Με σκοπό να βοηθήσει, σε πρώτη φάση, τις εισηγμένες επιχειρήσεις και μεταγενέστερα και τις μη εισηγμένες στη δημοσίευση μη χρηματοοικονομικών στοιχείων, τα οποία είναι ολοένα πιο σημαντικά για τους θεσμικούς επενδυτές, το Χρηματιστήριο Αθηνών ανέπτυξε και διαθέτει στην αγορά «Οδηγό Δημοσιοποίησης Πληροφοριών ESG».
Με σκοπό να βοηθήσει, σε πρώτη φάση, τις εισηγμένες επιχειρήσεις και μεταγενέστερα και τις μη εισηγμένες στη δημοσίευση μη χρηματοοικονομικών στοιχείων, τα οποία είναι ολοένα πιο σημαντικά για τους θεσμικούς επενδυτές, το Χρηματιστήριο Αθηνών ανέπτυξε και διαθέτει στην αγορά «Οδηγό Δημοσιοποίησης Πληροφοριών ESG».
Πρόκειται για μια ενέργεια που έρχεται σε συνέχεια της ένταξής του στο Sustainable Stock Exchanges (SSE) του ΟΗΕ, μια πρωτοβουλία που προωθεί την καλή διακυβέρνηση και τις βιώσιμες επιχειρηματικές πρακτικές, ενθαρρύνοντας τις εισηγμένες επιχειρήσεις στη δημοσιοποίηση στοιχείων ESG (Environmental, Social and Governance) δηλαδή στοιχείων που αφορούν το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση.
Έτσι συμβάλλει στην ανάδειξη της κρισιμότητας των βιώσιμων επενδύσεων, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην αγορά, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του Ομίλου του Χρηματιστηρίου Αθηνών, Σωκράτη Λαζαρίδη. Συμπληρωματικά, όπως επισημαίνει ο Γιώργος Σεραφείμ, καθηγητής του Harvard Business School, κάτοχος της έδρας Charles M.Williams, το μεγαλύτερο κομμάτι της εταιρικής αξίας εντοπίζεται πλέον σε άυλα περιουσιακά στοιχεία, το ανθρώπινο, το φυσικό και το κοινωνικό κεφάλαιο διαμορφώνουν το σύνολο των ουσιαστικών πληροφορίων ESG που χρειάζονται οι επενδυτές.
Καθώς λοιπόν οι πληροφορίες ESG αποκτούν σημασία για τους επενδυτές θα πρέπει να δημοσιοποιούνται με συγκρίσιμο τρόπο εξασφαλίζοντας ότι όλοι οι συμμετέχοντες στην αγορά μπορούν να συγκρίνουν τις επιδόσεις μιας εταιρείας με αυτές των ανταγωνιστών της.
Ο «Οδηγός Δημοσιοποίησης Πληροφοριών ESG», προϊόν συνεργασίας του Χρηματιστηρίου Αθηνών με τον καθηγητή του Harvard Γιώργο Σεραφείμ και την ΚΚS Advisors, αποτελεί ένα πρακτικό εργαλείο με το οποίο οι επιχειρήσεις μπορούν να προσδιορίσουν τα ουσιαστικά θέματα ESG που πρέπει να δημοσιοποιούν και να διαχειρίζονται, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν επιτυχώς στην παγκόσμια τάση που θέλει τους θεσμικούς επενδυτές να ελέγχουν τέτοια στοιχεία πριν αποφασίσουν να τοποθετήσουν κεφάλαια σε μια εταιρεία.
Είναι ενδεικτικό ότι το 2019 εκτιμάται ότι το ύψος του υπό διαχείριση ενεργητικού επενδύσεων ESG ανέρχεται σε 30 τρισ. δολ., ενώ αναμένεται να αυξηθεί στα 35 τρισ. δολ. έως το 2020.
Ζήτημα υψηλής προτεραιότητας
Όπως σχολιάζει στη «Ν» η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Αναστασία Στάμου, «οι επιδόσεις σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης (ESG), στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης, είναι μετρήσιμες, μπορούν να δημοσιοποιηθούν, έχουν οικονομικό αποτύπωμα και κοινωνικό αντίκρισμα. Η βιώσιμη ανάπτυξη και χρηματοδότηση αποτελεί, διεθνώς, ζήτημα υψηλής προτεραιότητας και είναι ίσως η πιο σημαντική σύγχρονη τάση που απασχολεί τις πολιτικές ηγεσίες και τους ενδιαφερόμενους φορείς. Περιλαμβάνεται στους κύριους στόχους της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και έχει αποτελέσει αντικείμενο θεσμικών ενωσιακών πρωτοβουλιών, με κυριότερες το Action Plan for Sustainable Finance, τις τρεις προτάσεις Κανονισμών για τις βιώσιμες επενδύσεις και τις κατευθυντήριες οδηγίες της ευρωπαϊκής εποπτικής αρχής κεφαλαιαγορών (ESMA) για την ενθάρρυνση των μακροπρόθεσμων επενδύσεων».
Στις κεφαλαιαγορές και στον χρηματοπιστωτικό τομέα παρατηρείται την τελευταία δεκαετία μια ολοένα αυξανόμενη τάση ενσωμάτωσης μη χρηματοοικονομικών παραγόντων στη στρατηγική, την ανάλυση και τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Συχνά, οι δείκτες ESG αποκαλούνται μη χρηματοοικονομικοί, αλλά συνδέονται άμεσα με την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και ο τρόπος διαχείρισής τους από μια εταιρεία έχει χρηματοοικονομικές συνέπειες. Οι επενδυτές παγκοσμίως χρησιμοποιούν τις πληροφορίες ESG προκειμένου να καθορίσουν πόσο ανθεκτική είναι μια εταιρεία και κατά πόσο μπορεί να αντιμετωπίσει προκλήσεις και να αξιοποιήσει ευκαιρίες που απορρέουν από τις αλλαγές στο περιβάλλον που δραστηριοποιείται.
Σε συνδυασμό με τα χρηματοοικονομικά στοιχεία, οι πληροφορίες ESG επιτρέπουν στους επενδυτές να αποκτήσουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της εταιρείας και της ανταγωνιστικής της θέσης. Ταυτοχρόνως, οι εξελίξεις στο κανονιστικό πλαίσιο που αφορούν τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και την ενσωμάτωση μη χρηματοοικονομικών παραγόντων στις παραδοσιακές στρατηγικές επενδύσεων καθώς και στις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας, επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την εταιρική λογοδοσία σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης.
Μεγαλύτερη πρόσβαση σε κεφάλαια
Όπως εξηγεί στη «N» η σύμβουλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών Τάνια Μπιζούμη, «με γνώμονα τις κινητοποιήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τις προτάσεις της Κομισιόν και του Technical Expert Group on Sustainable Finance, οι απαιτήσεις δημοσιοποίησης πληροφοριών ESG αναμένεται να αυξηθούν στο μέλλον. Επομένως, οι εταιρείες που υιοθετούν σαφείς πρακτικές για τον προσδιορισμό, τη μέτρηση, τη διαχείριση και τη δημοσιοποίηση θα είναι σε θέση να ανταποκριθούν γρήγορα στις ρυθμιστικές αλλαγές και στις αυξανόμενες ανάγκες πληροφόρησης των επενδυτών. Παράλληλα, έρευνες έχουν δείξει ότι οι εταιρείες που παρουσιάζουν καλή επίδοση σε ουσιαστικά για τη λειτουργία τους θέματα ESG, αποκτούν μεγαλύτερη πρόσβαση σε κεφάλαια με χαμηλότερο κόστος και παρουσιάζουν ισχυρότερα επιχειρηματικά αποτελέσματα, απόδοση μετοχών και κερδοφορία σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Πέρα όμως από τα οφέλη για τις εταιρείες, για μια τοπική κεφαλαιαγορά, η αυξημένη διαφάνεια και η καλή διαχείριση σε θέματα ESG μπορούν να μειώσουν την αβεβαιότητα και να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών».
Η κ. Μπιζούμη προσθέτει ότι τα χρηματιστήρια μπορούν να διαδραματίσουν έναν σημαντικό ρόλο, συμβάλλοντας στον σχηματισμό πιο βιώσιμων κεφαλαιαγορών που προσανατολίζονται στη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας, έναντι βραχυπρόθεσμου κέρδους.
«Μέσω της ιδιαίτερης θέσης τους ως κεντρικά σημεία αναφοράς για τις εταιρείες, τους επενδυτές και τις ρυθμιστικές αρχές, τα χρηματιστήρια ανά τον κόσμο αυτορρυθμίζουν τα θέματα ESG στις αγορές τους, προσφέροντας καθοδήγηση και κατάρτιση στις εταιρείες, δημιουργώντας κανόνες διαφάνειας και αναπτύσσοντας επενδυτικά προϊόντα, όπως δείκτες βιωσιμότητας, που ανταμείβουν τις εταιρείες με καλή επίδοση σε θέματα ESG», καταλήγει.
Επενδυτική συνάφεια
Για την ανάπτυξη του Οδηγού ελήφθη υπόψη το βασικό κριτήριο για την επιτυχή δημοσιοποίηση πληροφοριών ESG, που είναι ο καθορισμός των παραγόντων που συνδέονται με την ικανότητα μιας εταιρείας να δημιουργεί αξία. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (ΟΔΛΠ), ως ουσιαστικά θέματα αναγνωρίζονται τα θέματα για τα οποία αν μια εταιρεία δώσει ελλιπή ή ανακριβή στοιχεία θα μπορούσε να επηρεάσει τις οικονομικές αποφάσεις όσων βασίζονται στις δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Οι εταιρείες αντιμετωπίζουν διαφορετικά θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, ανάλογα με το επιχειρηματικό τους μοντέλο, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιούνται. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των αναγκών πληροφόρησης των επενδυτών, οι εταιρείες πρέπει να δημοσιοποιούν την επίδοσή τους στα ουσιαστικά θέματα ESG που ενδέχεται να επηρεάσουν τη χρηματοοικονομική και επιχειρηματική τους επίδοση. Ο Οδηγός περιλαμβάνει συγκεκριμένους δείκτες ESG σύμφωνα με τις ανάγκες των διαφορετικών κλάδων δραστηριοποίησης των ελληνικών εισηγμένων εταιρειών. Βασίζεται σε βέλτιστες πρακτικές που περιγράφονται σε διεθνείς πρωτοβουλίες για τη βιώσιμη ανάπτυξη, όπως τα πρότυπα ανά κλάδο του SASB, οι κατευθυντήριες οδηγίες της πρωτοβουλίας GRI, το CDP και ο Ελληνικός Κώδικας Βιωσιμότητας, καθώς και στις υπάρχουσες απαιτήσεις της ελληνικής αγοράς για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών.
Οι κατηγορίες δεικτών
Ο Οδηγός είναι βασισμένος σε τρεις κατηγορίες δεικτών: τους βασικούς δείκτες (core metrics), που είναι 13 και η δημοσιοποίησή τους συνιστάται σε όλες τις εταιρείες, τους προηγμένους δείκτες (advanced metrics), που είναι 12 και εστιάζουν στην επίδοση σε πιο σύνθετα θέματα ESG, και τους κλαδικούς δείκτες (sector-specific metrics), που είναι 21 και δημιουργήθηκαν ειδικά για τους κλάδους που εκπροσωπούνται στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
Ειδικότερα, οι βασικοί και προηγμένοι δείκτες καθορίστηκαν έπειτα από βιβλιογραφική επισκόπηση σε υπάρχουσες εταιρικές εκθέσεις και πλαίσια δημοσιοποίησης πληροφοριών, συνυπολογίζοντας τη σημασία τους για τους επενδυτές, τον αντίκτυπό τους στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον, καθώς και την ένταξή τους στα ερωτηματολόγια αναλυτών.
Όσον αφορά τους βασικούς δείκτες, στόχος ήταν να δημιουργηθεί μια ομάδα δεικτών, για τους οποίους να είναι εφικτό να δώσουν πληροφορίες όλες οι εταιρείες, ανεξάρτητα από την επιχειρηματική τους δραστηριότητα.
Οι προηγμένοι δείκτες έχουν σχεδιαστεί ώστε οι ελληνικές εταιρείες που πρωτοπορούν σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης να προβάλλουν την ευρύτερη επίδοσή τους σε θέματα ESG, αυξάνοντας έτσι τη διαφάνεια και την ανταγωνιστικότητά τους.
Οι κλαδικοί δείκτες διαμορφώθηκαν μέσα από μια διαδικασία συστηματικής συλλογής δεδομένων από τα πρότυπα ανά κλάδο του SASB και στη συνέχεια υπολογίστηκε η συχνότητα χρήσης κάθε δείκτη για τους διαφορετικούς κλάδους ανά κατηγορία SASB (Περιβάλλον, Κοινωνικό Κεφάλαιο, Ανθρώπινο Κεφάλαιο, Επιχειρηματικό Μοντέλο και Καινοτομία, Ηγεσία και Διακυβέρνηση). Με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης αυτής, προσδιορίστηκαν για κάθε κλάδο οι δείκτες που εμφανίζονταν συχνότερα.
Τι κερδίζουν οι επιχειρήσεις
Τα οφέλη από την υιοθέτηση του Οδηγού είναι πολλά και συνοψίζονται στα εξής:
Παρόλο που το κοινό στο οποίο απευθύνεται το παραπάνω εργαλείο είναι κατά κύριο λόγο οι εισηγμένες εταιρείες, μπορεί να αποτελέσει εξίσου χρήσιμο οδηγό και για μη εισηγμένες εταιρείες κάθε μεγέθους και από οποιονδήποτε κλάδο δραστηριοποίησης, για ενίσχυση της διαφάνειας σε θέματα βιωσιμότητας.