάλιση αναγκαίας κοινωνικής υποδομής
Έμφαση στο ρέμα Παππά ως σημαντικό φυσικό περιβαλλοντικό στοιχείο κ στοιχείο σύνδεσης στο Μάτι και στο Κόκκινο Λιμανάκι.
Σχετικά με το οδικό δίκτυο και την κυκλοφορία με έμφαση στη βιώσιμη κινητικότητα:
Σχετικά με το θαλάσσιο μέτωπο:
naftemporiki.gr