Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ για τις βουλευτικές εκλογές (Δούμα) της 2ας Δεκεμβρίου στη Ρωσία http://www.naftemporiki.gr/news/static/07/11/30/1445788.htm έχει ήδη εγκαινιασθεί και ο προεκλογικός αγώνας προβλέπεται να έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον αφού ο ίδιος ο πρόεδρος Πούτιν θα ηγηθεί του ψηφοδελτίου του κόμματος της «Ενωμένης Ρωσίας», που πρόσκειται σ' αυτόν και στηρίζει τις πολιτικές του, κίνηση η οποία ορθώς εκτιμήθηκε ως προσπάθεια συνέχισης και περαιτέρω εμπέδωσης αυτών των πολιτικών και για την μετά το τέλος της προεδρικής του θητείας εποχή.
Στις εκλογές του Δεκεμβρίου συμμετέχουν εννέα (9) κόμματα, και ο αριθμός αυτός είναι ο μικρότερος που καταγράφεται ποτέ σε βουλευτικές εκλογές στην μετα-σοβιετική εποχή και από το 1995 έως σήμερα. Για την ιστορία αναφέρουμε πως το 1995 συμμετείχαν στις εκλογές 44 κόμματα, 29 το 1999 και το 2003 είκοσι τρία.
Προϋποθέσεις συμμετοχής
Η αυστηρότητα του ρωσικού εκλογικού νόμου, ειδικά απέναντι στα μικρά, εξωκοινοβουλευτικά κόμματα, οδηγεί αφ' ενός σε αποκλεισμό ατόμων ή ομάδων που ευκαιριακά και εν πολλοίς με αδιαφανείς τρόπους και μεθόδους ζητούν τη λαϊκή ψήφο και αφ' ετέρου εμπεδώνει τη δημοκρατία των αμιγώς πολιτικών κομμάτων στις επικρατούσες σήμερα συνθήκες στη χώρα. Έτσι, ένα κόμμα δικαιούται να κατέλθει στις εκλογές με τη δική του λίστα εάν και εφ' όσον έχει συλλέξει τουλάχιστον 200.000 υπογραφές σε εθνική κλίμακα ή καταθέσει 60 εκατομμύρια ρούβλια, τα οποία και δεν επιστρέφονται. Στην δε περίπτωση των υπογραφών ασκείται αυστηρός έλεγχος από την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή και αν οι πλαστές υπογραφές ξεπερνούν το όριο του 5% τότε αφαιρείται από το κόμμα το δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές. Ήδη τρία κόμματα έχουν αποκλειστεί βάσει του νόμου αυτού: το Πράσινο Κόμμα, το Κόμμα της Ένωσης του Λαού και το Κόμμα Ειρήνης και Ενότητας. Από την άλλη, η είσοδος ενός κόμματος στη Δούμα απαιτεί τη συγκέντρωση ενός 7% των ψήφων σε εθνική κλίμακα.
Πιθανότητες εισόδου
Πολιτικοί αναλυτές προβλέπουν πως στις εκλογές του Δεκεμβρίου τα κόμματα που θα ευτυχίσουν να μπουν στη Δούμα δεν θα είναι περισσότερα από 4-5. Πρακτικά δεν υπάρχει αμφιβολία πως τις πρώτες θέσεις θα καταλάβουν το κόμμα «Ενωμένη Ρωσία» του Βλαδίμηρου Πούτιν, το Κομμουνιστικό Κόμμα του Ζουγκάνοφ, το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα του Ζιρινόφσκι, ένα σχετικά νέο κόμμα, το «Δικαιοσύνη Ρωσία» -του οποίου ο ηγέτης Σεργκέι Μίρονοφ είναι πρόεδρος της ¶νω Δούμας- και ίσως ακόμη το φιλελεύθερο, κεντρώο κόμμα «Δυναμη των Πολιτών» με ηγέτη τον Γκενάντι Μπορτσέφσκι.
Η δημοτικότητα του κόμματος του Πούτιν αυξήθηκε κατακόρυφα αμέσως μετά την αναγγελία της καθόδου του Ρώσου προέδρου επικεφαλής του ψηφοδελτίου του. Στην πρόσφατη απευθείας τηλεοπτική του συζήτηση με τους Ρώσους πολίτες, ο Πούτιν εξήγησε τους λόγους για την απόφασή του αυτή λέγοντας πως το κόμμα με τη δική του προσωπική παρουσία στη Δούμα θα έχει τη δύναμη να αποτελέσει την πραγματική κινητήρια δύναμη στην εφαρμογή και τη συνέχιση της πολιτικής των μεταρρυθμίσεων. Ο Πούτιν επιθυμεί η πολιτική του των μεταρρυθμίσεων να στηρίζεται σε καθαρή πλειοψηφία μέσα στη Δούμα και τοιουτοτρόπως να αποφευχθούν οι γνωστές παλινδρομήσεις της δεκαετίας του 90.
Σύστημα απλής αναλογικής
Είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζεται ένα σύστημα απλής αναλογικής σε βουλευτικές εκλογές στη Ρωσία και όλοι οι υποψήφιοι -ακόμη και γνωστές προσωπικότητες- οφείλουν να ανήκουν σε κάποια κομματική λίστα. Ατομικές, δηλαδή, υποψηφιότητες αποκλείονται.
Είναι επίσης η πρώτη φορά που τυπικά η κυβέρνηση θα σχηματισθεί από το πλειοψηφούν κόμμα στη Δούμα, υπό την έννοια ότι ο πρόεδρος της χώρας θα αναθέσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο πρώτο κόμμα. Είναι επίσης αξιοσημείωτο πως με τη νέα εκλογική νομοθεσία ενισχύεται η ιδέα και η πρακτική ενός πολυκομματικού συστήματος που αποκλείει τον δικομματισμό.
Η Δούμα έχει 450 έδρες και για τον πρόεδρο της χώρας είναι εξαιρετικά σημαντικό να διαθέτει μια πλειοψηφία τουλάχιστον 300 βουλευτών, συντριπτική δηλαδή πλειοψηφία, που να υποστηρίζει την πολιτική του. Επί πλέον, είναι εξ ίσου σημαντικό για τη Ρωσία του σήμερα να επικρατεί η ευρύτερη δυνατή πολιτική ομοψυχία για την επίλυση των σοβαρών οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.
Είναι καθόλα φυσικό η διεξαγωγή της προεκλογικής εκστρατείας και το αποτέλεσμα των εκλογών του Δεκεμβρίου να βρεθούν στο μικροσκόπιο των Δυτικών παρατηρητών και πολιτικών αναλυτών. Και όπως ήταν αναμενόμενο, η πιο οξεία κριτική προέρχεται ήδη από την Ουάσιγκτον. Σε επίσημο επίπεδο, οι Αμερικανοί επιμένουν να δηλώνουν πως στη Ρωσία δεν υφίσταται σήμερα «πραγματική δημοκρατία», πως σήμερα ο ρωσικός λαός υποφέρει από τον «δεσποτισμό» του Πούτιν έστω και αν στην πράξη σχεδόν 80% των Ρώσων πολιτών υποστηρίζουν αυτόν και τις πολιτικές του.
Πρέπει να σημειωθεί πως ο γνωστός και μη εξαιρετέος Μπερεζόφσκι άρχισε να επαναδραστηριοποιείται, εν όψει των εκλογών, ως ο επαγγελματίας πλέον αντίπαλος του Πούτιν. Ήδη φέτος κάλεσε τους Ρώσους να ανατρέψουν, ακόμη και δια της βίας, τον Πούτιν. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως καλεί σε κάποιου είδους εξέγερση με αφορμή τις επερχόμενες εκλογές κατά τα πρότυπα της «πορτοκαλί επανάστασης» στην Ουκρανία. Δεδομένου όμως ότι η Ρωσία διέρχεται περίοδο εθνικής ανασυγκρότησης και οικονομικής ανάκαμψης, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς πως δεν υπάρχει, και ούτε προβλέπεται να υπάρξει, έδαφος για τέτοιου είδους πολιτικούς τυχοδιωκτισμούς.
Ιδιαιτερότητες
Με αυτά τα δεδομένα δεν είναι λίγοι οι αντικειμενικοί παρατηρητές που υποστηρίζουν πως είναι καθόλα αντιπαραγωγική κάθε προσπάθεια άσκησης έξωθεν επιρροής στις ρωσικές εκλογές. Οι ίδιοι κύκλοι υπογραμμίζουν πως σήμερα στη Ρωσία λειτουργούν οι ίδιες δημοκρατικές αρχές όπως και στην Ευρώπη, δηλαδή ελεύθερη αγορά, ιδιωτικές επιχειρήσεις, ελευθερία έκφρασης, απρόσκοπτη λειτουργία πολιτικών κομμάτων και κατ' επέκταση αντιπολίτευσης. Ως εκ τούτου, υπογραμμίζεται ακόμη, δεν πρέπει να απαιτείται από τους Ρώσους και η κατάργηση των ιδιαίτερων τους χαρακτηριστικών ως κοινωνίας, δηλαδή η κατάργηση της ιδιοπροσωπίας τους ως λαού και έθνους.
Οι ίδιοι κύκλοι επιμένουν να υπογραμμίζουν πως δεν πρέπει να απαιτείται από τη Ρωσία να αντιγράψει κατά 100% μιας δυτικού τύπου δημοκρατία, ειδικότερα το Αμερικανικό μοντέλο, και ακόμη περισσότερο το είδος της δημοκρατίας που οι Αμερικανοί επιθυμούν και επιδιώκουν να επιβάλουν. Ίσως θα ήταν σοφότερο και εξυπνότερο να αφήσουν τη Ρωσία μόνη της, χωρίς έξωθεν επεμβάσεις, «συμβουλές» ή «παραινέσεις» να προχωρήσει ανενόχλητη στη διεξαγωγή των εκλογών του Δεκεμβρίου.
Ας αναφερθεί τέλος πως σήμερα οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι υπερβαίνουν το 60% του πληθυσμού, ενώ η προσέλευση στις κάλπες δεν είναι υποχρεωτική. Καταλήγοντας, αυτό που πρέπει πάνω απ' όλα να τονιστεί είναι πως εκείνο που χαρακτηρίζει τη σημερινή ρωσική κοινωνία είναι το γεγονός ότι οι πολίτες της επιθυμούν την εσωτερική σταθερότητα, την οικονομική ανάπτυξη και την αύξηση του κύρους της χώρας τους.
Οι αμερικανικές προθέσεις
Η τόσο έντονη δραστηριοποίηση των Αμερικανών και η ανάμειξή τους στις ρωσικές εκλογές εξηγείται από το γεγονός ότι μικρές φιλο-αμερικανικές ομάδες ή κομματίδια -όπως λόγου χάρη εκείνο του Κασπάροβ ή του πρώην πρωθυπουργού Κασσιάνοβ- δεν έχουν υπολογίσιμη λαϊκή υποστήριξη ούτως ώστε να αποτελέσουν κάποιου είδους λόμπυ για την προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων στη Ρωσία. Κάτι τέτοιο συνέβαινε ως γνωστό επί εποχής Γέλτσιν! Από την άλλη, η αμερικανική επιδίωξη για την ύπαρξη και ανεξέλεγκτη λειτουργία Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) στη χώρα αντιμετωπίζεται με τρομερή δυσπιστία από τους πολίτες.
Σε συνάρτηση με τα παραπάνω, η ρωσική κυβέρνηση αποφάσισε φέτος να ανατρέψει τους όρους συμμετοχής παρατηρητών του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), αφ' ενός περιορίζοντας τον αριθμό των «παρατηρητών» σε 400 και υποβαθμίζοντας τον ρόλο τους σε ρόλο απλών θεατών και αφ' ετέρου μειώνοντας το χρόνο παραμονής τους από δύο μήνες προ των εκλογών σε μία εβδομάδα μόνο, σε μια προσπάθεια να αποτινάξει ξένες και υστερόβουλες κηδεμονίες, στις οποίες έθεσε τη Ρωσία ο Γέλτσιν, και να αποδείξει πως η δημοκρατία και η κατάκτησή της είναι καθαρά υπόθεση των ίδιων των πολιτών της και όχι ένα εισηγμένο προϊόν.
Aρθρο του ΑΝΔΡΕΑ ΝΕΟΦΥΤΙΔΗ*
δημοσιογράφου-συγγραφέα