Η καραντίνα είναι ένα μέτρο που για πρώτη φορά υιοθετήθηκε από τη Βενετία τον 14ο αιώνα, με αφορμή τη Μαύρη Πανώλη, η οποία τότε πήρε μαζί της το ένα τρίτο του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Επτακόσια χρόνια αργότερα η ίδια πόλη βρίσκεται εκ νέου σε καραντίνα και συμβολίζει έτσι την επιστροφή των μεγάλων επιδημιών, γράφει ο Αθ. Χ. Παπανδρόπουλος.
Από την έντυπη έκδοση
Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Η καραντίνα είναι ένα μέτρο που για πρώτη φορά υιοθετήθηκε από τη Βενετία τον 14ο αιώνα, με αφορμή τη Μαύρη Πανώλη, η οποία τότε πήρε μαζί της το ένα τρίτο του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Επτακόσια χρόνια αργότερα η ίδια πόλη βρίσκεται εκ νέου σε καραντίνα και συμβολίζει έτσι την επιστροφή των μεγάλων επιδημιών.
Είναι δε ενδιαφέρον από την άποψη αυτή το γεγονός ότι στην πρώτη εικοσαετία του 21ου αιώνα, για τέταρτη φορά, ένας ζωικός ιός σπάει το φράγμα των ειδών, μολύνει τον άνθρωπο και μέσα σε λίγες εβδομάδες εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Οι δε προβλέψεις για το κόστος της πανδημίας σε ανθρώπινες ζωές δεν μπορούν κανέναν να αφήσουν αδιάφορο. Ανεπισήμως γίνεται λόγος ότι από τον ιό αυτόν θα προσβληθούν περί τα 2 δισεκατομμύρια άτομα κι από αυτά 5 έως 7 εκατομμύρια θα χάσουν τη ζωή τους. Κατά κύριο δε λόγο θα πρόκειται για ηλικιωμένους με προβληματική υγεία. Αυτά λένε οι εκτιμήσεις. Η πραγματικότητα έπεται. Για την ώρα πάντως η πανδημία παρουσιάζει τρία πρόσωπα. Πρώτον, δείχνει να σταθεροποιείται στην Κίνα και τη Νότια Κορέα. Σταθερότητα βέβαια που στην Κίνα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στη φύση του καθεστώτος, το οποίο κάνοντας επίδειξη μεγάλου κυνισμού θυσίασε ηλικιωμένους για να προφυλάξει νεότερους.
Στην Ευρώπη η κατάσταση βρίσκεται υπό σχετικό έλεγχο και στο επίπεδο αυτό ο ρόλος του κράτους - προνοίας έχει σημαντικό ειδικό βάρος. Παρ’ όλα αυτά η κατάσταση ξέφυγε στην Ιταλία, όπου στην πρώτη φάση της διάδοσης του ιού έγιναν σοβαρά λάθη από επιπολαιότητα και απειρία.
Περίεργη είναι η κατάσταση στη Ρωσία, στην Τουρκία και στο Ιράν, όπου τα αυταρχικά καθεστώτα τους κρύβουν αρκετές πτυχές της πραγματικότητάς τους. Κατά τρίτον, αναμένεται η όλη κατάσταση να πάρει δραματική τροπή στην Αφρική, μια ήπειρο όπου τα συστήματα υγείας είναι εντελώς απροετοίμαστα να αντιμετωπίσουν ακραίες καταστάσεις πανδημίας.
Οι ειδικοί κάνουν λόγο ότι στην αφρικανική ήπειρο οι θάνατοι από τον Covid-19 θα μπορούσαν να φθάσουν τα 2 εκατομμύρια και πλέον.
Από οικονομικής πλευράς, βραχυπρόθεσμα, η κρίση Covid-19 προδιαγράφει ήδη την επερχόμενη ύφεση, με παράλληλη χρηματιστηριακή πτώση, δύο φαινόμενα που υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να αποσταθεροποιήσουν τις πιο προηγμένες δημοκρατίες του πλανήτη. Θλίψη από την άποψη αυτή προκαλεί η τεράστιας ανευθυνότητας στάση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, κάποιες συμπεριφορές του οποίου κάνουν δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ γελοιότητας και ευθύνης. Είναι πολύ πιθανόν όμως η κρίση του κορονοϊού να αποτελέσει και βασική αιτία μιας ήττας του σημερινού προέδρου στις προεδρικές εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου.
Πέρα όμως από το γεγονός αυτό, ο κορονοϊός θεωρείται σίγουρα ότι θα προκαλέσει ριζικές ανατροπές στο παγκόσμιο οικονομικό τοπίο και κυρίως στη χρηματοοικονομική του πλευρά.
Ωστόσο δεν είναι ο κορονοϊός εκείνη η πρωτογενής αιτία που θα προκαλέσει μια νέα παγκόσμια ύφεση. Το έδαφος προϋπήρχε, όπως προκύπτει από σειρά δημοσιευμάτων καθ’ όλη τη διάρκεια του 2019, όπου παράγοντες της παγκόσμιας οικονομίας προειδοποιούσαν για την πρόκληση μιας νέας ύφεσης πριν ακόμα ξεπεραστούν οι συνέπειες της προηγούμενης του 2007-2008.
Έχουμε κατ’ επανάληψη τονίσει από το βήμα αυτό, ότι η διεθνής οικονομία χαρακτηρίζεται από ένα απίθανο συνολικό παγκόσμιο ιδιωτικό και δημόσιο χρέος. Με αυτό το τελευταίο να μην απέχει πολύ από τα 300 τρισεκατομμύρια δολάρια. Είναι δηλαδή σχεδόν τρεις φορές υψηλότερο από το παγκόσμιο ΑΕΠ και ως εκ τούτου έχει όλα τα χαρακτηριστικά της «φούσκας».
Με βάση λοιπόν αυτά τα στοιχεία, ήδη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και όχι μόνο, πριν εξελιχθεί σε πανδημία ο κορονοϊός, υπολόγιζε ότι θα κοκκίνιζαν, δηλαδή θα έπαυαν να εξυπηρετούνται δάνεια ύψους 19 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ποσό τεράστιο για μια διεθνή οικονομία που ήδη έδειχνε λαχανιασμένη.
Σήμερα η όλη κατάσταση μπορεί να πάρει δραματική κατεύθυνση, αν λάβουμε υπ’ όψιν μας τις επιπτώσεις του Covid-19 στην Αφρική και τα χρέη της τελευταίας.
Όλες οι ενδείξεις πείθουν πλέον ότι η διεθνής οικονομία θα γνωρίσει μια διαρθρωτική κρίση ζήτησης, με τους καταναλωτές να αλλάζουν ξαφνικά συμπεριφορές και συνήθειες, παράλληλα όμως προβλήματα θα υπάρξουν και στην προσφορά. Ήδη, η αλυσίδα των μεταφορών και του εμπορίου παρουσιάζει δυσλειτουργίες, οι οποίες προβλέπεται ότι θα επιδεινωθούν με υψηλό για την παγκόσμια οικονομία κόστος.
Με πιο απλά λόγια, η παγκοσμιοποίηση ιών και μικροβίων επηρεάζει πλέον δραματικά την αντίστοιχη των οικονομικών δραστηριοτήτων. Είναι συνεπώς «λογικό» η υγειονομική κρίση να ακολουθηθεί και από μια νέα χρηματοοικονομική αναταραχή, η οποία χωρίς άλλο θα αλλάξει πολλά πράγματα στον πλανήτη μας. Και αυτό είναι κάτι που κανείς δεν πρόβλεψε στη φετινή συνάντηση των ελίτ στο Νταβός.