Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Δήμων και Περιφερειών (CEMR) ιεραρχεί πολύ ψηλά, στην ατζέντα του, την υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και προετοιμάζεται, σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές τοπικές αυτοδιοικήσεις, ώστε αυτές να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Δήμων και Περιφερειών (CEMR) ιεραρχεί πολύ ψηλά, στην ατζέντα του, την υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και προετοιμάζεται, σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές τοπικές αυτοδιοικήσεις, ώστε αυτές να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις.
Είναι ενδεικτικό ότι εν όψει της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 η πλειονότητα των επενδύσεων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Ταμείου Συνοχής θα προσανατολίζονται στους στόχους για μια εξυπνότερη και πιο πράσινη Ευρώπη. Μάλιστα με βάση τη δέσμευση που έχει αναλάβει η ΕΕ το 25% των κοινοτικών δαπανών θα συνεισφέρει στη δράση για το κλίμα. Υπενθυμίζεται ότι η συνολική χρηματοδότηση της πολιτικής συνοχής, για την επόμενη προγραμματική περίοδο, θα ανέλθει στα 331 δισ. ευρώ περίπου και είναι προφανές ότι οι χρηματοδοτικοί πόροι και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης θέτουν μεγάλες προκλήσεις για την Ευρωπαϊκή Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Εξάλλου, η ΕΕ προτείνει να ενισχυθεί περαιτέρω η αστική διάσταση της πολιτικής συνοχής, με το 6% του προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης να διατίθεται για επενδύσεις στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη σε εθνικό επίπεδο. Στη χώρα μας η Τοπική Αυτοδιοίκηση - Περιφερειάρχες και Δήμαρχοι που ανέλαβαν πρόσφατα καθήκοντα σε συνέχεια των εκλογών - έχει δεσμευθεί να προωθήσει τη Βιώσιμη Ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο αναπτύσσοντας δράσεις που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής στις τοπικές κοινότητες.
Ο Γιώργος Πατούλης, Περιφερειάρχης Αττικής, έχει δεσμευθεί ότι θα κατευθύνει όλες τις προσπάθειές του για την επιτυχή μετάβαση στο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας και πρόσφατα επανέλαβε τις προθέσεις του στο Urban Growth Conference 2019, όπου τόνισε ότι θα κάνει τη βιώσιμη ανάπτυξη πράξη, εξηγώντας ότι η αστική ανάπτυξη και η κυκλική οικονομία προϋποθέτουν την παροχή κινήτρων και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών έτσι ώστε η οικονομική ανάπτυξη να συμβαδίζει παράλληλα με ζητήματα όπως η μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, η εξάλειψη των αποβλήτων και η συστηματική μείωση των εκπομπών άνθρακα.
Σύμφωνα με τον κ. Πατούλη, η μετάβαση στην κυκλική οικονομία από τη μία προστατεύει το περιβάλλον και από την άλλη συμβάλλει στην αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής και δημιουργεί ευκαιρίες που συνδέονται με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Καλές πρακτικές
Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν οι πρακτικές που έχουν υιοθετήσει τοπικές αυτοδιοικήσεις της χώρας. Ενδεικτικά η Μαρία Ανδρούτσου, Δήμαρχος Αγίου Δημητρίου, ενός Δήμου που αντιμετωπίζει περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις, με πληθυσμό μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων, έχει θέσει ψηλά τον πήχη στα θέματα βιώσιμης κινητικότητας λειτουργώντας δύο δωρεάν γραμμές αστικής συγκοινωνίας ενώ επένδυσε και στην ανάπλαση δημόσιων χώρων και οδών έχοντας συντονίσει τη στρατηγική και τους στόχους του Δήμου με τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Εξάλλου, ο Δήμος Αγίου Δημητρίου είναι ο πρώτος Δήμος της χώρας που εκδίδει Απολογισμό Βιώσιμης Ανάπτυξης από το 2016.
Μεγάλα έργα
Ο Δήμος Αθηναίων επίσης προωθεί τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη μέσω του σχεδίου «Aθήνα 2020: Βιώσιμη Ανάπτυξη για τον τουρισμό, τον πολιτισμό, την καινοτομία», που συγχρηματοδοτείται από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική». Ενδεικτικά έργα αφορούν την ανάπτυξη και αξιοποίηση διαδικτυακών εργαλείων για την προώθηση του προορισμού «Αθήνα» στο πλαίσιο της έξυπνης πόλης, εργαλεία ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας στην πόλη, προβολή της τουριστικής και πολιτιστικής ταυτότητας της Αθήνας κ.ά. Στο επίκεντρο είναι το σχέδιο βιώσιμης αστικής κινητικότητας με την εκπόνηση σχεδίου σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπως έχει προαναγγείλει ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, ο οποίος προωθεί τεχνικό πρόγραμμα ύψους 264 εκατ. ευρώ.
Η προδραστικότητα
Ένα αξιόλογο παράδειγμα για την ενδεδειγμένη προσέγγιση των ηγετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελεί ο δήμαρχος Τρικκαίων και πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου που τονίζει στη «Ν» ότι ένα βασικό στοιχείο της πορείας του Δήμου Τρικκαίων, είναι το «συν» - η συνεργασία, η συμπόρευση, η συστράτευση, η σύμπραξη. Πυρήνας των δράσεων που προωθούνται είναι η καινοτομία και το όραμα και βασική προϋπόθεση, η σκληρή δουλειά. «Οι Δήμοι μας αλλάζουν επειδή η κοινωνία αλλάζει - και το αντίστροφο. Σε αυτή την αλλαγή, οφείλουμε να δηλώσουμε “παρών”, όχι επειδή απλώς “πρέπει”. Αλλά επειδή μια εξίσωση δεν πρέπει να έχει αγνώστους. Πρέπει να λύνουμε τα προβλήματα, να δίνουμε έμπνευση στους πολίτες, να δημιουργούμε νέες τάσεις, να αφουγκραζόμαστε την ίδια την κοινωνία. Πριν συζητήσουμε για τους στόχους τη βιώσιμης ανάπτυξης, ας δούμε έναν Δήμο σύγχρονο και δυναμικό, έναν Δήμο - Εστία για τον πολίτη, έναν Δήμο που να μπορεί να ανταποκρίνεται σε βασικές ανάγκες» αναφέρει ο κ. Παπαστεργίου και θέτει ερωτήματα: «Μπορούμε να αφήσουμε πίσω μας το τέρας της γραφειοκρατίας; Μπορούμε να προσφέρουμε ασφαλείς, αυτάρκεις πόλεις; Μπορούμε να δώσουμε κίνητρα στους συμπολίτες να μετάσχουν σε μια αναπτυξιακή προσπάθεια; Μπορούμε να αξιοποιήσουμε χρηματοδοτικά εργαλεία για τους Δήμους μας;»
Και απαντά: «Ναι. Μπορούμε αυτά και περισσότερα. Διότι οι Δήμοι είναι η κινητήρια δύναμη, που δίνει το έναυσμα για την ανάπτυξη με στόχους μακροπρόθεσμους, ρεαλιστικούς, αλλά ταυτόχρονα οραματικούς.Ταυτόχρονα, δεν είμαστε μόνοι μας. Οι Δήμοι, ως τμήμα της κοινωνίας και συστατικό στοιχείο της κοινοτικής οργάνωσης, είναι ο πυρήνας της κοινωνικής δράσης. Είναι δίπλα από τον δεύτερο βαθμό Αυτοδιοίκησης και το κράτος.
Και είμαστε όλοι μαζί, σύμμαχοι στην προσπάθεια να αλλάξουμε. Για αυτό οι Δήμοι μας οφείλουν να βγουν μπροστά, να διεκδικήσουν - και να καταλάβουν - τον ζωτικό χώρο που τους ανήκει.
Αυτός ο ζωτικός χώρος περιλαμβάνει:
Σε μια μακρά, αλλά σταθερή πορεία, με στοχοθεσία και αγάπη για τον τόπο μας, η “βιώσιμη ανάπτυξη” θα πάψει να είναι έκθεση ιδεών».