Οι μεταφορές βρίσκονται στο επίκεντρο των εξελίξεων και των πολιτικών στην Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, κατέχοντας κυρίαρχη θέση στην επικείμενη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, και έχουν καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Της Έλενας Κουντουρά*
Οι μεταφορές βρίσκονται στο επίκεντρο των εξελίξεων και των πολιτικών στην Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, κατέχοντας κυρίαρχη θέση στην επικείμενη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, και έχουν καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Ο προσανατολισμός της Ευρώπης είναι σαφής.
Οφείλουμε να προχωρήσουμε με ταχύτερο ρυθμό στον πράσινο και ταυτόχρονα ψηφιακό μετασχηματισμό των μεταφορών, στη δραστική μείωση των ρύπων, σε καινοτόμες τεχνολογίες για συμβατές με τους στόχους και φιλικές προς το περιβάλλον μεταφορές, στη χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας.
Όπως, επίσης, να εξασφαλίσουμε την επέκταση των διασυνδεδεμένων μεταφορών και δικτύων και ένα πολυτροπικό περιβάλλον συνολικά στο μεταφορικό έργο, από το οποίο εξαρτώνται όλοι οι παραγωγικοί κλάδοι της Ευρώπης και όλες οι περιοχές.
Η προτεραιότητα που αποκτά ο τομέας αποτυπώθηκε και στην ενίσχυσή του στον κοινοτικό προϋπολογισμό, ήδη για το 2020, με επιπλέον 133 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό που θα κατευθυνθούν σε επενδύσεις του δικτύου μεταφορών, μέσω του χρηματοδοτικού μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη».
Ως συντονίστρια στην Επιτροπή Mεταφορών και Τουρισμού TRAN, συμμετέχω ενεργά στη διαμόρφωση της νέας πολιτικής μεταφορών για την επόμενη πενταετία, ώστε να αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά τις σύγχρονες επιτακτικές προκλήσεις, να εντοπίσουμε και να αξιοποιήσουμε τις νέες ευκαιρίες, με πολλαπλάσια οφέλη για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται στην Ε.Ε. για τα επόμενα χρόνια, η Ελλάδα καλείται να συμβαδίσει με τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, να συγκλίνει με τους κεντρικούς στόχους, αλλά και να μην αφήσει ανεκμετάλλευτη την αναπτυξιακή ευκαιρία που προβάλλει.
Για την ανάδειξή της Ελλάδας σε διεθνές διαμετακομιστικό, επιχειρηματικό και παραγωγικό κέντρο της ΝΑ Ευρώπης, είναι αυτονόητο ότι δεν αρκεί μόνο η πλεονεκτική γεωστρατηγική της θέση. Απαιτείται διαρκής και ταχεία αναβάθμιση των υποδομών, συγκροτημένο σχέδιο σύγκλισης με τις προτεραιότητες στην Ευρώπη και στήριξη στην υλοποίηση αναπτυξιακών έργων, όπου η χώρα μας υστερούσε συστηματικά τις προηγούμενες δεκαετίες.
Ωστόσο, την περασμένη τετραετία, με συγκεκριμένο σχέδιο η προηγούμενη κυβέρνηση πέτυχε άλματα στην ανάπτυξη των εγχώριων μεταφορών και υποδομών, γεγονός που αναγνώρισαν όλοι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και μηχανισμοί, εξαίροντας την πρόοδο των έργων, την ταχύτητα υλοποίησης των προγραμμάτων και απορρόφησης των κονδυλίων. Επίσης, ολοκληρώθηκαν από την κυβέρνηση 2015-2019 σημαντικά αναπτυξιακά έργα, μπήκαν τα θεμέλια του νέου διατροπικού διαδρόμου ΕλλάδαςΒουλγαρίας και η Ελλάδα απέκτησε το πρώτο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών με ορίζοντα το 2037.
Με το βλέμμα στο μέλλον, σημαντική θα είναι για την Ελλάδα:
Υπάρχει σχέδιο και ταυτόχρονα και τα εργαλεία, ώστε σταδιακά να επιτευχθούν οι στόχοι για σύγχρονα εμπορευματικά κέντρα σε κάθε λιμάνι της Ελλάδας, σύνδεσή των λιμανιών με τη σιδηροδρομική υποδομή, και επαρκές δίκτυο συνδυασμένων μεταφορών και υποδομών, ως κόμβων για την ανάπτυξη νέων παραγωγικών δραστηριοτήτων.
Η μετάβαση αυτή όμως θα πρέπει να είναι ταυτόχρονα και δίκαιη, ώστε να μην αποκλείει ευάλωτες ομάδες από τα οφέλη και τα κίνητρα για τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Ευρώπη.
Προτεραιότητά μου είναι, παράλληλα με τον πράσινο μετασχηματισμό, να καταστούν οι μεταφορές στο σύνολό τους προσιτές σε όλες τις περιοχές για όλες τις ομάδες πολιτών και επαγγελματιών όπως επίσης και για όλους τους κλάδους και τις κατηγορίες των επιχειρήσεων.
Ασκώ πιέσεις στο μέτωπο της νησιωτικότητας, για τη βελτίωση της προσβασιμότητας, την άρση της μεταφορικής τους απομόνωσης και την εξασφάλιση ανταγωνιστικού κόστους μεταφορών. Στόχος μου είναι να στηριχθούν με ειδικά μέτρα απομακρυσμένες περιοχές και προορισμοί, όπως τα ελληνικά νησιά, που σωρευτικά τις τελευταίες δεκαετίες έχουν σηκώσει ένα δυσβάσταχτο μεταφορικό επιβατικό και εμπορευματικό κόστος, κατ’ επέκταση επιβαρύνονται με υψηλό κόστος διαβίωσης.
Στην ατζέντα των θεμάτων που προτάσσω είναι η δίκαιη μετάβαση όσον αφορά και το ανθρώπινο κεφάλαιο. Οι αποφάσεις της Ευρώπης αφορούν περισσότερους από 11 εκατομμύρια εργαζομένους στον κλάδο των μεταφορών, και πολλαπλάσιο αριθμό απασχολούμενων σε άμεσα εξαρτώμενους παραγωγικούς τομείς. Χρειάζονται γενναίες παρεμβάσεις για τη βελτίωση εργασιακών συνθηκών, την εξειδίκευση και διαρκή κατάρτιση ώστε να αποτραπεί απώλεια θέσεων εργασίας λόγω της ψηφιοποίησης και αυτοματοποίησης, και για τη στήριξη νέων θέσεων εργασίας.
Και φυσικά στις πολιτικές και δράσεις στους τομείς των μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι αναγκαία η σύνδεσή τους με τον σχεδιασμό για τον βιώσιμο τουρισμό. Η αύξηση των ταξιδιωτικών ροών και η ανάδειξη νέων προορισμών δημιουργεί πολλαπλάσιες ανάγκες σε προσβασιμότητα, επάρκεια υποδομών και αγαθών, και υποστήριξη σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων των logistics και των μεταφορών.
Οι τομείς αυτοί μπορούν και πρέπει να πρωταγωνιστήσουν στην επόμενη ημέρα για την Ελλάδα, και αποτελούν τη μεγάλη επένδυση για την οικονομική και κοινωνική ευημερία όλης της Ευρώπης.