Σιγά-σιγά, κι αφού στην Ελλάδα μας ήρθε η λογική του «whatever it takes» για τα μέτρα αντιμετώπισης των οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης κορονοϊού -βοήθησε η σχετική άρση των περιορισμών του Συμφώνου Σταθερότητας σε ευρωπαϊκή κλίμακα, συν το ξεκλείδωμα από το δικό μας πρωτογενές πλεόνασμα…- αρχίζει η προσπάθεια προσγείωσης στη δύσβατη ανηφορική πραγματικότητα, γράφει ο Α. Δ. Παπαγιαννίδης.
Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Σιγά-σιγά, κι αφού στην Ελλάδα μας ήρθε η λογική του «whatever it takes» για τα μέτρα αντιμετώπισης των οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης κορονοϊού -βοήθησε η σχετική άρση των περιορισμών του Συμφώνου Σταθερότητας σε ευρωπαϊκή κλίμακα, συν το ξεκλείδωμα από το δικό μας πρωτογενές πλεόνασμα…- αρχίζει η προσπάθεια προσγείωσης στη δύσβατη ανηφορική πραγματικότητα. Σε απλά ελληνικά: Έστω ότι η χαλάρωση επιτρέπει να δαπανηθούν πόροι για άμβλυνση των επιπτώσεων. Όμως, πόση είναι η κάμψη που αναμένουμε; Και από πού θα προκύψουν οι πόροι;
Ακριβώς το δεύτερο αρχίζει να προβληματίζει. Το ότι «έχουμε το ελεύθερο» να περάσουμε -στην Ελλάδα- σε μειωμένα πλεονάσματα και σε ελλείμματα, δεν σημαίνει ότι έχουμε και διαθέσιμους πόρους. Ήδη, η -απαραίτητη- αναβολή υποχρεώσεων σφίγγει τα περιθώρια. Αλλά… πού θα πάνε οι προθεσμίες υποβολής των φετινών φορολογικών δηλώσεων; Οι πρώτες καταβολές; Εν τω μεταξύ, όσο πληρέστερο το lock-down, τόσο μεγαλύτερο το πάγωμα της αγοράς - από πού θα βγει ΦΠΑ; Αυτά/τέτοια ήδη κάνουν το Γενικό Λογιστήριο και το ΥΠΟΙΚ να πατούν φρένο στις προσδοκίες ευρύτερης στήριξης: τα 10 δισ. που αναφέρονται, είναι 5% του ΑΕΠ - ναι μεν δεν αποτελούν όλα δαπάνες, αλλά από πού βγαίνουν; Είναι όντως «εξασφαλισμένα» τα ταμειακά διαθέσιμα για μετά τον Απρίλιο; Πόσο ασφαλείς είναι οι προβλέψεις ροών για τις επόμενες εβδομάδες; Και η κινητοποίηση μέρους του «μαξιλαριού» των 35+ δισ. ευρώ, πόσο απλή υπόθεση θα αποδειχθεί - ΑΝ επιδιωχθεί έγκαιρα;
Όμως και άλλα μέτρα παγώματος πληρωμών μπορούν να δημιουργήσουν πρόβλημα. Σίγουρα στις τράπεζες, όπου μοναχικός ο Άδωνις Γεωργιάδης διείδε πόσο εύκολα μπορεί να ανατραπεί η κουλτούρα πληρωμών που πήγαινε να αποκατασταθεί. Όμως και στο μέτωπο των επιταγών, μια οριζόντια ρύθμιση -τύπου εκείνης πρώτων ημερών capital controls- μπορεί να χτίσει πρόβλημα. Γρήγορα.
Για αυτό, έρχεται στην πρώτη γραμμή το θέμα των προβλέψεων για την έκταση της κρίσης, για τις επιπτώσεις σε επίπεδο ΑΕΠ και (ακόμη περισσότερο) απασχόλησης. Συν, οι προβολές για την ανάκαμψη όταν πλέον ο κύκλος του κορονοϊού θα έχει ολοκληρωθεί - δηλαδή για το 2021, κατά πάσαν πιθανότητα. Όμως, περισσότερο από προβλέψεις και προβολές/forecasts και projections, πρόκειται για σενάρια: ο καθένας επιλέγει τις υποθέσεις του και εν συνεχεία τρέχει το μοντέλο που πιστεύει περισσότερο. Όμως οι ίδιες οι υποθέσεις είναι χτισμένες στην άμμο.
Δείτε πρώτα λίγο «έξω»: Ο ΟΟΣΑ, που πριν από δύο βδομάδες είχε προσπαθήσει να φανεί ψύχραιμος μιλώντας για υποχώρηση της ανάπτυξης (ως χειρότερο σενάριο, δε) σε επίπεδα 1,5%, σπεύδει ήδη -διά του γ.γ. του Άνχελ Γκουρία- να ομολογήσει ότι αυτή η πρόβλεψη «φαίνεται ήδη υπερβολικά αισιόδοξη». Λόγω πολιτικής ευαισθησίας, ο Γκουρία δείχνει προς την κατεύθυνση της μεγάλης ανεργίας που απειλείται, μαζί και με το ενδεχόμενο προσάραξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Και δέχεται ότι ακόμη κι αν δεν περάσουμε συνολικά σε παγκόσμια ύφεση, το σοκ που ήδη διαδίδεται στις οικονομίες είναι βαρύτερο και από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, και από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους του 2001 - οπότε οι χώρες «θα αντιμετωπίζουν επί χρόνια τον αντίκτυπο του κορονοϊού».
Ας έρθουμε, τώρα, λίγο στα δικά μας: Η Τράπεζα της Ελλάδος, σε επίδειξη ψυχραιμίας, δέχεται να υποχωρήσει η έως τώρα πρόβλεψή της για φετινή ανάπτυξη στο 2,4% σε επίπεδο μηδενικής αύξησης του ΑΕΠ, «ποντάροντας» στο ότι το δεύτερο 6μηνο θα επιτρέψει να απορροφηθούν οι ζημιές των δύο πρώτων 3μήνων. Για το καημένο το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% του ΑΕΠ, ασφαλώς δέχεται «αρκετές μονάδες κάτω από τον αρχικό στόχο», αλλά χωρίς να αποτολμά ποσοτική πρόβλεψη. Μόνο κάτι σαν ευχή, να ελαχιστοποιηθεί «η επίπτωση στη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους».
Ο Πάνος Λιαργκόβας -σήμερα ΚΕΠΕ, αλλά με την εμπειρία στο γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στην Βουλή- θέλησε να φανεί ακόμη πιο θετικός, αφού θα θεωρούσε ενδεχόμενο «αν μέχρι τον Μάιο τιθασευτεί η επίπτωση» να επαρκέσει το β’ 3μηνο για επαναφορά. Βέβαια, είχε προνοήσει να επισημάνει ότι «το πρώτο ζητούμενο είναι να παραμείνουμε ζωντανοί», προτού αρχίσουμε να χτίζουμε προβολές για την επόμενη μέρα - αλλά και να επικεντρώσει την προσοχή στην επιβίωση των επιχειρήσεων που «πρέπει να τις βρει όρθιες» η ως άνω επόμενη μέρα.
Όμως η Morgan Stanley, που για την Ευρωζώνη κάνει λόγο για πτώση του ΑΕΠ κατά 5%, σ’ εμάς μιλάει για -5,3%, και τούτο με έλλειμμα να φθάνει στο 1,3% του ΑΕΠ. (Βέβαια, μας «χαρίζει» αναπήδηση κατά 6,3% για την επόμενη χρονιά, οπότε σβήνει την πτώση - σχεδόν.)
Γενικώς, προσδεθείτε.