Η ΕΕ κινείται πλησιέστερα στην επίτευξη των στόχων της στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου του Κιότο για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, χρειάζεται όμως να αναληφθούν πρόσθετες πρωτοβουλίες και να υλοποιηθούν τάχιστα ώστε να υπάρξει επιτυχία.
Αυτό είναι το συμπέρασμα της ετήσιας έκθεσης της Κομισιόν σχετικά με τη συντελεσθείσα πρόοδο στην πορεία επίτευξης των στόχων του Κιότο. Οι τελευταίες προβλέψεις από τα κράτη μέλη δείχνουν ότι τα ήδη ληφθέντα μέτρα, μαζί με την αγορά πιστωτικών μορίων εκπομπών από τρίτες χώρες και δασοκομικές δραστηριότητες που απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, θα περικόψουν τις εκπομπές από την ΕΕ-15 το 2010 σε επίπεδο 7,4% χαμηλότερο από το αντίστοιχο του επιλεγέντος έτους σύγκρισης (στις περισσότερες περιπτώσεις το 1990) – που υπολείπεται ελάχιστα από το στόχο μείωσης κατά 8% το έτος 2012.
Επιπρόσθετες πολιτικές και μέτρα υπό συζήτηση σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο θα καταστήσουν δυνατή την επίτευξη του στόχου, και μάλιστα θα διαμορφώσουν το ποσοστό περικοπής σε 11,4% αν υλοποιηθούν πάραυτα και πλήρως.
Δεσμεύσεις στο πλαίσιο του Κιότο
Στο πλαίσιο του Κιότο, τα κράτη μέλη της ΕΕ-15 έχουν δεσμευθεί να μειώσουν τις συλλογικές εκπομπές τους θερμοκηπιακών αερίων στο διάστημα 2008-2012 σε επίπεδο 8% κατώτερο από το έτος αναφοράς. Δεν υπάρχει συλλογικός στόχος για τις εκπομπές των κρατών της ΕΕ-25 ή της ΕΕ-27. Τα περισσότερα από τα κράτη μέλη της EΕ-12 διαθέτουν εθνικές δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών σε επίπεδα 6% ή 8% κατώτερα από τα αντίστοιχα του έτους αναφοράς, στο ίδιο διάστημα. Η Κύπρος και η Μάλτα δεν έχουν στόχο μείωσης.
Εκπομπές κατά το παρελθόν και προβλέψεις έως το 2010
Όπως εξαγγέλθηκε τον Ιούνιο, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ-15 κατά το 2005 – το πλέον πρόσφατο έτος για το οποίο διατίθενται πλήρη στοιχεία – κινούνταν σε επίπεδα 2% χαμηλότερα από τα αντίστοιχα του έτους αναφοράς. Αυτό αντιπαραβαλλόταν με την άνω του 35% συντελεσθείσα οικονομική μεγέθυνση στο ίδιο χρονικό διάστημα. Για την ΕΕ-25, η μείωση των εκπομπών έως το 2005 αντιστοιχούσε σε 11% κάτω από τα επίπεδα του έτους αναφοράς.
Οι τελευταίες προβολές που κατάρτισαν τα κράτη μέλη δείχνουν ότι οι υφιστάμενες πολιτικές και τα αντίστοιχα μέτρα – εκείνα που έχουν ήδη υλοποιηθεί – αναμένεται να οδηγήσουν σε μείωση των εκπομπών της ΕΕ-15 σε επίπεδο 4% χαμηλότερο από εκείνο του έτους αναφοράς έως το 2010, το μέσο της περιόδου 2008-2012.
Σχέδια δέκα κρατών μελών της ΕΕ-15 για αγορά πιστωτικών μορίων από έργα εξοικονόμησης εκπομπών εκτελούμενα σε τρίτες χώρες στο πλαίσιο των αγορακεντρικών μηχανισμών του Κιότο θα αποφέρουν περαιτέρω μείωση κατά 2,5%, διαμορφώνοντας το ποσοστό περικοπής σε 6,5%.
Οι προγραμματισμένες δραστηριότητες φύτευσης νέων δασών και αναδάσωσης, οι οποίες δημιουργούν βιολογικές “καταβόθρες” που απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, θα συμβάλουν σε περαιτέρω περικοπή κατά 0,9%, αποφέροντας μείωση 7,4%, που αριθμητικά υστερεί 0,6% από το στόχο του Κιότο. Ο στόχος θα επιτευχθεί με σχετική ευκολία εφόσον τεθούν πάραυτα σε εφαρμογή και υλοποιηθούν πλήρως οι συζητούμενες τώρα πρόσθετες πολιτικές και τα αντίστοιχα μέτρα. Η συνολική μείωση των εκπομπών μπορεί να ανέλθει έτσι σε 11,4%.
Οι υπό συζήτηση σε επίπεδο ΕΕ πρόσθετες πολιτικές και μέτρα, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην εκπλήρωση του στόχου του Κιότο, περιλαμβάνουν τις προτάσεις της Επιτροπής για ένταξη της πολιτικής αεροπορίας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών από το έτος 2011 και επιβολή περικοπής των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων από τα καύσιμα μεταφορών κατά 10% στο διάστημα μεταξύ 2011 και 2020. Και οι δύο προτάσεις συζητούνται τώρα στους κόλπους του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο πλαίσιο της διαδικασίας συναπόφασης.
Σημαντική συμβολή στην εκπλήρωση του στόχου των κρατών μελών της ΕΕ-15 για μείωση κατά 8% θα προέλθει από τις αποφάσεις της Επιτροπής για περικοπή πολλών εθνικών σχεδίων κατανομής (ΕΣΚ) κατά τη δεύτερη περίοδο εμπορίας του ευρωπαϊκού ETS. Σε σύγκριση με τα επίπεδα του έτους αναφοράς, οι εν λόγω αποφάσεις θα μειώσουν τις εκπομπές από τα κράτη μέλη της ΕΕ-15 κατά 3,4% και τις εκπομπές από τα κράτη μέλη της ΕΕ-25 κατά 2,6% (στοιχεία για τις εκπομπές της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας δεν έχουν υποβληθεί σε ανεξάρτητη εξακρίβωση λόγω της πρόσφατης προσχώρησής τους). Μέρος της μείωσης αυτής μπορεί ήδη να απεικονισθεί στις προβλέψεις ορισμένων κρατών μελών.
Η έκθεση προόδου αναφέρει ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ-25 μπορούν να επιτύχουν τους εθνικούς στόχους τους στο πλαίσιο του Κιότο. Όσες χώρες δεν έχουν σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο, πρόσφατα έλαβαν ή ετοιμάζονται να λάβουν συμπληρωματικά μέτρα. Όμως, αυτού του είδους τα μέτρα, για να είναι αποτελεσματικά και έγκαιρα ως προς τη μείωση των εκπομπών, οφείλουν να θεσπιστούν και να υλοποιηθούν τάχιστα.
Στόχοι εκπομπών για το 2020
Στο εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εφέτος τον Μάρτιο, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ διακήρυξαν ότι η ΕΕ θα επιτύχει μείωση των εκπομπών της έως το έτος 2020 σε τάξη μεγέθους 30% κάτω από τα επίπεδα του 1990, υπό τον όρο ότι και οι υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες θα συμφωνήσουν να καταβάλουν ανάλογες προσπάθειες. Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεσμεύθηκαν ότι η ΕΕ θα περικόψει οπωσδήποτε τις εκπομπές της τουλάχιστον κατά 20% στο ίδιο διάστημα, επικρότησαν δε τη δέσμη προτάσεων για το κλίμα και την ενέργεια, την οποία υπέβαλε η Επιτροπή εφέτος τον Ιανουάριο, ως βάση για την επίτευξη του στόχου αυτού.
Οι τελευταίες προβλέψεις δείχνουν ότι προκειμένου να επιτύχει τους ανωτέρω στόχους το έτος 2020, η ΕΕ οφείλει να μειώσει πολύ δραστικότερα τις εκπομπές της μετά το 2012. Αυτό καταδεικνύει την ανάγκη να θεσπίσουν, η ΕΕ και τα κράτη μέλη, το ταχύτερο δυνατό τις πολιτικές και τα μέτρα που περιλαμβάνονται στη δέσμη προτάσεων για το κλίμα και την ενέργεια. Η Επιτροπή έχει την πρόθεση να προτείνει ορισμένα καίριας σημασίας μέτρα στις αρχές 2008.
Δηλώσεις Σταύρου Δήμα
Ο αρμόδιος για το περιβάλλον Επίτροπος κ. Σταύρος Δήμας δήλωσε τα εξής: «Οι τελευταίες προβλέψεις δείχνουν ότι ο στόχος του Κιότο θα επιτευχθεί όταν τα κράτη μέλη θα έχουν πλέον θεσπίσει και υλοποιήσει τις πρόσθετες δράσεις που ευρίσκονται τώρα σε στάδιο συζήτησης. Ως εκ τούτου τα παρακινώ να το πράξουν τάχιστα.
»Η Επιτροπή έχει ήδη συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου του Κιότο μέσω των αποφάσεών της για τα εθνικά σχέδια κατανομής στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ETS) στο διάστημα 2008-2012. Έτσι τίθενται επίσης γερά θεμέλια για την επίτευξη των πλέον φιλόδοξων στόχων μας για τις εκπομπές κατά το έτος 2020, για τους οποίους θα υποβάλουμε ορισμένες προτάσεις στις αρχές του επομένου έτους».