Με αφορμή τα 40 χρόνια από το πρώτο του ιστορικό ανέβασμα στο Broadway, «Ο Άνθρωπος Ελέφαντας», το πολυβραβευμένο έργο του Μπέρναρντ Πόμερανς, βασισμένο στη ζωή του Τζον Μέρρικ -η οποία υπήρξε πηγή έμπνευσης για τις τέχνες και τα γράμματα, ανεβαίνει σε διασκευή και σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη στον Πολυχώρο Vault [Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός].
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Με αφορμή τα 40 χρόνια από το πρώτο του ιστορικό ανέβασμα στο Broadway, «Ο Άνθρωπος Ελέφαντας», το πολυβραβευμένο έργο του Μπέρναρντ Πόμερανς, βασισμένο στη ζωή του Τζον Μέρρικ -η οποία υπήρξε πηγή έμπνευσης για τις τέχνες και τα γράμματα, ανεβαίνει σε διασκευή και σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη στον Πολυχώρο Vault [Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός].
Πρόκειται για την πραγματική ιστορία του γνωστού και ως Ανθρώπου Ελέφαντα, ενός τραγικά παραμορφωμένου άνδρα που έζησε στο βικτωριανό Λονδίνο, το 1880. Όταν ο καταξιωμένος γιατρός Τριβς τον παίρνει υπό την προστασία του, για να τον απαλλάξει από έναν κόσμο καιροσκόπων και εκμετάλλευσης, εκπλήσσεται από το λαμπρό μυαλό, την ακλόνητη πίστη του και τη δίψα του για αποδοχή, αγάπη και έρωτα. Πόσο όμως ο Τζον Μέρρικ έχει αληθινά απομακρυνθεί από τα Freek Shows και από έναν κόσμο τεράτων;
Είχαμε τη μεγάλη χαρά να μιλήσουμε με τον Κοραή Δαμάτη.
Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την παράσταση;
«Πιστεύω πως κάθε παράσταση είναι κάτι ζωντανό που λέει στον καθένα πράγματα μοναδικά και ιδιαίτερα. Ας μην προκαταβάλουμε κανέναν».
Ποια κεντρικά θέματα προσεγγίζουμε στον πυρήνα της;
«Την κανονικότητα κι απέναντί της τη διαφορετικότητα και την όποια αποδοχή της… Την πραγματική, την αληθινή αποδοχή τής διαφορετικότητας, όχι τη μεταμφιεσμένη σε χαμόγελα συμπόνιας, αμήχανα χτυπήματα στην πλάτη κι άλλα τέτοια… Ακόμα, τη δύναμη του μυαλού, το πανίσχυρο σθένος και την αποφασιστικότητα του Τζον Μέρρικ, τη γενναιοδωρία του γιατρού Τριβς αλλά και τον ισχυρό προβληματισμό του, τη γοητεία και την ομορφιά της κυρίας Κένταλ αλλά και την κρυμμένη αμηχανία της… τη σκληρότητα του καταφερτζή μάνατζερ Ρος… και τη σκληρότητα και τον πουριτανισμό του 19ου αιώνα αλλά και της σημερινής εποχής. Το έχω ξαναπεί: η ανθρώπινη φύση, εκτός λίγων εξαιρέσεων, ό,τι δεν κατανοεί, ό,τι δεν είναι στα μέτρα της, το εξοβελίζει».
Πού εστίασε η σκηνοθετική σας ματιά;
«Στο ότι η μορφή δεν καθορίζει το περιεχόμενο… Ένα ωραίο πρόσωπο, ένα καλοβαλμένο γυμνασμένο σώμα, δεν προϋποθέτει οπωσδήποτε και ένα ωραίο προοδευτικό μυαλό, έναν έξυπνο και χαρισματικό άνθρωπο. Η εξωτερική όψη, όσο μανιακοί κι αν γινόμαστε για τη βελτίωσή της, δεν εξασφαλίζει κανενός είδους ευτυχία, το μόνο που κάνει είναι να φουσκώνει την αυταρέσκειάς μας, να σκεπάζει, προσωρινά και επιπόλαια, ανασφάλειες».
Κάποιο σχόλιό σας για την ερμηνεία του Δημήτρη Καρατζιά;
«Ο Δημήτρης κατέβαλλε μεγάλο σωματικό και ψυχικό κόπο για να ζωντανέψει τον Τζον Μέρρικ. Απόλυτα πειθαρχημένος στις πρόβες, δοσμένος, αφοσιωμένος κι αποφασισμένος να βρει αυτή την ταλαιπωρημένη ζωή, αυτόν τον χαριτωμένο, έξυπνο άνθρωπο, κατάφερε τελικά να “συναντηθεί” μαζί του, να “συνομιλήσουν” και να μας τον φέρει στη σκηνή, να τον φέρει στη ζωή μας».
Πείτε μας μια ατάκα, έναν διάλογο ή περιγράψτε μας μια σκηνή του έργου. Ό,τι σας έρθει πρώτο στον νου.
«“Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του είναι το τρομερά φυσιολογικό κεφάλι του. Από το μέτωπό του προβάλλει ένα κανονικό όραμα φιλάνθρωπης ενατένισης -εκείνο που εμείς αποκαλούμε “κατάσταση αυταρέσκειας”. Το στόμα παρουσιάζει την παραμόρφωση της ικανοποίησης, πού προέρχεται από το γεγονός ότι βρίσκεται στο κορύφωμα της επιτυχίας. Η παραμόρφωση αυτή τον καθιστά εντελώς ανίκανο για αυτοκριτική και, επομένως, και για οποιαδήποτε αλλαγή”. Λόγια του ονείρου από τον Τζον Μέρρικ για τον γιατρό Φρέντερικ Τριβς…».
Σκέψεις και συναισθήματα από την επαφή σας με το έργο;
«Ισχυροποιήθηκαν ακόμα περισσότερο τα πιστεύω μου για πολλά πράγματα, ιδιαίτερα για το πότε και για το πόσο μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος την αλήθεια».
Σε μια προσπάθεια να τις ορίσουμε, τι θα λέγατε ότι είναι, τελικά, η ασχήμια και τι η ομορφιά;
«Μορφές της ζωής μας…ανάλογα με ποια μάτια βλέπεις…».
Πολυδιάστατη η δράση σας στον χώρο της τέχνης. Σκηνοθέτης του θεάτρου, της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, χορευτής και ηθοποιός -είναι κάποιος χώρος περισσότερο οικείος σας;
«Με το θέατρο ασχολήθηκα…στο θέατρο, λοιπόν, και, βέβαια, στον χορό που ήταν το πρώτο που με συνεπήρε, είναι ο χώρος που αισθάνομαι πιο οικείος».
Πριν τρία χρόνια, απολαύσαμε το πρώτο βιβλίο σας –«Το Σπίτι Μόνο». Να περιμένουμε και επόμενο συγγραφικό βήμα; «Ναι, κάποια στιγμή… Εγώ πάντως έχω τελειώσει μαζί του… Τώρα, θα το αναλάβουν άλλοι…».
Υπάρχει κάποια στιγμή της καλλιτεχνικής διαδρομής σας που –για κάποιους λόγους- είναι ξεχωριστή για εσάς;
«Οι συναντήσεις μου με σπουδαίους δασκάλους… Όπως και οι συναντήσεις μου με συνεργάτες που έγιναν σπουδαίοι φίλοι…».
Μια χρήσιμη συμβουλή που σας έχουν δώσει;
«“Κοίταζε μόνος σου να τα βγάζεις πέρα, μη βαραίνεις τούς γύρω σου…” - συμβουλή της μάνας μου…».
Κάτι που σας φτιάχνει τη διάθεση;
«Οι ενδιαφέρουσες ιστορίες και η μουσική».
Κάτι που τη χαλά;
«Το ευτελές που παριστάνει το εκλεκτό».
Μια αγωνία σας;
«Να σταματήσει γρήγορα η συσκότιση της αλήθειας περί μοναδικότητας σε αξία ανθρώπινης ράτσας… Γρήγορα, πριν χαθούν όλα. Δεν είναι το μοναδικό κομμάτι ο εαυτός μας, υπάρχουν χίλια πράγματα γύρω μας το ίδιο και περισσότερο σημαντικά».
Και μια ευχή σας;
«Ακριβώς η προηγούμενη απάντηση».
Ταυτότητα Παράστασης
Συγγραφέας: Bernard Pomerance
Μετάφραση: Μαρλένα Γεωργιάδη
Δραματουργική επεξεργασία, Διασκευή & Σκηνοθεσία: Κοραής Δαμάτης
Σκηνικά & Κοστούμια: Κοραής Δαμάτης
Μάσκες: Ελένη Σουμή
Μουσική: Μάνος Αντωνιάδης
Κίνηση: Μαρίζα Τσίγκα
Σχεδιασμός φωτισμών: Κοραής Δαμάτης
Βοηθός φωτιστή: Θοδωρής Μαργαρίτης
Βοηθός σκηνοθέτη: Αναστασία Τσούτση
Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Λήδα Μεϊντάνη
Κατασκευή μάσκας Ελέφαντα: Σωκράτης Παπαδόπουλος
Κατασκευή φωτόσπαθων: Χρήστος Σάλεμ
Κατασκευές σκηνικών: Φώτης Μουρτάς
Διανομή
Τζον Μέρρικ (ο Άνθρωπος Ελέφαντας): Δημήτρης Καρατζιάς
Φρέντερικ Τριβς (ιατρός στο νοσοκομείο του Λονδίνου): Περικλής Μοσχολιδάκης
Κυρία Κένταλ (ηθοποιός), Σουβλίτσα: Μαρία Καβουκίδη
Ρος (μάνατζερ του Άνθρωπου Ελέφαντα) / Επίσκοπος / Γουίλ (νοσοκόμος): Στέλιος Καλαϊτζής
Καρλ Γκομ (Διευθυντής του Νοσοκομείου) / Ελεγκτής: Μιχάλης Καλιότσος
Άνδρας στο τσίρκο / Άγγλος Αστυνομικός, Σνορκ (νοσοκόμος): Αντώνης Καραθανασόπουλος
Δις Σάντουιτς / Σουβλίτσα: Σοφία Ρούβα