Το μουσείο Επιστημών του Λονδίνου ματαίωσε μια επίσκεψη του αμερικανού γενετιστή και βραβευμένου με το Νόμπελ Ιατρικής Τζέιμς Ουάτσον (φωτογραφία), ο οποίος προκάλεσε έντονες αντιδράσεις υποστηρίζοντας πως οι μαύροι είναι λιγότεροι ευφυείς απο τους λευκούς.
Σε συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Sunday Times», ο 79χρονος Ουότσον, που μαζί με τον Βρετανό Φράνσις Κρικ ανακάλυψαν τη δομή του DNA στη δεκαετία του 1950, δήλωσε πως είναι «κατά βάθος απαισιόδοξος για το μέλλον της Αφρικής. Οι κοινωνικές πολιτικές μας βασίζονται στο γεγονός ότι η ευφυΐα τους είναι η ίδια με τη δική μας, ενώ όλες οι έρευνες λένε πως αυτό δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα. Οσοι έχουν να κάνουν με μαύρους υπαλλήλους διαπιστώνουν πως αυτό δεν ισχύει στην πραγματικότητα».
Είναι όμως έτσι; Πόσο αξιόπιστες είναι αυτές οι έρευνες και τι κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς στόχους εξυπηρετούν; Αν εξυπηρετούν την ανθρώπινη πρόοδο και τη φυλετική βελτίωση δε νομίζω ότι θα υπήρχαν τόσες αντιρρήσεις, αλλά το παράδειγμα της ναζιστικής κατάχρησης της ευγονικής -υπεροχή της λευκής φυλής έναντι άλλων- συνηγορεί υπέρ του αντιθέτου.
Κανείς νοήμων δεν αρνείται το δικαίωμα του επιστήμονα να ασχολείται με το ερώτημα αν η μια φυλή υπερέχει της άλλης σε οποιονδήποτε τομέα, αλλά «ο επιστήμονας έχει ηθική ευθύνη να δείξει ότι η σπουδαιότητα της μελέτης του βαρύνει περισσότερο από τις πιθανές αρνητικές της χρήσεις» (Νόαμ Τσόμσκι).
Δεν είναι η πρώτη φορά που διατυπώνονται θεωρίες βιολογικού ντετερμινισμού. «Ο L. Agassiz, ο μεγαλύτερος ζωολόγος του 19ου αιώνα, υποστήριξε πως "οι ραφές των κρανίων των μαύρων παιδιών κλείνουν νωρίτερα από αυτές των λευκών, επομένως θα ήταν επικίνδυνο να διδάσκονται οι μαύροι πολλές γνώσεις, γιατί οι εγκέφαλοί τους θα διογκώνονταν και θα έσκαγαν μέσα στα δύσκαμπτα κρανία τους".
Ο C. Brigham διατύπωσε την άποψη ότι: "η μείωση της Αμερικανικής ευφυΐας θα είναι πιο γρήγορη... εξαιτίας της παρουσίας των νέγρων".
Οι πρόσφατες μελέτες αποκάλυψαν ότι τα γονίδια όλων των ανθρώπων είναι ίδια κατά 99,99%, άρα το περιβάλλον έρχεται να παίξει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της ανθρώπινης ύπαρξης». (Βιολογικός ντετερμινισμός. Μία θεωρία επιστημονικής φαντασίας ή ο εφιάλτης του κοινωνικού αποκλεισμού; Virtual School, The sciences of Education Online, τόμος 2, τεύχος 4, http://www.auth.gr/virtualschool/2.4/TheoryResearch/GrigoriadouPapasotiriouPetridou.html )
Ο γενετιστής και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Richard Lewontin θεωρεί ότι δεν επαρκεί ο βιολογικός ντετερμινισμός για να εξηγηθούν οι ανισότητες στην ευφυΐα μας, αλλά ότι κάθε οργανισμός είναι αποτέλεσμα της μοναδικής αλληλεπίδρασης γονιδίων και εξωτερικών ή/και πολιτισμικών περιβαλλοντικών αλληλουχιών. Το 85% της γενετικής ποικιλομορφίας είναι μεταξύ τυχαίων ατόμων στην ίδια εθνολογική ομάδα, ένα 8% μεταξύ εθνών μέσα στην ίδια φυλή και μόνο ένα 7% μεταξύ των κύριων ανθρώπινων φυλών.
Εφόσον δεν μπορούμε να αποδείξουμε γενετικές διαφορές μεταξύ ατόμων της ίδια φυλής όπου το ποσοστό ποικιλομορφίας είναι πολύ μεγαλύτερο, πώς μπορούμε να μιλάμε για γενετικές ανισότητες μεταξύ φυλών;
Αρα, άλλοι λόγοι οδηγούν στη δημιουργία των θεωρίων για ανώτερες και κατώτερες φυλές. Κάπως έπρεπε να εξηγηθούν οι μεγάλες ανισότητες ως προς την πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά. Κάπως έπρεπε να εξηγηθεί ότι δεν υπάρχει λόγος να εκπαιδεύουμε επί μακρόν άτομα τα οποία είναι γενετικώς προκαθορισμένα για «κατώτερα» επαγγέλματα.
Υ.Γ. Αν και διαφωνώ με τον καθηγητή Ουάτσον, διαφωνώ και με την λογοκρισία του μουσείου Επιστημών του Λονδίνου. Η λογοκρισία δεν είναι λύση.
Κ.Τ.