Τα κλειδιά της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραδίδει σήμερα στη Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ο Λουξεμβούργιος Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, κλείνοντας τους λογαριασμούς του με κράτη μέλη, τα οποία δεν στάθηκαν πάντα στο ύψος των περιστάσεων.
Τα κλειδιά της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραδίδει σήμερα στη Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ο Λουξεμβούργιος Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, κλείνοντας τους λογαριασμούς του με κράτη μέλη, τα οποία δεν στάθηκαν πάντα στο ύψος των περιστάσεων.
Ο Γιούνκερ, γνωστός για την ειλικρίνεια και την παρρησία του, έχει πει σε πολλές συνεντεύξεις του ότι είχε απογοητευτεί από τις πιέσεις που ασκούσαν ορισμένοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων για να βγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη και από την έλλειψη αλληλεγγύης απέναντι στο δράμα Σύρων προσφύγων και μεταναστών.
Όμως, αρνείται να πει περισσότερα. «Αυτό θα με υποχρέωνε να πω άσχημα πράγματα για πάρα πολλούς ανθρώπους» λέει. Ωστόσο, όλα έχουν καταγραφεί σε ένα σημειωματάριό του, το οποίο έχει ονομάσει «ο μικρός Μορίς», και ο ίδιος έχει δεσμευτεί να γράψει τα απομνημονεύματά του.
Αυτά θα καλύπτουν 30 χρόνια ευρωπαϊκής ιστορίας. Ο 64χρονος σήμερα πρώην υπουργός Οικονομικών του Μεγάλου Δουκάτου από το 1989 έως το 2009, στη συνέχεια πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου για 18 χρόνια, από τις 20 Ιανουαρίου του 1995 έως τις 4 Δεκεμβρίου του 2013 (κατείχε και τα δύο αξιώματα έως το 2009), ήταν ο τελευταίος από τους αρχιτέκτονες της Συνθήκης του Μάαστριχτ (1992) που κατείχε ακόμη αξίωμα.
«Έχω πει πολλές φορές ότι το ευρώ και εγώ είμαστε οι μόνοι επιζώντες της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Απομένει μόνο το ευρώ» δήλωσε την Παρασκευή κατά την τελευταία συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε προτού παραδώσει τη σκυτάλη στη νέα πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο Γιούνκερ έχει υποστεί την απώλεια πολλών από τους φίλους του κι ο θάνατος απασχολεί όλο και περισσότερο τη σκέψη του. Τον αντιμετώπισε το 1989 όταν είχε πέσει σε κώμα για τρεις εβδομάδες, έπειτα από ένα σοβαρό τροχαίο, αιτία οξύτατων πόνων στην πλάτη.
Ο Λουξεμβούργιος πολιτικός παραμένει ο πιο γοητευτικός κι ο πιο συγκλονιστικός από αυτούς που διετέλεσαν πρόεδροι της Κομισιόν. Αυτό το οφείλει σε μεγάλο βαθμό στην ιδιαίτερη και περίπλοκη προσωπικότητά του. Δεν ήταν εύκολα διαχειρίσιμος. Προσκείμενος στην καγκελάριο της Γερμανίας, Άγκελα Μέρκελ, επέκρινε ανοιχτά πολλές αποφάσεις του Εμανουέλ Μακρόν και οι σχέσεις του με τον Γάλλο πρόεδρο εντάθηκαν πολύ γρήγορα.
Ο Γιούνκερ συγκρούστηκε επίσης με τον Ούγγρο λαϊκιστή Βίκτορ Όρμπαν, του οποίου είχε ζητήσει τον αποκλεισμό από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, την πολιτική τους οικογένεια, ενώ δεν χαρίστηκε ούτε στον Ντέιβιντ Κάμερον, τον οποίο έκρινε υπεύθυνο για το διαζύγιο με τη Βρετανία.
Το τέλος της θητείας του τον βρήκε κουρασμένο. Ωστόσο, μολονότι στις 12 Νοεμβρίου εγχειρίστηκε για ανεύρυσμα αορτής, επέστρεψε για να αποχαιρετήσει τις Βρυξέλλες. «Είμαι χαρούμενος που φεύγω. Το να είσαι πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν είναι εύκολη δουλειά» ομολόγησε.
«Αλλεπάλληλες κρίσεις»
Κατά τη θητεία του, βρέθηκε αντιμέτωπος με αλλεπάλληλες κρίσεις. Το σκάνδαλο των «Luxleaks», το οποίο έφερε στο φως ένα σύστημα φοροδιαφυγής μεγάλης κλίμακας των πολυεθνικών και κυρίως τον ρόλο που διαδραματίζουν ορισμένες χώρες, όπως το Λουξεμβούργο, το οποίο «τον βρήκε» ήδη από την επομένη της ανάληψης των καθηκόντων του. Ακολούθησαν επτά μήνες εντάσεων για την Ελλάδα, ενώ στη συνέχεια όφειλε αμέσως να διαχειριστεί το δράμα Σύρων προσφύγων και μεταναστών, το Brexit και τέλος το μπρα ντε φερ με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
«Η τακτική του ήταν "πολιτική" με καλούς χειρισμούς απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ για να αποτραπεί μια κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου. Το ίδιο και με τον Μισέλ Μπαρνιέ όσον αφορά τον χειρισμό του Brexit και τη διατήρηση της συνοχής των 27» εκτιμά ο Σεμπαστιάν Μεγιάρ, διευθυντής του Ινστιτούτου Ζακ Ντελόρ.
«Ωστόσο, δεν ήταν αρκετά "πολιτική" στη μεταναστευτική κρίση. Η πρότασή του για αυτόματη ανακατανομή των αιτούντων άσυλο προσέκρουσε στην εχθρότητα των χωρών της ανατολικής Ευρώπης και έχασε το κύρος του απέναντί τους» προσθέτει.
Ο Γιούνκερ έκανε λάθη και τα αναγνώρισε δημοσίως. Δεν υπολόγισε την έκταση της δυσφορίας που προκάλεσαν τα Luxleaks, δεν τόλμησε να υψώσει ανάστημα κατά των υποστηρικτών του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο και υποτίμησε την αντίθεση των χωρών της ανατολικής Ευρώπης στις προτάσεις του για ανακατανομή των μεταναστών.
Κάτι άλλο επίσης που του προσάπτεται είναι ότι δεν ενδιαφερόταν για τη διαχείριση σε ημερήσια βάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μια αποστολή την οποία είχε εμπιστευτεί στον επικεφαλής του γραφείου του, τον Γερμανό Μάρτιν Σελμάγερ.
Στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αφήνει έναν οίκο τραυματισμένο εσωτερικά από αυτόν τον εργασιομανή, τον οποίο απεχθάνονταν οι υπηρεσίες, οι οποίες ελπίζουν να μη χρειαστεί να ξαναζήσουν μια τέτοια εμπειρία.
Πηγές: ΑΜΠΕ, AFP